Bản án 50/2022/HS-ST về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm

TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN BẮC QUANG, TỈNH HÀ GIANG

BẢN ÁN 50/2022/HS-ST NGÀY 23/09/2022 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM

Ngày 23 tháng 9 năm 2022, tại Trụ sở Tòa án nhân dân huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự sơ thẩm thụ lý số 41/2022/TLST-HS ngày 31 tháng 8 năm 2022 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số: 43/2022/QĐXXST-HS ngày 09 tháng 9 năm 2022 đối với bị cáo:

Nguyễn Bá D, sinh ngày 11 tháng 11 năm 1984 tại thành phố Hà Giang, tỉnh Hà Giang; Nơi cư trú: tổ 6, thị trấn V, huyện B, tỉnh Hà Giang; nghề nghiệp: Lao động tự do; trình độ học vấn: Lớp 12/12; dân tộc: Kinh; giới tính: Nam; tôn giáo: Không; Quốc tịch: Việt Nam; con ông Nguyễn Bá S (đã chết) và bà Nguyễn Thị Cn; có vợ là Vương Thùy V, sinh năm 1985 và 02 con; tiền án, tiền sự: không; Nhân thân: không; Bị cáo bị tạm giữ từ ngày 26/5/2022 đến ngày 04/6/2022 được áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú, hiện tại ngoại tại tổ 6, thị trấn V, huyện B, tỉnh Hà Giang (Có mặt).

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: anh Vương Đình V, sinh năm 1988, trú tại tổ 6 thị trấn V, huyện B, tỉnh Hà Giang. (Vắng mặt)

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Hồi 14 giờ 00 phút, ngày 26/5/2022, tại khu vực thôn Minh Thành, thị trấn Việt Quang, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang, tổ công tác Công an huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang phối hợp với Hạt Kiểm lâm huyện Bắc Quang tiến hành kiểm tra và lập biên bản bắt người phạm tội quả tang đối với Nguyễn Bá D điều khiển xe mô tô nhãn hiệu Yamaha, loại xe Sirius, BKS 23D1 - 252.17, tại giá để đồ của xe, trong bình nhựa màu xanh, bị cắt phần nắp có 01 (một) cá thể Rùa Đầu to, tên khoa học là Platysternon megacephalum, còn sống, có trọng lượng 300gam (Ba trăm gam). Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Bắc Quang tiến hành khám xét khẩn cấp nơi ở của Nguyễn Bá D tại tổ 6, thị trấn V, huyện B, tỉnh Hà Giang không phát hiện và thu giữ tài liệu, đồ vật gì.

Quá trình điều tra xác định: ngày 02/5/2022, Nguyễn Bá D gặp một người đàn ông (không biết tên tuổi, địa chỉ) bán hoa lan ở khu vực xã Giáp Trung, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang thì được người đàn ông cho xem ảnh chụp 01 (một) con Rùa đầu to, D sử dụng điện thoại di động màn hình cảm ứng, nhãn hiệu samsung màu đen của mình chụp ảnh và đăng công khai lên mạng xã hội Facebook bằng tài khoản "Nguyễn Bá D" với mục đích tìm người mua. Đến ngày 15/5/2022, D tiếp tục đi mua hoa lan ở xã Giáp Trung, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang, D mua 01 (một) khóm hoa lan của một người đàn ông (không biết tên tuổi địa chỉ) thì thấy người đàn ông có 01 (một) con Rùa đầu to để trong 01 (một) bình nhựa màu xanh bị cắt phần nắp. D mua lại con rùa của người đàn ông với giá 150.000 đồng (Một trăm năm mươi nghìn đồng) và mang về nuôi nhốt ở tầng 2 của gia đình tại tổ 6, thị trấn V, huyện B với mục đích có người hỏi mua thì bán. Đến ngày 26/5/2022, D thấy con rùa yếu nên đã điều khiển xe mô tô BKS 23D1 - 252.17 mượn của Vương Đình V, vận chuyển 01 (một) cá thể Rùa đầu to đựng trong bình nhựa màu xanh, bị cắt phần nắp đến khu vực chợ Thủy Vôi để tìm người mua bán kiếm lời. Khi D điều khiển xe đến khu vực thôn Minh Thành, thị trấn Việt Quang thì bị phát hiện bắt quả tang, thu giữ những vật chứng có liên quan.

