Bản án 59/2018/DS-PT ngày 22/03/2018 về tranh chấp bồi thường thiệt hại do bị oan

Do bản án dân sự sơ thẩm số: 238/2017/DS-ST ngày 03 tháng 11 năm 2017 của Tòa án nhân dân huyện Cái Nước bị kháng cáo.

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm số: 42/2018/QĐ-PT ngày 28 tháng 02 năm 2018 giữa các đương sự:

- Nguyên đơn: Anh Nguyễn Vủ C, sinh năm: 1996; địa chỉ cư trú: Ấp Trại Lưới B, xã LH, huyện NC, tỉnh Cà Mau (có mặt).

- Bị đơn: Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN, tỉnh Cà Mau; địa chỉ: Khóm 2, thị trấn CN, huyện CN, tỉnh Cà Mau.

Người đại diện theo pháp luật: Ông Huỳnh Văn T, chức vụ: Viện trưởng.

Người đại diện theo ủy quyền: Bà Từ Thanh T, sinh năm: 1974; chức vụ: Phó Viện trưởng, văn bản ủy quyền Quyết định số 49/QĐ-VKS, ngày 07/02/2017 (có mặt).

- Người kháng cáo: Nguyễn Vủ C là nguyên đơn.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Ngày 12/6/2015, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện CN khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam đối với Lê Minh N, Nguyễn Hoàng K và Nguyễn Vủ C về tội “Cướp tài sản” theo Điều 133 Bộ luật hình sự. Ngày 01/7/2016, Nguyễn Vủ C được bảo lãnh tại ngoại và cấm đi khỏi nơi cư trú.

Ngày 15/8/2016, Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN ra Quyết định số 02/KSĐT Đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can Nguyễn Vủ C.

Không đồng ý với số tiền theo Quyết định bồi thường, ngày 09/01/2017 anh Nguyễn Vủ C có đơn khởi kiện yêu cầu Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN bồi thường tổng số tiền là 274.302.000 đồng (Hai trăm bảy mươi bốn triệu, ba trăm lẽ hai nghìn đồng). Tại phiên tòa sơ thẩm, anh Nguyễn Vủ C yêu cầu bồi thường tổng số tiền là 296.189.273 đồng (Hai trăm chín mươi sáu triệu, một trăm tám mươi chín nghìn hai trăm bảy mươi ba đồng) bao gồm các khoản cụ thể như sau:

Tiền tổn thất tinh thần trong thời gian bị tạm giữ, tạm giam 386 ngày (từ ngày 10/01/2015 đến 01/7/2016) số tiền là 68.427.273 đồng; thời gian bị khởi tố tại ngoại cấm đi khỏi nơi cư trú (từ 01/7/2016 đến 15/8/2016) số tiền là 2.718.000 đồng;

Tiền tổn thất tinh thần do Đài phát thanh truyền hình huyện CN phát sóng bản tin số tiền là 20.682.000 đồng; do ông Nguyễn Văn H, Kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN viết bài đăng tin số tiền là 22.100.000 đồng;

Thiệt hại về sức khỏe (tiền thuốc, viện phí do khám chữa bệnh) số tiền là 762.000 đồng;

Thu nhập thực tế bị mất, bị giảm sút số tiền là 77.200.000 đồng;

Thiệt hại do tài sản bị kê biên, tạm giữ gồm: 01 xe máy bị giữ, thiệt hại số tiền 6.000.000 đồng; 01 điện thoại bị giữ, bị hư hỏng trị giá là 2.000.000 đồng;

Bồi thường chi phí thuê Luật sư bào chữa trong vụ án hình sự số tiền là 80.000.000 đồng;

Bồi thường số tiền do Công an huyện CN hướng dẫn gia đình bồi thường cho phía người bị hại trong vụ án hình sự số tiền là 2.500.000 đồng.

Chi phí gia đình đi thăm nuôi, tàu xe, ăn uống là 13.800.000 đồng.

