Bản án 30/2017/DS-PT ngày 07/09/2017 về yêu cầu bồi thường thiệt hại danh dự, nhân phẩm và công khai xin lỗi

TÒA ÁN NHÂN DÂN TỈNH LẠNG SƠN

BẢN ÁN 30/2017/DS-PT NGÀY 07/09/2017 VỀ YÊU CẦU BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DANH DỰ, NHÂN PHẨM VÀ CÔNG KHAI XIN LỖI

Ngày 07 tháng 9 năm 2017 tại trụ sở Tòa án nhân dân tỉnh Lạng Sơn xét xử phúc thẩm công khai vụ án thụ lý số 06/2017/TLPT-DS ngày 21 tháng 6 năm 2017 về việc yêu cầu bồi thường thiệt hại về danh dự, nhân phẩm và công khai xin lỗi.

Do Bản án dân sự sơ thẩm số 02/2017/DSST ngày 11 tháng 5 năm 2017 của Toà án nhân dân huyện B, tỉnh Lạng Sơn bị kháng cáo.

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm số 45/2017/QĐ-PT ngày 18 tháng 7 năm 2017, giữa các đương sự:

- Nguyên đơn: Bà Lý Thị Q; cư trú tại: Thôn K, xã T, huyện B, tỉnh Lạng Sơn; có mặt.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn: Ông Lương Văn Chuyền - Trợ giúp viên pháp lý, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Lạng Sơn; vắng mặt.

- Bị đơn:

1. Bà Hứa Thị E; cư trú tại: Thôn Khuổi Nhuần, xã Hòa Bình, huyện B, tỉnh Lạng Sơn; có mặt.

2. Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã T, huyện B: Ông Phùng Văn S; có mặt.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:

1. Ủy ban nhân dân (viết tắt UBND) xã T, huyện B;

Người đại diện hợp pháp theo pháp luật: Ông Phùng Văn S - Chủ tịch UBND xã T; có mặt.

2. Trưởng Công an xã T, huyện B: Ông Hoàng Văn T; có mặt.

- Người kháng cáo: Bà Lý Thị Q là nguyên đơn.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo tài liệu có trong hồ sơ vụ án và Bản án dân sự sơ thẩm số 02/2017/DSST ngày 11 tháng 5 năm 2017 của Toà án nhân dân huyện B thì nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Khoảng 14 giờ 30 phút ngày 15/10/2015 giữa bà Lý Thị Q và bà Hứa Thị E có xẩy ra xô sát với nhau. Nguyên nhân do bà Lý Thị Q khi thấy bà Hứa Thị E đi vào thôn K, xã T, huyện B mua cây vầu. Bà Lý Thị Q đi theo, khi vào thấy bà Hứa Thị E đang đứng trước nhà anh Đặng Văn B trả tiền mua cây vầu cho chị Lý Thị B, bà Lý Thị Q có đến bảo bà Hứa Thị E đi ra ngoài chỗ để xe ôtô mua, không được mua cây vầu tại nhà dân và sau đó hai người đã xảy cãi chửi, xô sát đánh nhau. Khi sự việc xẩy ra có các ông, bà: Bàn Thị Q, Hoàng Thị N, Đặng Thị H, Đặng Văn B có mặt ở đó.

Sau đó bà Hứa Thị E có đơn đề nghị Công an xã T giải quyết với nội dung bị bà Lý Thị Q dùng hai tay bóp cổ làm bà bị ngã.

Ngày 15/12/2015, UBND xã T đã lập Biên bản vi phạm hành chính đối với bà Lý Thị Q; ngày 16/12/2015, Chủ tịch UBND xã T ban hành Quyết định số 76/QĐ-XPVPHC xử phạt vi phạm hành chính đối với bà Lý Thị Q vì đã có hành vi đánh nhau gây mất trật tự công cộng, hình thức là phạt tiền 750.000 đồng (viết tắt là Quyết định số 76/QĐ-XPVPHC); Đến ngày 29/01/2016, UBND xã T ban hành Quyết định số 06/QĐ-UBND thu hồi Quyết định số 76/QĐ-XPVPHC với lý do vụ việc đang tiếp tục đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết; ngày 04/02/2016, UBND xã T ban hành Quyết định số 07/QĐ-UBND hủy bỏ Quyết định số 76/QĐ-XPVPHC.

