Bản án 631/2020/HC-PT ngày 16/10/2020 về khiếu kiện quyết định thu hồi nhà ở và quyết định cưỡng chế thu hồi nhà ở do nhà nước quản lý

TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BẢN ÁN 631/2020/HC-PT NGÀY 16/10/2020 VỀ KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH THU HỒI NHÀ Ở VÀ QUYẾT ĐỊNH CƯỠNG CHẾ THU HỒI NHÀ Ở DO NHÀ NƯỚC QUẢN LÝ 

Ngày 16 tháng 10 năm 2020 tại trụ sở Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm công khai vụ án hành chính phúc thẩm thụ lý số: 229/2020/TLPT-HC ngày 11 tháng 3 năm 2020 về khiếu kiện quyết định thu hồi nhà ở và quyết định cưỡng chế thu hồi nhà ở do Nhà nước quản lý.

Do Bản án hành chính sơ thẩm số: 02/2020/HC-ST ngày 04 tháng 02 năm 2020 của Tòa án nhân dân Thành phố Cần Thơ bị kháng cáo.

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm số: 3586/2020/QĐ-PT ngày 22 tháng 9 năm 2020; giữa các đương sự:

- Người khởi kiện: Ông Dương Thái T, sinh năm 1982; địa chỉ: Số 306 P/2, Khu vực 5, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ, (vắng mặt).

Người đại diện theo ủy quyền của người khởi kiện (được ủy quyền theo Giấy ủy quyền ngày 14/02/2020): Ông Thi Tấn S, sinh năm 1956; địa chỉ: Số 385 A, đường T, phường A, quận B, Thành phố Cần Thơ, (có mặt).

- Người bị kiện: Ủy ban nhân dân Thành phố Cần Thơ.

Người đại diện theo ủy quyền của người bị kiện (được ủy quyền theo Giấy ủy quyền 26/9/2019): Ông Dương Tấn H - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Cần Thơ, (xin vắng mặt).

Địa chỉ: Số 02 Đường H, phường T, quận N, Thành phố Cần Thơ.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị kiện: Ông Huỳnh Văn S – Phó Giám đốc Sở Xây dựng; địa chỉ: Số 172B đường 3/2, phường H, quận N, Thành phố Cần Thơ, (có mặt).

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ.

Người đại diện theo ủy quyền của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (được ủy quyền theo Giấy ủy quyền ngày 13/8/2020): Ông Phó Quốc B - Phó Trưởng Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ, (có mặt).

Địa chỉ: Số 25, đường N, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ.

- Người kháng cáo: Người khởi kiện ông Dương Thái T.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo đơn khởi kiện ông Dương Thái T trình bày:

Năm 2017, ông T và Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ (đại diện là ông Phó Quốc B) có ký hợp đồng thuê căn nhà số 151, đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ. Ngay khi ký kết hợp đồng đã có hiệu lực, ông đã trực tiếp quản lý, sử dụng từ ngày 20/11/2017 cho đến nay. Ông đã trả tiền thuê là 4.053.100 đồng/tháng. Kể từ khi ký hợp đồng đến nay, hai bên chưa thanh lý, chưa chấm dứt hợp đồng theo thỏa thuận như cam kết quy định tại Điều 6 và điểm d khoản 1 Điều 4 của Hợp đồng. Vì vậy, mặc nhiên ông được tiếp tục thuê và sử dụng căn nhà số 151. Theo yêu cầu của ông B, để duy trì tình trạng thuê, không cần làm hợp đồng khác, các tháng tiếp theo ông phải trả mỗi tháng 7.000.000 đồng. Quá trình thuê nhà, ông có sửa chữa, gia cố, nâng cấp nhà với tổng chi phí là 300.000.000 đồng. Tuy nhiên, ngày 21/6/2019 Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Cần Thơ ban hành Quyết định số 1511/QĐ-UBND thu hồi căn nhà và ngày 19/8/2019 UBND Thành phố Cần Thơ ban hành Quyết định số 1978/QĐ-UBND cưỡng chế thu hồi căn nhà nêu trên. Việc làm này đã gây thiệt hại quyền, lợi ích hợp pháp của ông. Do đó, ông T khởi kiện yêu cầu hủy Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019 và Quyết định số 1978/QĐ- UBND ngày 19/8/2019 của UBND Thành phố Cần Thơ về việc thu hồi và cưỡng chế thu hồi căn nhà số 151, đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ.

