Bản án 43/2022/HS-ST về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm

TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN TUYÊN HÓA, TỈNH QUẢNG BÌNH

BẢN ÁN 43/2022/HS-ST NGÀY 14/09/2022 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM

Ngày 14 tháng 9 năm 2022, tại trụ sở Tòa án nhân dân huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự thụ lý số 41/2022/TLST-HS ngày 31 tháng 8 năm 2022, theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 38/2022/QĐXXST- HS ngày 31 tháng 8 năm 2022 đối với bị cáo:

Hoàng Thanh Đ, sinh ngày 10 tháng 3 năm 1992, tại huyện T, tỉnh Quảng Bình; nơi cư trú: thôn 4 T, xã T, huyện T, tỉnh Quảng Bình; nghề nghiệp: lao động tự do; trình độ học vấn: lớp 12/12; dân tộc: Kinh; giới tính: nam; tôn giáo: không; quốc tịch: Việt Nam; con ông Hoàng Thanh L và bà Trần Thị Đ; vợ: H; con: có 01 người sinh năm 2017; tiền án, tiền sự: không; bị cáo bị áp dụng biện pháp ngăn chặn “cấm đi khỏi nơi cư trú” từ ngày 08/6/2022 cho đến nay, bị cáo có mặt tại phiên tòa.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: ông Hoàng Thanh L, sinh năm 1947 Địa chỉ: thôn 4 T, xã T, huyện T, tỉnh Quảng Bình, có mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Vào khoảng đầu tháng 3 năm 2022, Hoàng Thanh Đ đã sử dụng điện thoại di động nhãn hiệu Samsung, loại Galaxy A21S của mình đăng nhập vào mạng xã hội Facecbook cá nhân mang tên “T” rồi sử dụng ứng dụng “Messenger” nhắn tin đến Facecbook không rõ lai lịch, địa chỉ cụ thể trên mạng xã hội Facecbook để đặt mua một số loại sản phẩm của động vật gồm 267 vảy động vật “Tê tê” và 02 móng động vật “Gấu”. Sau đó, Đ nhận được số sản phẩm động vật như đã đặt mua và thanh toán số tiền 900.000 đồng. Đến khoảng 18 giờ, ngày 10/4/2022, Đ điều khiển xe mô tô nhãn hiệu YAMAHA, biển kiểm soát 73D1-117.03, loại NOUVO SX và chở số sản phẩm động vật trên đi đến xã H, huyện T. Khi đi đến đoạn Quốc lộ 15 thuộc địa phận thôn T, xã H, huyện T, Đ dừng xe bên lề đường thì bị Tổ công tác Công an huyện Tuyên Hóa tiến hành kiểm tra hành chính. Kết quả Tổ công tác đã phát hiện phía trước xe mô tô của Đ có treo một túi ni lon màu hồng, bên trong có 267 vảy động vật “Tê tê java” có tên khoa học Manis javanica và một túi ni lon trong suốt bên trong có 02 móng của loại động vật “Gấu”, (trong đó có 01 loại móng của loại động vật “Gấu ngựa” có tên khoa học là Ursus thibetanus và 01 loại móng của loại động vật “Gấu chó” có tên khoa học Helarctos malayanus). Quá trình kiểm tra Hoàng Thanh Đ đã không xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ của loại sản phẩm động vật trên. Tổ công tác Công an huyện Tuyên Hóa đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và thu giữ toàn bộ số tang vật nói trên.

Tại Bản kết luận giám định động vật số 665/STTNSV ngày 23/5/2022, của Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật, thuộc Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam kết luận:

- 267 (hai trăm sáu mươi bảy) vảy động vật, có nhiều vân thẳng, hình nan quạt, là vảy của loài “Tê tê java” có tên khoa học Manis javanica. Loài “Tê tê java” có tên trong Phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16/07/2019 của Chính phủ. Loài “Tê tê java” có tên trong Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP ngày 22/09/2021 của Chính phủ. Loài “Tê tê java” có tên trong Phụ lục I, Danh Mục các loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Phụ lục Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) ban hành kèm theo Thông báo số 296/TB-CTVN-HTQT ngày 27/11/2019 của Cơ quan quản lý CITES Việt Nam.