Trong đơn khởi kiện ngày 05/10/2016 và các lời trình bày sau đó bà Lý Thị Q yêu cầu: Chủ tịch UBND xã T phải xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại cho bà với số tiền là 5.000.000 đồng. Bà Hứa Thị E phải xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại cho bà do mất thu nhập thực tế với số tiền là 40.000.000 đồng và tổn thất tinh thần, danh dự nhân phẩm là 5.000.000 đồng. Bà Lý Thị Q trình bày: Bà đã có thỏa thuận mua cây vầu với bà con trong thôn K nhưng bà Hứa Thị E lại vào thu mua cây vầu và mua phá giá tăng thêm 1.000 đồng/01cây là không đúng; bà Hứa Thị E viết đơn tố cáo, vu khống, cho rằng bà gây thương tích cho bà Hứa Thị E làm mất danh dự, nhân phẩm của bà; Chủ tịch UBND xã T, đã căn cứ vào Biên bản do thôn K lập khi không có mặt bà ở đó, lấy lời khai người làm chứng cung cấp rồi lập Biên bản xử phạt vi phạm hành chính và ra Quyết định số 76/QĐ-XPVPHC, phạt bà số tiền 750.000đ là không chính xác, không đúng trình tự, thủ tục. UBND xã T đã ban hành Quyết định số 06/QĐ-UBND, ngày 29/01/2016 thu hồi Quyết định số 76/QĐ-XPVPHC và Quyết định số 07/QĐ - UBND ngày 29/01/2016 hủy bỏ Quyết định số 76/QĐ-XPVPHC với lý do là vụ việc do Công an đang thụ lý giải quyết. Bà đồng ý với nội dung các Quyết định trên nhưng không đồng ý việc không gọi bà lên để công khai xin lỗi tại UBND xã, đã ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của bà.

Các bị đơn:

Bà Hứa Thị E: Không đồng ý với yêu cầu của bà Lý Thị Q vì bà Lý Thị Q đã có hành vi bóp cổ bà trước nên bà làm đơn tố cáo bà Lý Thị Q lên Công an huyện B.

Chủ tịch UBND xã T: Ông Phùng Văn S không đồng ý các yêu cầu của bà Lý Thị Q. Sau khi ban hành Quyết định số 76/QĐ-XPVPHC; Quyết định số 07/QĐ-UBND thu hồi Quyết định số 76/QĐ-XPVPHC, UBND xã T đã tiến hành tống đạt cho bà Lý Thị Q, nhưng bà Lý Thị Q không có mặt ở nhà, đã giao cho chồng bà Lý Thị Q và yêu cầu báo cho bà Quyết biết. Ngoài ra, bà Lý Thị Q cũng không phải thi hành khoản tiền xử phạt vi phạm hành chính, sự việc xảy ra là có căn cứ thực tế, được xác định do lỗi của bà Lý Thị Q. Tuy nhiên, Chủ tịch UBND xã T cũng xin lỗi công khai tại phiên tòa vì đã không gọi bà Lý Thị Q lên UBND xã để giao quyết định thu hồi và hủy bỏ Quyết định xử phạt vi phạm hành chính là thiếu sót.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:

- UBND xã T, người đại diện theo pháp luật là ông Phùng Văn S trình bày: UBND xã T chưa nhận được đơn khiếu nại, đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại gì từ phía bà Lý Thị Q. Việc xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch UBND xã T về nội dung sự việc là có căn cứ; qua xác minh sự việc có thật, không có sự việc xử phạt oan người không có hành vi vi phạm.

- Trưởng Công an xã T, ông Hoàng Văn T trình bày: Sự việc đã được xác minh, xác định bà Lý Thị Q đã có hành vi bóp cổ bà Hứa Thị E, chửi nhau giữa nơi công cộng nên việc xử phạt vi phạm hành chính đối với bà Lý Thị Q về nội dung sự việc là đúng quy định, không có việc xử phạt người không có hành vi vi phạm. Do vậy không chấp nhận ý kiến của bà Lý Thị Q.