Người bị kiện Ủy ban nhân dân Thành phố Cần Thơ có văn bản trình bày ý kiến:

Nguồn gốc căn nhà số 151, đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ là do Nhà nước quản lý và giao cho Công ty TNHH MTV Phát triển và Kinh doanh nhà Cần Thơ quản lý vận hành, cho thuê từ sau năm 1975. Đến tháng 10/2014, toàn bộ quỹ nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước do Công ty TNHH MTV Phát triển và Kinh doanh nhà Cần Thơ quản lý được chuyển giao về Sở Xây dựng quản lý theo Quyết định số 2222/QĐ-UBND ngày 15/8/2014 của Chủ tịch UBND Thành phố Cần Thơ. Thời điểm đó, căn nhà số 151, đường Trần Hưng Đạo đang cho Chi cục Đăng Kiểm số 8 thuê. Đến tháng 11/2017, Chi cục Đăng Kiểm số 8 không còn nhu cầu sử dụng căn nhà này nên đã thanh lý hợp đồng và bàn giao lại về Sở Xây dựng quản lý. Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ được giao nhiệm vụ trực tiếp bảo quản tài sản này, nhà được khóa cửa chờ phương án sắp xếp, xử lý. Ngày 20/11/2017, Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ tự ý ký Hợp đồng số 04/HĐ-BQLPT cho ông Dương Thái T thuê, trong khi chưa có ý kiến của cơ quan có thẩm quyền, là không đúng quy định nên ông T không phải là đối tượng được thuê căn nhà số 151. Hơn nữa, hợp đồng thuê cũng đã hết hiệu lực từ ngày 20/12/2017 nhưng ông T vẫn đang chiếm giữ căn nhà này cho đến nay gây chậm tiến độ khai thác theo phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước do Sở Xây dựng quản lý.

Trình tự, thủ tục thu hồi nhà ở, cưỡng chế thu hồi nhà ở UBND Thành phố Cần Thơ đã thực hiện đúng theo quy định của pháp luật; yêu cầu khởi kiện của ông T là không có cơ sở xem xét giải quyết.

Tại Bản án hành chính sơ thẩm số: 02/2020/HC-ST ngày 04/02/2020, Tòa án nhân dân Thành phố Cần Thơ đã quyết định:

Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Dương Thái T về việc yêu cầu hủy các Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019 và Quyết định số 1978/QĐUBND ngày 19/8/2019 của Ủy ban nhân dân Thành phố Cần Thơ về việc thu hồi và cưỡng chế thu hồi căn nhà số 151, đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ.

Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về án phí hành chính sơ thẩm và quyền kháng cáo theo quy định pháp luật.

Ngày 13/02/2020, người khởi kiện ông Dương Thái T có đơn kháng cáo yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm cho phù hợp với sự thật khách quan, công bằng.

Tại phiên tòa phúc thẩm:

Người khởi kiện ông Dương Thái T, có người đại diện theo ủy quyền là ông Thi Tấn S trình bày, vẫn giữ nguyên kháng cáo yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm theo hướng, chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Dương Thái T, hủy Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019 và hủy Quyết định số 1978/QĐ-UBND ngày 19/8/2019 của Ủy ban nhân dân Thành phố Cần Thơ về việc thu hồi và cưỡng chế thu hồi căn nhà số 151, đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ, với lý do là cả hai quyết định này được ban hành khi chưa giải quyết quyền và lợi ích hợp pháp của ông T trong việc thực hiện hợp đồng thuê nhà với Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người bị kiện trình bày: Tòa án cấp sơ thẩm đã xét xử bác yêu cầu khởi kiện của ông Dương Thái T là phù hợp với các tài liệu, chứng cứ của vụ án, đúng quy định pháp luật. Ông Dương Thái T kháng cáo nhưng không đưa ra được tài liệu, chứng cứ nào mới, nên đề nghị Hội đồng xét xử phúc thẩm bác kháng cáo của ông T, giữ nguyên quyết định của bản án sơ thẩm.