- 01 (một) móng động vật có kích thước dài 3,5 cm, nơi rộng nhất 02 cm là móng của loài “Gấu ngựa”, có tên khoa học Ursus thibetanus. Loài “Gấu ngựa” có tên trong Phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16/07/2019 của Chính phủ. Loài “Gấu ngựa” có tên trong Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP ngày 22/09/2021 của Chính phủ. Loài “Gấu ngựa” có tên trong Phụ lục I, Danh Mục các loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Phụ lục Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật hoang dã nguy cấp (CITES) ban hành kèm theo Thông báo số 296/TB- CTVN-HTQT ngày 27/11/2019 của Cơ quan quản lý CITES Việt Nam.

- 01 (Một) móng động vật có kích thước dài 5,5 cm, nơi rộng nhất 2,8 cm là móng của loài “Gấu chó” có tên khoa học Helarctos malayanus. Loài “Gấu chó” có tên trong Phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo nghị định 64/2019/NĐ- CP ngày 16/07/2019 của Chính phủ. Loài “Gấu chó” có tên trong Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP ngày 22/09/2021 của Chính phủ. Loài “Gấu chó” có tên trong Phụ lục I, Danh Mục các loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Phụ lục Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) ban hành kèm theo Thông báo số 296/TB-CTVN-HTQT ngày 27/11/2019 của Cơ quan quản lý CITES Việt Nam.

Vật chứng vụ án: Quá trình điều tra Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Tuyên Hóa đã thu giữ:

- 01 (một) Chiếc xe mô tô biển kiểm soát 73D1-117.03, nhãn hiệu YAMAHA, loại NOUVOSX, số máy E3R7E050798, số khung 9210FY050792, màu sơn Đỏ - Đen, xe đã qua sử dụng.

- 01 (một) Điện thoại di động, nhãn hiệu SAMSUNG, loại Galaxy A21S, màu đen, số sêri: R58NB1WSXYK, bên trong có gắn thẻ sim số 0357546377, điện thoại đã qua sử dụng.

- 01 (một) hộp giấy đã được niêm phong bằng các chữ ký của những người tham gia niêm phong, hình dấu của Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật, ngoài cùng dán băng dính trong suốt, bên trong có:

+ 267 (hai trăm sáu mươi bảy) vảy của loài động vật Tê tê java có tên khoa học Manis javanica.

+ 01 (một) móng loài động vật Gấu ngựa, có tên khoa học Ursus thibetanus, có kích thước dài 3,5 cm, nơi rộng nhất 02 cm.

+ 01 (một) móng loài động vật Gấu chó có tên khoa học Helarctos malayanus, có kích thước dài 5,5 cm, nơi rộng nhất 2,8 cm.

Tại bản Cáo trạng số 42/CT-VKSTH-HS ngày 29/8/2022 của Viện kiểm sát nhân dân huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình đã truy tố Hoàng Thanh Đ về tội "vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm " theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 244 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Tại phiên tòa, Kiểm sát viên phát biểu luận tội, giữ nguyên quan điểm truy tố và đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng điểm b khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 và Điều 65 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017, xử phạt Hoàng Thanh Đ từ 15 đến 18 tháng tù cho hưởng án treo, thời gian thử thách từ 30 đến 36 tháng. Về xử lý vật chứng, đề nghị áp dụng điểm a, c khoản 1 Điều 47 Bộ luật hình sự; điểm a khoản 2 và điểm b khoản 3 Điều 106 Bộ luật tố tụng hình sự tịch thu tiêu hủy một hộp giấy đã được niêm phong bằng các chữ ký của những người tham gia niêm phong, hình dấu của Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật, ngoài cùng dán băng dính trong suốt, bên trong có 267 vảy của loài động vật Tê tê java, 01 móng loài động vật Gấu ngựa, 01 móng loài động vật Gấu chó và 01 thẻ sim số 0357546377; tịch thu sung công giá trị 01 Điện thoại di động, nhãn hiệu SAMSUNG, loại Galaxy A21S. Trả lại cho ông Hoàng Thanh Long 01 chiếc xe mô tô biển kiểm soát 73D1-117.03, nhãn hiệu YAMAHA, loại NOUVOSX. Bị cáo Hoàng Thanh Đ phải chịu án phí hình sự sơ thẩm theo quy định.

Bị cáo nhất trí với quyết định truy tố của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tuyên Hóa và luận tội của kiểm sát viên tại phiên tòa và đề nghị Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt và cho bị cáo được cải tạo, giáo dục tại địa phương để có điều kiện lao động nuôi con nhỏ và chăm sóc bố, mẹ già.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên toà, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về hành vi, quyết định tố tụng của cơ quan điều tra, Điều tra viên; Viện kiểm sát và Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự. Quá trình điều tra, truy tố và tại phiên toà bị cáo và những người tham gia tố tụng khác không có ý kiến hoặc khiếu nại gì về hành vi, quyết định của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Như vậy hành vi và các quyết định tố tụng của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng thực hiện đều là hợp pháp.

