Bản án 281/2024/HS-PT về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm

TÒA ÁN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

BẢN ÁN 281/2024/HS-PT NGÀY 04/04/2024 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM

Ngày 04 tháng 4 năm 2024, tại trụ sở Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội xét xử phúc thẩm công khai vụ án hình sự phúc thẩm thụ lý số 148/2024/TLPT-HS ngày 05 tháng 02 năm 2024 đối với bị cáo Ngân Bá H do có kháng cáo của bị cáo đối với Bản án hình sự sơ thẩm số: 214/2023/HS-ST ngày 25 tháng 12 năm 2023 của Tòa án nhân dân quận Tây Hồ, Hà Nội.

* Bị cáo có kháng cáo:

NGÂN BÁ H, sinh ngày 03/7/19XX tại C B; ĐKHKTT và nơi cư trú: Xóm P B, xã C T, huyện T K, tỉnh Cao Bằng; nghề nghiệp: Lao động tự do; trình độ văn hóa: lớp 12/12; dân tộc: Tày; giới tính: Nam; tôn giáo: Không; quốc tịch: Việt Nam; con ông Ngân Bá L và bà Nông Thị T; vợ, con: Chưa; tiền án, tiền sự: Không. Bị cáo bị bắt tạm giữ từ ngày 22/5/2023 đến ngày 31/5/2023. hiện tại ngoại có mặt.

* Người bào chữa cho bị cáo Ngân Bá H:

Bà Nguyễn Thị Nga và ông Nguyễn Quang A - Trợ giúp viên pháp lý thuộc Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước, thành phố Hà Nội, có mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Hồi 11 giờ 40 ngày 22/5/2023, tổ công tác Công an quận Tây Hồ làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát địa bàn. Khi đến khu vực trước cổng Quận ủy Tây Hồ, đường Nguyễn Hoàng Tôn, phường Xuân La, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội thì phát hiện xe ô tô 4 chỗ, nhãn hiệu Huyndai Accent, màu trắng, BKS: 99A-297.XX đang dừng đỗ tại đường Nguyễn Hoàng Tôn theo hướng Võ Chí Công - Hồ Tây có biểu hiện nghi vấn. Tổ công tác đã tiến hành kiểm tra hành chính. Tại thời điểm kiểm tra, trên xe có 02 người nam thanh niên.

Lái xe trình bày tên là Hoàng Bá L (SN: 19XX; HKTT: phường P C, thành phố T S, tỉnh Bắc Ninh). L đã xuất trình giấy tờ cá nhân và giấy tờ xe. Người đi cùng ngồi hàng ghế sau trình bày tên là Ngân Bá H (SN: 19XX; HKTT: xóm P B, xã C T, huyện T K, tỉnh Cao Bằng; Tạm trú: Xóm S, phố D S, phường P C, Thành phố T S, tỉnh Bắc Ninh). H không xuất trình được giấy tờ tùy thân.

Kiểm tra phương tiện đối với xe xe ô tô phát hiện, trong cốp xe có 01 lồng gỗ (khung gỗ - nan tre) được bọc bìa kín, bên trong chứa 10 cá thể động vật còn sống (còn non) nghi là động vật nguy cấp, quý, hiếm. H thừa nhận lồng chứa 10 con gà lôi trắng là của H nhưng không xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc lâm sản. Ngoài ra, tổ công tác còn tạm giữ của Ngân Bá H 01 điện thoại di động nhãn hiệu Sam sung Galaxy A12, màu xanh dương, đã qua sử dụng. Tổ công tác đã lập biên bản, tạm giữ niêm phong tang vật, phương tiện và đưa toàn bộ về trụ sở để tiếp tục làm rõ.

Cơ quan điều tra đã trưng cầu giám định đối với 10 cá thể động vật tạm giữ của Ngân Bá H.

Tại kết luận giám định động vật số: 758/STTNSV, ngày 23/5/2023, Viện Sinh thái và tài nguyên sinh vật thuộc Viện Hàn Lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam kết luận:

- 10 cá thể động vật còn sống là loài Gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp Chim (Aves), bộ Gà (Galliformes), họ Trĩ (Phasianidae).

- Tình trạng bảo tồn: Gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I, nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22 tháng 01 năm 2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES).

Cơ quan điều tra đã bàn giao cho Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Sóc Sơn, Tp Hà Nội số lượng 10 cá thể gà lôi trắng để chăm sóc, bảo tồn theo quy định.

Tại Cơ quan điều tra, Ngân Bá H khai nhận: Từ năm 2020, H sử dụng tài khoản Facebook "H TK" tham gia "Hội mua gà lôi trắng, lôi hồng tía miền bắc" nên có biết thông tin về loài gà lôi trắng và biết một số người có nhu cầu mua. Do đó, H đã nảy sinh ý định mua bán để kiếm lời.

Sáng ngày 18/5/2023, H mua của một người đàn ông không rõ tên, tuổi, địa chỉ 10 con gà lôi trắng còn non với giá 7.000.000 đồng tại khu vực chợ Hạ Lang thuộc thị trấn Thanh Nhật, huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng. Sau đó, H mang số gà lôi trắng về nuôi nhốt tại nhà trọ tại địa chỉ: Xóm S, khu phố D S, phường P C, thành phố T S, tỉnh Bắc Ninh.