Ngày 27/5/2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Bắc Quang ban hành Quyết định trưng cầu giám định số 77/QĐ-CSĐT, trưng cầu Viện Sinh thái và tài nguyên sinh vật thuộc Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam xác định chủng loại, tên Việt Nam, tên khoa học và tình trạng bảo tồn đối với 01 (một) cá thể Rùa còn sống. Ngày 27/5/2022, Viện Sinh thái và tài nguyên sinh vật thuộc Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam có Kết luận giám định số 687/STTNSV, kết luận: 01 (một) mẫu động vật là loài Rùa Đầu to, có tên khoa học là Platysternon megacephalum, thuộc lớp Bò sát, Rùa Đầu to có tên trong Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16/7/2019 của Chính phủ. Rùa Đầu to cũng thuộc Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP ngày 22/9/2021 của Chính phủ.

Với hành vi trên, tại Cáo trạng số 42/CT-VKSBQ ngày 31/8/2022 Viện Kiểm sát nhân dân huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang đã truy tố Nguyễn Bá D về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” quy định tại điểm a khoản 1 Điều 244 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Quá trình điều tra và tại phiên toà, bị cáo đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình như nội dung bản Cáo trạng đã nêu.

Trên cơ sở phân tích, đánh giá tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo, tại phiên toà đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang vẫn giữ nguyên quyết định truy tố Nguyễn Bá D về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” và đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng điểm a khoản 1 Điều 244 Bộ luật hình sự, điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51, Điều 50, Điều 65 của Bộ luật Hình sự xử phạt bị cáo Nguyễn Bá D từ 01 năm đến 02 năm tù nhưng cho hưởng án treo với thời gian thử thách từ 02 năm đến 04 năm, giao bị cáo về chính quyền địa phương nơi bị cáo cư trú để giám sát, giáo dục trong thời gian thử thách. Về xử lý vật chứng, đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng Điều 47 của Bộ luật hình sự, Điều 106 Bộ luật tố tụng hình sự tịch thu, tiêu hủy 01 (một) bình nhựa màu xanh, bị cắt phần nắp; tịch thu, sung vào ngân sách nhà nước 01 (một) điện thoại di động màn hình cảm ứng nhãn hiệu samsung, màu đen, mặt trước và mặt sau điện thoại bị nứt vỡ.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan Vương Đình V đã nhận lại được tài sản là chiếc xe mô tô cho bị cáo mượn nên không có yêu cầu, đề nghị gì.

Tại phiên tòa, bị cáo lời nói sau cùng: Đề nghị Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về tố tụng: Hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan Cảnh sát điều tra, Viện kiểm sát, Điều tra viên, Kiểm sát viên của huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố đã thực hiện đúng thẩm quyền, trình tự thủ tục của Bộ luật Tố tụng hình sự quy định. Giai đoạn điều tra cũng như tại phiên toà những người tham gia tố tụng trong vụ án không có ý kiến, khiếu nại gì về hành vi, quyết định của các cơ quan, người tiến hành tố tụng. Do đó các chứng cứ, tài liệu đã thu thập có trong hồ sơ vụ án là hợp pháp.

[2] Về sự vắng mặt của những người tham gia tố tụng: tại phiên tòa người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan Vương Đình V vắng mặt có đơn xin xét xử vắng mặt. Căn cứ vào Điều 292 của Bộ luật tố tụng hình sự, xét thấy sự vắng mặt của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan không gây trở ngại cho việc giải quyết vụ án, Hội đồng xét xử quyết định vẫn tiến hành xét xử.