Người đại diện theo ủy quyền của bị đơn trình bày: Không đồng ý bồi thường theo yêu cầu của Nguyễn Vủ C, các khoản như sau: Tiền tổn thất tinh thần do Kiểm sát viên Nguyễn Văn H và Đài truyền thanh huyện CN viết đăng, phát bài “Kiểm sát huyện Cái Nước quyết tâm trấn áp tội phạm”; khoản tiền Công an hướng dẫn gia đình bồi thường cho người bị hại 2.500.000 đồng.

Đối với khoản tiền điện thoại bị hư hỏng và thiệt hại do bị tạm giữ xe nếu chứng minh được có thiệt hại thì đồng ý bồi thường; khoản tiền mất thu nhập đồng ý bồi thường theo mức lương tối thiểu. Các khoản khác còn lại yêu cầu Tòa án xem xét theo quy định của pháp luật. 

Từ nội dung trên, tại bản án sơ thẩm số: 238/2017/DS-ST ngày 03 tháng 11 năm 2017 của Tòa án nhân dân huyện Cái Nước quyết định:

Áp dụng các Điều 26, 29, 32, 46, 47, 54 của Luật trách nhiệm bồi thường Nhà nước; khoản 1 Điều 131 Bộ luật tố tụng dân sự; Điều 48 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Uỷ Ban Thường vụ Quốc hội quy định về án phí, lệ phí Tòa án.

Việc chi trả tiền bồi thường số tiền 175.150.000 đồng cho anh Nguyễn Vủ C được thực hiện theo quy định tại Điều 54 của Luật trách nhiệm bồi thường Nhà nước.

2. Bác yêu cầu anh Nguyễn Vủ C đối với số tiền 121.039.273 đồng (Một trăm hai mươi mốt triệu, không trăm ba mươi chín nghìn hai trăm bảy mươi ba đồng).

3. Án phí anh Nguyễn Vủ C không phải chịu, Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN phải chịu 8.757.500 đồng án phí sơ thẩm.

Ngoài ra, án sơ thẩm còn tuyên về quyền, nghĩa vụ thi hành án; quyền kháng cáo theo luật định.

Ngày 20 tháng 11 năm 2017 Tòa án nhân dân huyện Cái Nước nhận được đơn kháng cáo của anh Nguyễn Vủ C qua đường bưu chính. Trong đơn kháng cáo đề ngày 15/11/2017. Dấu bưu chính nơi gửi là ngày 17/11/2017. Nội dung kháng cáo yêu cầu cấp phúc thẩm xem xét lại các khoản tiền bồi thường.

Tại phiên tòa phúc thẩm, nguyên đơn giữ nguyên yêu cầu kháng cáo. Cụ thể nguyên đơn yêu cầu được bồi thường các khoản gồm: Mất thu nhập từ 10/6/2015 đến 01/7/2016 là 386 ngày x 200.000 đồng/ngày = 77.200.000 đồng. Chi phí thăm nuôi, tàu, xe, ăn uống là 5.350.000 đồng; Tài sản hư hỏng là 01 điện thoại giá 2.000.000 đồng; Thiệt hại do bị thu giữ xe 120 ngày x 50.000 đồng/ngày = 6.000.000 đồng; Bồi thường tiền Công an hướng dẫn đưa cho Lâm Chí N 2.500.000 đồng; Yêu cầu Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN trực tiếp xin lỗi công khai tại nơi cư trú và đăng 03 số báo liên tiếp trên 01 báo Trung ương và 01 báo địa phương.

Đại diện theo ủy quyền của bị đơn không đồng ý yêu cầu kháng cáo của nguyên đơn, đề nghị Hội đồng xét xử xem xét theo quy định pháp luật.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cà Mau phát biểu về thủ tục tố tụng: Thẩm phán, Hội đồng xét xử tiến hành đúng theo quy định của pháp luật tố tụng và các đương sự cũng chấp hành đúng với quyền và nghĩa vụ của các đương sự được pháp luật quy định; Về nội dung: Đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng khoản 2 Điều 308; Điều 309 của Bộ luật tố tụng dân sự, sửa một phần bản án sơ thẩm. Buộc Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN công khai xin lỗi Nguyễn Vủ C tại nơi cư trú và đăng 03 số báo liên tiếp trên 01 báo Trung ương và 01 báo địa phương.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

[1] Kháng cáo của Nguyễn Vủ C trong hạn luật định là hợp pháp, được xem xét.