Kiểm sát viên tham gia phiên tòa phát biểu quan điểm của Viện kiểm sát:

Về việc tuân theo pháp luật trong quá trình giải quyết vụ án ở giai đoạn phúc thẩm: Thẩm phán - Chủ tọa phiên tòa và Hội đồng xét xử đã tiến hành tố tụng giải quyết vụ án đúng theo quy định pháp luật; các đương sự chấp hành đúng quyền và nghĩa vụ theo quy định của Luật tố tụng Hành chính.

Về kháng cáo của người khởi kiện ông Dương Thái T:

Sau khi phân tích, đánh giá các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, Kiểm sát viên tham gia phiên tòa phúc thẩm phát biểu quan điểm của Viện kiểm sát: Trong vụ án này, ông Dương Thái T khởi kiện yêu cầu Tòa án hủy hai Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019 và Quyết định số 1978/QĐ- UBND ngày 19/8/2019 của Ủy ban nhân dân Thành phố Cần Thơ về việc thu hồi và cưỡng chế thu hồi căn nhà số 151, đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ. Tòa án cấp sơ thẩm đã quyết định bác yêu cầu khởi kiện của bà ông Dương Thái T là phù hợp với các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, có căn cứ và đúng quy định pháp luật. Do đó, đề nghị Hội đồng xét xử phúc thẩm bác kháng cáo của ông T, giữ nguyên quyết định của bản án sơ thẩm.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Đơn kháng cáo của người khởi kiện ông Dương Thái T nộp trong thời hạn và đúng thủ tục theo quy định pháp luật nên hợp lệ, được xem xét theo thủ tục phúc thẩm.

Tại phiên tòa phúc thẩm, người bị kiện UBND Thành phố Cần Thơ có đơn đề nghị xét xử vắng mặt, nên Tòa án tiến hành phiên tòa phúc thẩm xét xử vắng mặt người bị kiện theo quy định tại khoản 4 Điều 225 của Luật tố tụng Hành chính:

[1] Về tố tụng:

Về đối tượng khởi kiện, thời hiệu khởi kiện và thẩm quyền giải quyết đã được Tòa án cấp sơ thẩm xác định và thực hiện đúng theo quy định của Luật tố tụng Hành chính.

[2] Về nội dung:

[2.1] Xét tính hợp pháp của Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019 của Ủy ban nhân dân Thành phố Cần Thơ về việc thu hồi căn nhà số 151, đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ (sau đây gọi tắt là Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019):

[2.1a] Qua xem xét các tài liệu, chứng cứ Hồ sơ vụ án đã được thẩm tra và tranh tụng tại phiên tòa, đủ cơ sở xác định: Căn nhà số 151 đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ (sau đây gọi tắt là căn nhà số 151) có nguồn gốc là nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước và giao cho Công ty TNHH MTV Phát triển và Kinh doanh nhà Cần Thơ quản lý và vận hành, cho thuê từ sau năm 1975. Sau đó, căn nhà số 151 được chuyển giao cho Sở Xây dựng Thành phố Cần Thơ quản lý theo Quyết định số 2222/QĐ-UBND ngày 15/8/2014 của Chủ tịch UBND Thành phố Cần Thơ.