[3] Về căn cứ định tội, định khung hình phạt: Lời khai nhận tội của bị cáo Nguyễn Bá D tại phiên tòa hoàn toàn phù hợp với lời khai của bị cáo tại giai đoạn điều tra, vật chứng của vụ án, phù hợp với biên bản bắt người phạm tội quả tang, kết luận giám định, tài liệu xác định hiện trường, lời khai của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và các tài liệu chứng cứ khác trong hồ sơ vụ án. Do đó đã có đủ cơ sở để xác định: Từ ngày 15/5/2022 đến ngày 26/5/2022 Nguyễn Bá D có hành vi nuôi nhốt tại nhà 01 (một) cá thể Rùa Đầu to, tên khoa học là Platysternon megacephalum, còn sống, có tên trong Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16/7/2019 của Chính phủ. Rùa Đầu to cũng thuộc Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP ngày 22/9/2021 của Chính phủ. Đến 14 giờ 00 phút, ngày 26/5/2022, D điều khiển xe mô tô nhãn hiệu Yamaha, loại xe Sirius, BKS 23D1 - 252.17, mang cá thể Rùa Đầu to nói trên đựng trong bình nhựa màu xanh bị cắt phần nắp với mục đích tìm người mua để bán kiếm lời thì bị phát hiện, bắt giữ tại khu vực thôn Minh Thành, thị trấn Việt Quang, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang. Như vậy, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang đã truy tố bị cáo về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 244 của Bộ luật Hình sự là hoàn toàn đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Điểm a khoản 1 Điều 244 Bộ luật hình sự quy định:

“1. Người nào vi phạm quy định về bảo vệ động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;” [4] Hành vi phạm tội của bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, đã trực tiếp xâm phạm đến các quy định của Nhà nước về bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm, làm ảnh hưởng xấu đến trật tự trị an tại địa phương nên bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 1 Điều 244 của Bộ luật Hình sự.

[5] Xét các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, nhân thân của bị cáo thấy rằng: Quá trình điều tra và tại phiên tòa bị cáo đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải nên được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự tại điểm s khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự; ngoài ra bị cáo lần đầu phạm tội, hiện phải nuôi hai con còn nhỏ, gia đình lại gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh covid -19 nên Hội đồng xét xử cho bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự. Về nhân thân, bị cáo có nhân thân tốt, ngoài lần phạm tội này ra luôn chấp hành đầy đủ chính sách pháp luật của Nhà nước, nghĩa vụ của công dân ở nơi cư trú, có nơi cư trú rõ ràng.

[6] Từ nhận định trên, Hội đồng xét xử thấy không cần thiết phải cách ly bị cáo ra khỏi đời sống xã hội mà cho bị cáo được hưởng án treo và ấn định thời gian thử thách, giao cho chính quyền địa phương nơi bị cáo cư trú để giám sát, giáo dục như vậy cũng đủ tác dụng giáo dục bị cáo và đấu tranh phòng ngừa chung. Do bị cáo không có việc làm và thu nhập ổn định nên không áp dụng hình phạt bổ sung theo quy định tại khoản 4 Điều 244 của Bộ luật Hình sự.

[7] Đối với người đàn ông đã bán 01 (một) cá thể Rùa Đầu to cho Nguyễn Bá D, quá trình điều tra đã tiến hành xác minh nhưng không xác định được tên tuổi địa chỉ nên không có căn cứ để xem xét xử lý. Đối với Vương Đình V là người cho Nguyễn Bá D mượn xe mô tô, khi mượn xe, D không nói cho Vũ biết sử dụng xe để vận chuyển động vật quý hiếm nên không xem xét trách nhiệm.