[2] Về nội dung vụ án: Nguyễn Vủ C là người bị Cơ quan tố tụng huyện Cái Nước khởi tố, bắt tạm giam nhưng sau đó được đình chỉ điều tra, có yêu cầu bồi thường thiệt hại do bị oan theo Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước trong thời gian anh Nguyễn Vủ C bị khởi tố bắt, tạm giam 384 ngày (từ ngày 10/6/2015 đến ngày 01/7/2016); thời gian tại ngoại điều tra 46 ngày (từ ngày 01/7/2016 đến ngày 15/8/2016). Án sơ thẩm xác định quan hệ pháp luật tranh chấp là bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong tố tụng hình sự theo Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước và xác định Cơ quan bồi thường là Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN là đúng quy định pháp luật.

Các khoản bồi thường án sơ thẩm đã tuyên anh C đồng ý không kháng cáo, án sơ thẩm đã có hiệu lực pháp luật bao gồm: Tổn thất tinh thần trong thời gian bị tạm giam và thời gian bị khởi tố tại ngoại tổng số tiền là 70.682.000 đồng; tiềnthuốc khám, điều trị bệnh là 762.000 đồng; tiền thuê Luật sư 80.000.000 đồng.

Đối với các khoản tiền anh C có kháng cáo, Hội đồng xét xử nhận thấy: Khoản chi phí trong việc đi lại thăm nuôi, án sơ thẩm căn cứ vào sổ lưu ký của Nhà tạm giữ Công an huyện CN (BL: 126-135); xác nhận của người chạy xe hon da khách (BL: 166) đã chấp nhận buộc bồi thường cho 04 lượt người nhà thăm nuôi, gửi tiền 250.000 đồng, tiền thuê xe 800.000 đồng, tổng cộng là 1.050.000đ là có căn cứ. Anh C kháng cáo yêu cầu được bồi thường 5.350.000 đồng nhưng không cung cấp thêm được tài liệu, chứng cứ nào mới để chứng minh nên yêu cầu này không được chấp nhận. Cần giữ y số tiền án sơ thẩm chấp nhận anh C được bồi thường là 1.050.000 đồng.

Khoản tiền anh C cho rằng điện thoại bị tạm giữ đã bị hư hỏng yêu cầu bồi thường 2.000.000 đồng; xe mô tô bị tạm giữ làm thiệt hại 6.000.000 đồng; tiền bồi thường cho người bị hại 2.500.000 đồng. Tại cấp sơ thẩm, anh C không đưa ra được điện thoại để định giá, không có chứng cứ chứng minh gia đình có thiệt hại do bị giữ xe nên án sơ thẩm xác định không có cơ sở để buộc bồi thường. Riêng tiền gia đình anh C tự nguyện bồi thường cho người bị hại là quan hệ cá nhân giữa gia đình anh thỏa thuận với Lâm Chí N, không thuộc trách nhiệm bồi thường của cơ quan tiến hành tố tụng. Vì vậy, án sơ thẩm không chấp nhận buộc bồi thường các khoản tiền này là đúng, cần được giữ nguyên.