[2.1b] Mặc dù, ông Dương Thài Tài sử dụng căn nhà số 151 theo Hợp đồng thuê số 04/HĐ-BQLPT ngày 20/11/2017 do Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ cho thuê, thời hạn thuê 01 tháng từ ngày 20/11/2017 đến hết ngày 20/12/2017. Tuy nhiên, theo quy định tại các khoản 2, 3 Điều 39 Nghị định 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Nhà ở, thì Cơ quan đại diện chủ sở hữu Nhà nước đối với căn nhà số 151 là UBND Thành phố Cần Thơ và Cơ quan được giao quản lý căn nhà này là Sở Xây dựng Thành phố Cần Thơ. Qua đó, xét việc Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ chỉ là đơn vị thuộc sự chỉ đạo, quản lý trực tiếp của Sở Xây dựng Thành phố Cần Thơ nhưng lại ký hợp đồng cho ông T thuê căn nhà số 151, trong khi không có ý kiến của UBND Thành phố Cần Thơ và Sở Xây dựng Thành phố Cần Thơ, là không đúng thẩm quyền theo quy định pháp luật.

[2.1c] Sau khi Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ ký hợp đồng cho ông Dương Thái T thuê căn nhà số 151, Sở Xây dựng Thành phố Cần Thơ cũng đã có Kết luận thanh tra số 1291/KL-SXD ngày 12/11/2018 về kết quả thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật và nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ; trong đó, đã kết luận việc Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ ký hợp đồng cho ông T thuê căn nhà số 151 là trái thẩm quyền. Theo đó, Giám đốc Sở Xây dựng Thành phố Cần Thơ đã có Tờ trình số 1442/TTr-SXD ngày 13/6/2019 với nội dung xác định cơ sở nhà, đất tại số 151 đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ thuộc diện bị thu hồi nhà ở theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 84 của Luật Nhà ở năm 2014, nên kiến nghị UBND Thành phố Cần Thơ ban hành quyết định thu hồi đối với căn nhà số 151 do ông Dương Thái T đang quản lý, là đúng.

[2.1d] Từ những tài liệu, chứng cứ nêu trên xét thấy, Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019 về việc thu hồi căn nhà số 151, đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ, đã được UBND Thành phố Cần Thơ ban hành là đúng thẩm quyền, trình tự thủ tục, có căn cứ theo quy định pháp luật.

[2.1đ] Đối với việc ông Dương Thái T cho rằng hợp đồng thuê giữa ông và Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ chưa thanh lý, hai bên chưa thỏa thuận chấm dứt, nên theo Điều 6 và điểm d khoản 1 Điều 4 của Hợp đồng thuê số 04/HĐ-BQLPT ngày 20/11/2017 đã được ký kết giữa hai bên thì ông được quyền thuê, sử dụng căn nhà số 151 và yêu cầu phải giải quyết cho ông chi phí sửa chữa, nâng cấp căn nhà số 151, là không có cơ sở. Vì, như đã phân tích trên, việc Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ ký hợp đồng cho ông T thuê căn nhà số 151 là trái thẩm quyền, thuộc trường hợp bị thu hồi nhà ở theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 84 của Luật Nhà ở năm 2014. Trong trường hợp này, yêu cầu của ông T hoặc các bên liên quan về việc giải quyết tranh chấp về hậu quả của hợp đồng thuê căn nhà số 151 sẽ được giải quyết trong vụ án dân sự và thực tế đang được thụ lý, giải quyết tại Tòa án nhân dân quận Ninh Kiều, Thành phố Cần Thơ, không thuộc phạm vi giải quyết trong vụ án này.

[2.2] Xét tính hợp pháp của Quyết định số 1978/QĐ-UBND ngày 19/8/2019 của Ủy ban nhân dân Thành phố Cần Thơ về việc cưỡng chế thu hồi căn nhà số 151, đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ (gọi tắt là Quyết định số 1978/QĐ-UBND).