Tại Bản án dân sự sơ thẩm số: 02/2017/DSST ngày 11/5/2017 của Tòa án nhân dân huyện B, tỉnh Lạng Sơn đã quyết định:

Căn cứ khoản 6 Điều 26; điểm a khoản 1 Điều 35; khoản 1 Điều 147; điểm b khoản 1 Điều 192; điểm g khoản 1 Điều 217; các Điều 220, 266 và Điều 271 của Bộ luật tố tụng dân sự; các Điều 275, 584, 585, 588 và Điều 592 của Bộ luật dân sự; điểm d khoản 1 Điều 12 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội.

1. Không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Lý Thị Q về việc công khai xin lỗi và yêu cầu bồi thường thiệt hại về danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm đối với bị đơn Hứa Thị E.

2. Đình chỉ giải quyết yêu cầu của bà Lý Thị Q đòi bồi thường thiệt hại về danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm đối với UBND xã T, huyện B. Bà Lý Thị Q có quyền khởi kiện bằng một vụ kiện dân sự khác khi có đủ điều kiện khởi kiện theo luật định.

3. Ghi nhận đại diện Ủy ban nhân dân xã T đã xin lỗi công khai về việc không gọi bà Lý Thị Q lên UBND xã T giao quyết định thu hồi và quyết định hủy bỏ quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

4. Về án phí sơ thẩm: Bà Lý Thị Q không phải chịu án phí dân sự sơ thẩm. Trả lại cho bà Lý Thị Q số tiền tạm ứng án phí là 1.000.000 đồng.

Ngày 20/5/2017, bà Lý Thị Q có đơn kháng cáo và ngày 23/5/2017 có đơn kháng cáo bổ sung, trong đơn bà yêu cầu xem xét lại toàn bộ nội dung vụ án và xem xét lại cho yêu cầu khởi kiện của bà.

Ngày 10/8/2017, bà Lý Thị Q có đơn yêu cầu bà Hứa Thị E bồi thường phần viện phí, thiệt hại do phải điều trị tại Bệnh viện từ ngày 15/5/2017 đến ngày 22/5/2017.

Tại phiên tòa phúc thẩm:

Bà Lý Thị Q giữ nguyên nội dung kháng cáo, yêu cầu:

1. Yêu cầu bà Hứa Thị E phải bồi thường do hành vi vu khống 50.000.000 đồng, gồm: Tiền viện phí 5.000.000 đồng từ ngày 15/5/2017 đến ngày 22/5/2017; thiệt hại do thu nhập bị giảm sút không mua được hàng 40.000.000 đồng; bồi thường danh dự 5.000.000 đồng. Với các lý do: Sau sự việc xảy ra bà không mua được hàng; do bị vu khống mất ăn, mất ngủ nên bị rối loại tiền đình, dẫn đến tự ngã phải đi viện sau khi xét xử sơ thẩm; bị mang tiếng mất danh dự 5.000.000 đồng.

2. Yêu cầu UBND xã T xin lỗi công khai, vì khi bà tố cáo, khiếu nại không giải quyết chấp nhận yêu cầu của bà; bà yêu cầu bồi thường 5.000.000đồng, với hủy Quyết định số 76/QĐ-XPVPHC vì lý do cho rằng không có Biên bản vi phạm hành chính theo quy định chứ chưa kết luận bà không đánh bà Hứa Thị E.

Bà Hứa Thị E và Chủ tịch UBND xã T giữ nguyên ý kiến không chấp nhận yêu cầu của bà Lý Thị Q 

Ý kiến của đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lạng Sơn:

Về kháng cáo của người kháng cáo: Bà Lý Thị Q kháng cáo bản án sơ thẩm trong thời hạn luật định, do đó kháng cáo là hợp lệ.

Về việc tuân theo pháp luật tố tụng: Trong quá trình thụ lý, giải quyết vụ án tại cấp phúc thẩm và tại phiên tòa phúc thẩm, Thẩm phán, Hội đồng xét xử và các đương sự có mặt tại phiên tòa chấp hành đúng quy định của pháp luật tố tụng dân sự.