[8] Về xử lý vật chứng: Đối với 01 (một) cá thể Rùa Đầu to, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Bắc Quang đã ra quyết định xử lý vật chứng giao cho Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội thuộc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Thành phố Hà Nội, chăm sóc, cứu hộ, thả về tự nhiên; đối với 01 (một) xe mô tô nhãn hiệu Yamaha, loại xe Sirius, BKS 23D1 - 252.17 và 01 (một) mũ bảo hiểm màu đỏ, cũ đã qua sử dụng, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Bắc Quang đã ra quyết định xử lý vật chứng trả lại cho chủ sở hữu. Xét thấy việc xử lý vật chứng của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Bắc Quang là đúng quy định của pháp luật, nên Hội đồng xét xử không xem xét thêm. Đối với các vật chứng còn lại, cần áp dụng Điều 47 Bộ luật hình sự và Điều 106 Bộ luật tố tụng hình sự xử lý như sau: tịch thu, tiêu hủy 01 (một) bình nhựa màu xanh, bị cắt phần nắp do không có giá trị sử dụng; tịch thu, sung vào ngân sách nhà nước 01 (một) điện thoại di động màn hình cảm ứng nhãn hiệu samsung, màu đen, mặt trước và mặt sau điện thoại bị nứt vỡ, là điện thoại của bị cáo được sử dụng liên quan đến hành vi phạm tội.

[9] Về án phí: bị cáo phải chịu án phí hình sự sơ thẩm theo quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ vào điểm a khoản 1 Điều 244 Bộ luật hình sự, điểm s khoản 1 và khoản 2 Điều 51, Điều 65, Điều 47 của Bộ luật Hình sự; Điều 125, Điều 106, khoản 2 Điều 136, Điều 331, Điều 333 của Bộ luật Tố tụng hình sự; khoản 1 Điều 23 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của UBTVQH quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án, 1. Về tội danh: Tuyên bố bị cáo Nguyễn Bá D phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

2. Về hình phạt: Xử phạt bị cáo Nguyễn Bá D 12 (Mười hai) tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách là 24 (Hai mươi bốn) tháng, kể từ ngày tuyên án sơ thẩm (ngày 23/9/2022).

Giao bị cáo Nguyễn Bá D cho UBND thị trấn V, huyện B, tỉnh Hà Giang giám sát, giáo dục trong thời gian thử thách. Gia đình bị cáo có trách nhiệm phối hợp với chính quyền địa phương trong việc giám sát, giáo dục bị cáo. Trường hợp bị cáo thay đổi nơi cư trú thì thực hiện theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự. Trong thời gian thử thách, người được hưởng án treo cố ý vi phạm nghĩa vụ 02 lần trở lên thì Tòa án có thể quyết định buộc người được hưởng án treo phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo.

3. Về biện pháp ngăn chặn: hủy bỏ biện pháp ngăn chặn Cấm đi khỏi nơi cư trú đối với bị cáo Nguyễn Bá D.

4. Về xử lý vật chứng:

- Tịch thu, sung vào ngân sách Nhà nước 01 (một) điện thoại di động màn hình cảm ứng nhãn hiệu samsung, màu đen, mặt trước và mặt sau điện thoại bị nứt vỡ, cũ đã qua sử dụng;

- Tịch thu, tiêu hủy 01 (một) bình nhựa màu xanh, bị cắt phần nắp, cũ đã qua sử dụng (Tình trạng vật chứng như biên bản giao nhận vật chứng ngày 09/9/2022 giữa cơ quan Công an huyện Bắc Quang và Chi cục Thi hành án dân sự huyện Bắc Quang) 5. Về án phí: Bị cáo Nguyễn Bá D phải chịu 200.000đ (Hai trăm nghìn đồng) án phí hình sự sơ thẩm.

6. Về quyền kháng cáo: Bị cáo có quyền kháng cáo bản án sơ thẩm trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày tuyên án. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vắng mặt có quyền kháng cáo trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được bản án hoặc bản án được niêm yết.

Trường hợp bản án được thi hành theo quy định tại Điều 2 Luật thi hành án dân sự thì người được thi hành án dân sự, người phải thi hành án dân sự có quyền thỏa thuận thi hành án, quyền yêu cầu thi hành án, tự nguyện thi hành án hoặc bị cưỡng chế thi hành án theo quy định tại các Điều 6,7, 7a và 9 Luật thi hành án dân sự; thời hiệu thi hành án được thực hiện theo quy định tại Điều 30 Luật thi hành án dân sự.