[2] Về hành vi phạm tội: Mặc dù nhận thức rõ việc tàng trữ, vận chuyển bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của động vật là vi phạm pháp luật, nhưng Hoàng Thanh Đ vẫn vào mạng xã hội Facecbook cá nhân mang tên “Thanh Đ” rồi sử dụng ứng dụng “Messenger” nhắn tin đến một tài khoản Facecbook khác không rõ lai lịch, địa chỉ cụ thể để mua 267 vảy của loài động vật Tê tê, 01 móng của loài động vật Gấu ngựa và 01 móng của loài động vật Gấu chó với số tiền 900.000 đồng, mục đích để đem về sử dụng. Quá trình điều tra và tại phiên toà, bị cáo Hoàng Thanh Đ đã khai nhận hành vi phạm tội của mình, lời khai nhận tội của bị cáo phù hợp với lời khai của người chứng kiến và các tài liệu, chứng cứ đã thu thập và được thẩm tra tại phiên toà. Trên cơ sở xem xét toàn diện chứng cứ về thời gian, địa điểm, số lượng loại bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của động vật, ý kiến của Kiểm sát viên, Hội đồng xét xử có đủ cơ sở khẳng định bị cáo Hoàng Thanh Đ phạm tội “vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” quy định tại điểm b khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự. Như vậy quyết định truy tố của Viện kiểm sát nhân dân huyện Tuyên Hóa và luận tội của kiểm sát viên tại phiên tòa đối với bị cáo là hoàn toàn đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Hành vi tàng trữ, vận chuyển, trái phép bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của động vật của bị cáo Hoàng Thanh Đ đã trực tiếp xâm phạm đến chế độ quản lý của Nhà nước đối với động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ. Hành vi đó là nguy hiểm cho xã hội cần được xử lý nghiêm, căn cứ vào các quy định của Bộ luật hình sự để quyết định cho bị cáo một mức án tương xứng với hành vi phạm tội mà bị cáo đã gây ra, đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa chung.

[3] Về tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: Bị cáo Hoàng Thanh Đ không có tình tiết tăng năng trách nhiệm hình sự.

[4] Về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Quá trình điều tra và tại phiên toà đã thành khẩn khai báo, thực sự ăn năn hối cải về hành vi phạm tội của mình; bố, mẹ của bị cáo đều là những người có công với cách mạng, được Nhà nước tặng thưởng huân, huy chương kháng chiến chống Mỹ; hoàn cảnh gia đình của bị cáo đặc biệt khó khăn, bị cáo có vợ nhưng vợ đã bỏ đi từ năm 2018, nên bị cáo phải một mình nuôi con nhỏ, hiện tại con mới 05 tuổi cùng với bố, mẹ già đã hết tuổi lao động. Đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự, cần xem xét khi quyết định mức hình phạt đối với bị cáo.

Xét thấy bị cáo có nơi cư trú rõ ràng, ổn định, nên không cần thiết phải áp dụng hình phạt tù để cách ly bị cáo ra ngoài xã hội mà cần áp dụng Điều 65 BLHS để cho bị cáo được cải tạo tại địa phương dưới sự giám sát, giáo dục của gia đình và chính quyền địa phương cũng đã đủ nghiêm, thể hiện chính sách nhân đạo của pháp luật.

[4] Về xử lý vật chứng: Quá trình điều tra Cơ quan cảnh sát Điều tra đã thu giữ:

01 (một) điện thoại di động, nhãn hiệu SAMSUNG, loại Galaxy A21S bên trong có gắn thẻ sim; 01 (một) hộp giấy đã được niêm phong bằng các chữ ký của những người tham gia niêm phong, hình dấu của Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật, ngoài cùng dán băng dính trong suốt, bên trong có 267 (hai trăm sáu mươi bảy) vảy của loài động vật Tê tê java có tên khoa học Manis javanica; 01 (một) móng loài động vật Gấu ngựa, có tên khoa học Ursus thibetanus, có kích thước dài 3,5 cm, nơi rộng nhất 02 cm; 01 (Một) móng loài động vật Gấu chó có tên khoa học Helarctos malayanus, có kích thước dài 5,5 cm, nơi rộng nhất 2,8 cm. Đây là các bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của động vật mà nhà nước cấm lưu hành và phương tiện mà Hoàng Thanh Đ dùng để liên lạc mua vảy Tê Tê và móng Gấu, vì vậy cần áp dụng điểm a, c khoản 1 Điều 47 Bộ luật hình sự; điểm a khoản 2 Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự để tịch thu, tiêu huỷ và tịch thu sung vào ngân sách nhà nước. Đối với 01 (một) chiếc xe mô tô biển kiểm soát 73D1-117.03, nhãn hiệu YAMAHA, loại NOUVOSX mà bị cáo sử dụng khi đang vận chuyển vảy Tê Tê và móng gấu, tuy nhiên quá trình điều tra và tại phiên tòa xác định số tiền mua xe là của ông Hoàng Thanh Long và bà Trần Thị Đào (bố, mẹ ruột của bị cáo), đây là tài sản chung của gia đình, quá trình bị cáo sử dụng các thành viên trong gia đình hoàn toàn không biết. Vì vậy cần áp dụng điểm b khoản 3 Điều 106 BLTTHS để trả lại cho ông Hoàng Thanh Long đại diện gia đình.

[5] Liên quan trong vụ án còn có một tài khoản Facecbook trên mạng xã hội (không rõ lai lịch, địa chỉ cụ thể) mà Hoàng Thanh Đ đã mua sản phẩm của loại động vật nói trên. Quá trình điều tra Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Tuyên Hóa đã tiến hành điều tra, xác minh nhưng không xác định được đối tượng, nên không có cơ sở để xử lý.

[6] Về án phí: Bị cáo Hoàng Thanh Đ phải chịu án phí hình sự sơ thẩm theo quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51, Điều 65; điểm a, c khoản 1 Điều 47 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017; điểm a khoản 2, điểm b khoản 3 Điều 106; Điều 136 Bộ luật tố tụng hình sự và Nghị quyết 326 của Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí, lệ phí Tòa án.

1. Về tội danh và hình phạt: Tuyên bố bị cáo Hoàng Thanh Đ phạm tội “vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

Xử phạt bị cáo Hoàng Thanh Đ 15 (mười lăm) tháng tù cho hưởng án treo, thời gian thử thách 30 tháng, kể từ ngày tuyên án sơ thẩm 14/9/2022.

Giao bị cáo Hoàng Thanh Đ về cho Ủy ban nhân dân xã Thanh Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình cùng phối hợp với gia đình giám sát, giáo dục các bị cáo trong thời gian chấp hành hình phạt.

Trường hợp người được hưởng án treo thay đổi nơi cư trú thì thực hiện theo khoản 3 Điều 92 Luật thi hành án hình sự.

Trong thời gian thử thách, nếu người được hưởng án treo cố tình vi phạm nghĩa vụ hai lần trở lên thì Tòa án có thể quyết định buộc người được hưởng án treo phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo.

2. Về xử lý vật chứng: Tịch thu tiêu hủy 01 (một) hộp giấy đã được niêm phong bằng các chữ ký của những người tham gia niêm phong, hình dấu của Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật, ngoài cùng dán băng dính trong suốt, bên trong có 267 (hai trăm sáu mươi bảy) vảy của loài động vật Tê tê java có tên khoa học Manis javanica; 01 (một) móng loài động vật Gấu ngựa, có tên khoa học Ursus thibetanus, có kích thước dài 3,5 cm, nơi rộng nhất 02 cm; 01 (Một) móng loài động vật Gấu chó có tên khoa học Helarctos malayanus, có kích thước dài 5,5 cm, nơi rộng nhất 2,8 cm và 01 sim diện thoại. Tịch thu sung vào ngân sách nhà nước giá trị 01 (một) điện thoại di động, nhãn hiệu SAMSUNG, loại Galaxy A21G. Trả lại cho ông Hoàng Thanh L 01 (một) chiếc xe mô tô biển kiểm soát 73D1-117.03, nhãn hiệu YAMAHA, loại NOUVOSX.

Vật chứng được lưu giữ tại Chi cục Thi hành án dân sự huyện Tuyên Hóa có đặc điểm mô tả theo biên bản giao nhận vật chứng ngày 31/8/2022 giữa Cơ quan cảnh sát Điều tra công an huyện Tuyên Hóa và Chi cục Thi hành án án dân sự huyện Tuyên Hóa.

3. Về án phí: Buộc bị cáo Hoàng Thanh Đ phải chịu 200.000 đồng tiền án phí hình sự sơ thẩm để nộp ngân sách nhà nước.

Án xử công khai sơ thẩm, bị cáo, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có quyền kháng cáo bản án trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án 14/9/2022.

(đã giải thích chế định án treo)