Quan điểm về việc giải quyết đối với vụ án: Đề nghị bác toàn bộ kháng cáo của bà Lý Thị Q do không có căn cứ. Nội dung yêu cầu bồi thường thiệt hại, viện phí từ ngày 15/5/2017 đến ngày 22/5/2017 không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án cấp phúc thẩm nên không xem xét.

Căn cứ vào các chứng cứ, tài liệu có được thẩm tra t¹i phiªn tßa; căn cứ kết quả tranh luận tại phiên tòa, trên cơ sở xem xét đầy đủ, toàn diện các chứng cứ, ý kiến cña c¸c ®ương sù, Kiểm sát viên và những người tham gia tố tụng khác.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

 [1] Khoảng 14 giờ 30 phút ngày 15/10/2015, tại xóm K, thôn K, xã T, huyện B giữa bà Lý Thị Q và bà Hứa Thị E có xẩy ra xô xát với nhau do tranh chấp việc thu mua cây Vầu. Bà Lý Thị Q chỉ thừa nhận bà có rồ ga xe để bà Hứa Thị E tránh nhưng bà Hứa Thị E giật mình, lùi về sau và tự ngã. Tuy nhiên theo lời khai của các nhân chứng có mặt, như ông Đặng Văn B (bút lục 170-177); bà Lý Thị B (bút lục 178-183); bà Bàn Thị Q (bút lục 166-169); bà Dương Thị X (bút lục 160;162-165); bà Đặng Thị H (bút lục 154-158); bà Hoàng Thị N (bút lục 184-186) thì khi giữa hai bà lời qua tiếng lại cãi nhau bà Lý Thị Q đã chủ động lao vào túm cổ bà Hứa Thị E đẩy làm bà Hứa Thị E bị ngã. Như vậy, việc xảy ra xô sát giữa bà Lý Thị Q và bà Hứa Thị E là thực tế và việc bà Lý Thị Q túm cổ đẩy ngã bà Hứa Thị E ngã là có thật. Sự việc xảy ra bà Lý Thị Q là người có lỗi do bà Lý Thị Q đã đến gây sự, cãi nhau, gây xô xát với bà Hứa Thị E trước. Đồng thời lý do bà Lý Thị Q cho rằng bà Hứa Thị E tranh mua cây vầu của bà là không có cơ sở; lý do cho rằng bà Hứa Thị E chỉ được mua cây vầu tại địa điểm chỗ xe ô tô của bà Hứa Thị E là không có căn cứ.

 [2] Kết luận của Công an huyện B cũng đã xác định có việc bà Lý Thị Q túm cổ áo đẩy bà Hứa Thị E ngã; xác định hành vi của bà Lý Thị Q không cấu thành tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho người khác quy định tại Điều 104 Bộ luật hình sự, với lý do bà Hứa Thị E từ chối Giám định tổn hại % sức khỏe và về tinh thần (bút lục số 119). Việc bà Hứa Thị E có đơn yêu cầu các cơ quan như Công an xã, UBND xã T, Công an huyện B giải quyết sự việc để bảo vệ quyền lợi của bà là có căn cứ, theo quy định của pháp luật, không phải hành vi vu khống.

[3] Bởi vậy bà Lý Thị Q khởi kiện yêu cầu bà Hứa Thị E phải xin lỗi công khai về hành vi vu khống sai sự thật và bồi thường danh dự, uy tín và các khoản thu nhập thực tế bị mất là không có căn cứ. Bản án sơ thẩm không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Lý Thị Q là có cơ sở, đúng quy định của pháp luật.

 [4] Xét yêu cầu của bà Lý Thị Q buộc UBND xã T bồi thường thiệt hại về danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm, thấy rằng: Bà Lý Thị Q chưa phải thực hiện nộp tiền xử phạt hành chính theo Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 76/QĐ-XPVPHC, thì UBND xã T đã có Quyết định thu hồi, hủy bỏ quyết định xử phạt hành chính đối với bà.