Khoản tiền mất thu nhập anh C yêu cầu tính 200.000 đồng một ngày. Án sơ thẩm căn cứ vào xác nhận của chính quyền ấp Trại Lưới B ngày 17/3/2017 trong đơn xin xác nhận giá tiền công làm thuê của anh C (BL: 10, 11) để cho rằng đối với lao động phổ thông ở địa phương không có mức thu nhập ổn định. Từ đó, chấp nhận buộc bồi thường mất thu nhập cho anh C theo mức lương tối thiểu là chưa phù hợp, ảnh hưởng đến quyền lợi của anh C. Bởi tại xác nhận nêu trên, chính quyền địa phương ghi nhận anh C là người trong tuổi lao động và là người “làm thuê (lao động tự do) không mức giá cố định nên chúng tôi không xác định được giá ngày công lao động”. Tuy nhiên, trong hồ sơ có các giấy xác nhận của Nguyễn Thu H (BL: 117), Nguyễn Văn P (BL: 119), Võ Anh C (BL: 121) là những người có thuê anh C làm việc và có người làm thuê cho gia đình anh C đều xác định ngày công làm thuê 200.000 đồng một ngày. Mặt khác, xét mức thu nhập ngày công lao động anh C yêu cầu 200.000 đồng là không Co, phù hợp với mức thu nhập bình quân trung bình của lao động phổ thông tại địa phương. Do đó, cần chấp nhận yêu cầu kháng cáo của anh C để sửa án sơ thẩm đối với số tiền bồi thường này. Cụ thể, số ngày anh C bị tạm giữ, tạm giam mất thu nhập 384 ngày x 200.000 đồng/ngày =76.800.000 đồng.

Như vậy, tổng các khoản tiền Nguyễn Vủ C được bồi thường là 229.294.000 đồng (gồm: Thuê Luật sư 80.000.000 đồng; tổn thất tinh thần thời gian bị khởi tố oan 70.682.000 đồng; mất thu nhập 76.800.000 đồng; chi phí thăm nuôi 1.050.000 đồng; tiền khám, điều trị 762.000 đồng).

Ngoài ra, theo quy định Cơ quan tiến hành tố tụng gây oan sai phải công khai xin lỗi người bị oan. Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN chưa thực hiện thủ tục công khai xin lỗi nên phải công khai xin lỗi và đăng báo theo quy định.

[4] Về án phí:

Do sửa án sơ thẩm nên nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm có thay đổi. Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN phải chịu 5% án phí có giá ngạch trên số tiền phải bồi thường. Cụ thể: 229.294.000 đồng x 5% = 11.464.700 đồng.

Do kháng cáo của anh Nguyễn Vủ C được chấp nhận nên anh C không phải chịu án phí dân sự phúc thẩm.

[5] Các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, kháng nghị đã có hiệu lực pháp luật kể từ khi hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị nên Hội đồng xét xử không đặt ra xem xét.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ vào khoản 2 Điều 308; Điều 309 của Bộ luật Tố tụng dân sự;

Áp dụng các điều 26, 29, 32, 46, 47, 54 của Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước; Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về án phí, lệ phí Tòa án.

Chấp nhận một phần kháng cáo của anh Nguyễn Vủ C.

Sửa một phần bản án dân sự sơ thẩm số 238/2017/DS-ST ngày 03 tháng 11 năm 2017 của Tòa án nhân dân huyện Cái Nước về tiền bồi thường và yêu cầu công khai xin lỗi.

Buôc Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại cho anh Nguyễn Vủ C tổng các khoản tiền là 229.294.000 đồng (Hai trăm hai mươi chín triệu, hai trăm chín mươi bốn nghìn đồng). Việc chi trả bồi thường cho anh Nguyễn Vủ C được thực hiện theo quy định tại Điều 54 của Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

Buộc Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN tổ chức công khai xin lỗi tại nơi cư trú của anh Nguyễn Vủ C và đăng liên tiếp 03 số báo tại 01 tờ báo Trung ương và01 tờ báo địa phương.

Về án phí:

Viện Kiểm sát nhân dân huyện CN phải chịu 11.464.700 đồng án phí dân sự sơ thẩm.

Anh C không phải chịu án phí dân sự sơ thẩm và phúc thẩm, được nhận lại số tiền tạm ứng án phí đã nộp là 300.000 đồng theo biên lai thu tiền số 0003978 ngày 22/11/2017 của Chi cục Thi hành án dân sự huyện Cái Nước.