Trên cơ sở Báo cáo số 245/BQLPT-DVNO ngày 31/7/2019 của Ban Quản lý phát triển khu đô thị mới Cần Thơ về việc ông Dương Thái T không chấp hành bàn giao cơ sở nhà đất số 151 theo Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019 của UBND Thành phố Cần Thơ. Xét Tờ trình số 2039/TTr-SXD ngày 13/8/2019 của Giám đốc Sở Xây dựng Thành phố Cần Thơ, UBND Thành phố Cần Thơ ban hành Quyết định số 1978/QĐ-UBND ngày 19/8/2019 về việc cưỡng chế thu hồi căn nhà số 151 với lý do: Đã quá thời hạn 30 ngày kể từ thời điểm triển khai Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019 của UBND Thành phố Cần Thơ mà ông Dương Thái T không chấp hành bàn giao nhà cho Sở Xây dựng quản lý, là đúng thẩm quyền, đúng trình tự, thủ tục theo quy định tại khoản 2 Điều 84 Luật nhà ở năm 2014 và Điều 46 Nghị định số 99/2015/NĐ- CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ.

[2.3] Từ những phân tích và nhận định nêu trên xét thấy, Tòa án cấp sơ thẩm đã xét xử bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Dương Thái T về việc yêu cầu hủy các Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019 và Quyết định số 1978/QĐUBND ngày 19/8/2019 của UBND Thành phố Cần Thơ về việc thu hồi và cưỡng chế thu hồi căn nhà số 151, là có căn cứ, đúng quy định pháp luật.

Kháng cáo của người khởi kiện ông Dương Thái T là không có cơ sở, nên Hội đồng xét xử phúc thẩm thống nhất với ý kiến, quan điểm đề nghị của Kiểm sát viên tham gia phiên tòa, không chấp nhận kháng cáo của ông T; giữ nguyên quyết định của bản án sơ thẩm.

[4] Về án phí hành chính phúc thẩm:

Người kháng cáo ông Dương Thái T phải nộp án phí hành chính phúc thẩm theo quy định tại khoản 1 Điều 349 của Luật tố tụng Hành chính và khoản 1 Điều 34 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

[5] Các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, không bị kháng nghị đã có hiệu lực pháp luật theo quy định pháp luật.

Vì các lẽ trên;

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ vào khoản 1 Điều 241 của Luật tố tụng Hành chính.

- Không chấp nhận kháng cáo của người khởi kiện ông Dương Thái T;

giữ nguyên quyết định của Bản án hành chính sơ thẩm số: 02/2020/HC-ST ngày 04/02/2020 của Tòa án nhân dân Thành phố Cần Thơ:

Căn cứ vào khoản 1 Điều 30, khoản 2 Điều 32, Điều 116, khoản 1 Điều 158, điểm a khoản 2 Điều 193 của Luật tố tụng Hành chính năm 2015.

Căn cứ vào Điều 84 của Luật Nhà ở năm 2014, khoản 2 Điều 39, Điều 45, Điều 46 Nghị định số: 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ;

Căn cứ vào khoản 2 Điều 32 Nghị Quyết số: 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tuyên xử:

1. Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Dương Thái T về việc yêu cầu hủy các Quyết định số 1511/QĐ-UBND ngày 21/6/2019 và Quyết định số 1978/QĐUBND ngày 19/8/2019 của Ủy ban nhân dân Thành phố Cần Thơ về việc thu hồi và cưỡng chế thu hồi căn nhà số 151, đường T, phường A, quận N, Thành phố Cần Thơ.

2. Về án phí hành chính sơ thẩm:

Ông Dương Thái T phải chịu 300.000 đồng; nhưng được trừ vào số tiền 300.000 đồng tạm ứng án phí hành chính sơ thẩm đã nộp theo Biên lai thu số 001185 ngày 23/8/2019 của Cục Thi hành án dân sự Thành phố Cần Thơ; ông T đã nộp đủ án phí hành chính sơ thẩm.

- Án phí hành chính phúc thẩm: Ông Dương Thái T phải chịu 300.000 đồng; nhưng được trừ vào số tiền 300.000 đồng tạm ứng án phí hành chính phúc thẩm đã nộp (do ông Thi Tấn S nộp thay) theo Biên lai thu số 001866 ngày 14/02/2020 của Cục Thi hành án dân sự Thành phố Cần Thơ; ông T đã nộp đủ án phí hành chính phúc thẩm.

Bản án hành chính phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án là ngày 16 tháng 10 năm 2020.