[5] Việc xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch UBND xã T nếu có gây thiệt hại cho bà Lý Thị Q thì được điều chỉnh bởi Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Theo quy định tại Điều 22 của Luật bồi thường trách nhiệm của Nhà nước thì trước khi khởi kiện, người yêu cầu phải làm đơn yêu cầu đến UBND xã T để xem xét giải quyết. Trong vụ việc này, sau khi UBND xã T có Quyết định thu hồi, Quyết định hủy bỏ Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với bà Lý Thị Q. Bà Lý Thị Q chưa có đơn yêu cầu UBND xã T giải quyết về vấn đề bồi thường. Do vậy yêu cầu khởi kiện của bà Lý Thị Q đối với UBND xã T chưa đủ điều kiện khởi kiện. Tòa án cấp sơ thẩm đã giải thích pháp luật cho bà Lý Thị Q nhưng bà Quyết vẫn giữ nguyên yêu cầu khởi kiện. Tòa án cấp sơ thẩm Quyết định đình chỉ giải quyết yêu cầu của bà Lý Thị Q đòi UBND xã T bồi thường thiệt hại về danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm là có căn cứ, đúng pháp luật. Do vậy, không có căn cứ chấp nhận kháng cáo của bà Lý Thị Q.

 [6] Ngày 10/8/2017, bà Lý Thị Q có đơn yêu cầu bà Hứa Thị E phải bồi thường thêm các chi phí viện phí, thiệt hại của bà khi điều trị tại Bệnh viện huyện B từ ngày 15/5/2017 đến ngày 22/5/2017. Vì cho rằng do bị bà Hứa Thị E vu khống nên bị mất ăn, mất ngủ dẫn đến rối loại tiền đình nên sau khi xét xử sơ thẩm đã bị ngã phải đi Bệnh viện điều trị. Thấy rằng trong đơn khởi kiện tại cấp sơ thẩm bà Lý Thị Q chưa có yêu cầu này nên Tòa án nhân dân huyện B chưa xem xét giải quyết. Do vậy, không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án cấp phúc thẩm trong vụ án này theo quy định tại Điều 293 Bộ luật tố tụng dân sự.

 [7] Từ những phân tích trên không có căn cứ để chấp nhận kháng cáo của bà Lý Thị Q, giữ nguyên quyết định của bản án sơ thẩm. Nhận định này cũng phù hợp với ý kiến của đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lạng Sơn.

 [8] Các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, kháng nghị đã có hiệu lực pháp luật pháp luật, kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị.

 [9] Án phí dân sự phúc thẩm: Bà Lý Thị Q yêu cầu bồi thường về danh dự, nhân phẩm, thuộc trường hợp được miễn nộp án phí theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 12 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 nên được miễn cả án phí sơ thẩm và án phí phúc thẩm.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Áp dụng khoản 1 Điều 308 của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

Áp dụng khoản 6 Điều 26; điểm a khoản 1 Điều 35; khoản 1 Điều 147; điểm b khoản 1 Điều 192; điểm g khoản 1 Điều 217 của Bộ luật tố tụng dân sự; Điều 584, Điều 585 và Điều 592 của Bộ luật dân sự; điểm d khoản 1 Điều 12 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội.

Giữ nguyên Bản án dân sự sơ thẩm số 02/2017/DSST ngày 11/5/2017 của Tòa án nhân dân huyện B, tỉnh Lạng Sơn, cụ thể:

1. Không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Lý Thị Q về việc buộc bà Hứa Thị E công khai xin lỗi và bồi thường thiệt hại về danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm.

2. Đình chỉ giải quyết yêu cầu của bà Lý Thị Q đòi UBND xã T, huyện B, tỉnh Lạng Sơn bồi thường thiệt hại về danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm.

Bà Lý Thị Q có quyền khởi kiện bằng một vụ kiện dân sự khác khi có đủ điều kiện khởi kiện theo luật định.

3. Về án phí:

Bà Lý Thị Q được miễn nộp tiền án phí dân sự sơ thẩm và án phí dân sự phúc thẩm.

Trả lại cho bà Lý Thị Q số tiền 1.000.000 đồng (một triệu đồng) tạm ứng án phí đã nộp theo Biên lai thu số AA/2012/ 02323 ngày 11/01/2017 tại Chi cục Thi hành án dân sự huyện B, tỉnh Lạng Sơn.

Các phần khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, kháng nghị đã có hiệu lực pháp luật pháp luật, kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị.

Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.