Sáng ngày 19/5/2023, H sử dụng tài khoản Facebook cá nhân "H TK" đăng tải video 10 con gà lôi trắng còn non và hình ảnh con gà lôi trắng trưởng thành lên nhóm Facebook "Hội mua gà lôi trắng, lôi hồng tía miền bắc" với nội dung: "Đàn baby này vừa mắt ae nào K ạ", mục đích đăng bài để tìm khách mua. Khoảng 09 giờ 00 cùng ngày, có một người đàn ông không rõ tên, tuổi, địa chỉ sử dụng tài khoản Facebook "Quốc Huy" nhắn tin, gọi điện cho H hỏi mua. Hai bên thỏa thuận giá tiền là 800.000 đồng/con, tổng 10 con gà lôi trắng có giá là 8.000.000 đồng, người này đã chuyển khoản số tiền 3.000.000 đồng từ tài khoản số 4271000096xxxx mang tên Đặng Đình Cừ mở tại Ngân hàng BIDV đến tài khoản số 10227475031 mang tên Ngân Bá H mở tại Ngân hàng Vietcombank - Chi nhánh B. Nội dung: "dat coc 10 con ga loi trang".

Khoảng 08 giờ 00 ngày 22/5/2023, người mua sử dụng số điện thoại 097406XXXX gọi đến số điện thoại 037256XXXX của H trao đổi nội dung "Hôm nay nhận được gà không, được thì mang xuống khu vực hai con rồng Tây Hồ để nhận và trả tiền taxi cho", H đồng ý.

Sau khi hẹn với khách mua, H đã gọi điện thoại thuê xe của anh Hoàng Bá L ở phường P C, Thành phố T S, tỉnh Bắc Ninh để đến điểm hẹn. Khoảng 09 giờ 00 cùng ngày, anh L điều khiển xe ô tô nhãn hiệu Huyndai Accent, màu trắng, BKS: 99A-297.XX đến đón H tại địa chỉ: Xóm S, khu phố D S, phường P C, thành phố T S, tỉnh Bắc Ninh. H mang theo 10 con gà lôi trắng nhốt trong 01 lồng gỗ (khung gỗ - nan tre) được bọc kín bằng bìa cattong, đặt vào cốp sau xe ô tô rồi lên xe ngồi tại hàng ghế sau. H có nói với anh L là "mang gà cho bạn nuôi" và bảo anh L chở H đến khu vực hai con rồng thuộc quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội. Hai bên thỏa thuận giá taxi đi Bắc Ninh - Hà Nội - Bắc Ninh khoảng 350.000 đồng đến 400.000 đồng, khi về mới phải thanh toán tiền. Khoảng 11 giờ 30 phút cùng ngày, khi xe ô tô dừng đỗ trên đường Nguyễn Hoàng Tôn tại khu vực cổng Quận ủy Tây Hồ, phường Xuân La, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội thì bị lực lượng Công an quận Tây Hồ kiểm tra phát hiện.

Tại bản án hình sự sơ thẩm số 214/2023/HSST ngày 25 tháng 12 năm 2023 của Tòa án nhân dân quận Tây Hồ đã quyết định:

- Áp dụng điểm d khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 38 Bộ luật Hình sự, xử phạt Ngân Bá H 30 (ba mươi) tháng tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”. Thời hạn tù tính từ ngày bắt thi hành án (được trừ thời hạn tạm giữ từ ngày 22/5/2023 đến ngày 31/5/2023).

- Truy thu bị cáo Ngân Bá H số tiền thu lời bất chính là 2.300.000 đồng.

- Ngoài ra bản án còn tuyên về xử lý vật chứng, án phí và quyền kháng cáo của bị cáo theo quy định của pháp luật.

Ngày 25/12/2023 bị cáo Ngân Bá H có đơn kháng cáo xin được hưởng án treo; xem xét lại số tiền truy thu 2.300.000 đồng và miễn án phí cho bị cáo.

Tại phiên tòa:

Bị cáo Ngân Bá H giữ nguyên yêu cầu kháng cáo xin được hưởng án treo và miễn án phí cho bị cáo; không có kháng cáo về khoản tiền truy thu. Bị cáo Ngân Bá H đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình đúng với nội dung bản cáo trạng và bản án sơ thẩm đã quy kết. Bị cáo xin được hưởng án treo với lý do hoàn cảnh gia đình khó khăn, bị cáo mới lấy vợ.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội sau khi tóm tắt nội dung vụ án, đánh giá, phân tích tính chất mức độ hành vi phạm tội của bị cáo Ngân Bá H, nhân thân của bị cáo, các tình tiết giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo, xem xét kháng cáo của bị cáo đã đề nghị Hội đồng xét xử phúc thẩm: Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 355; điểm e khoản 1 Điều 357 của Bộ luật tố tụng Hình sự, chấp nhận kháng cáo của bị cáo Ngân Bá H, sửa một phần bản án sơ thẩm, cụ thể: Áp dụng điểm d khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 65 Bộ luật Hình sự, xử phạt Ngân Bá H 30 tháng tù, cho hưởng án treo thời gian thử thách là 60 tháng; miễn án phí HSST và HSPT cho bị cáo; truy thu tiếp của bị cáo số tiền 700.000 đồng; ghi nhận bị cáo đã nộp 2.300.000 đồng tiền truy thu.

Người bào chữa cho bị cáo Ngân Bá H trình bày luận cứ bào chữa cho rằng đồng tình với luận tội của Viện kiểm sát; bị cáo là người dân tộc thiểu số, có hoàn cảnh gia đình khó khăn; mục đích phạm tội của bị cáo là tích cưc, nhằm nhân giống loài gà quý hiếm; số tiền bị cáo được hưởng lời ít, đã nộp số tiền hưởng lời; bị cáo không có công việc ổn định, mới lập gia đình. Người bào chữa đề nghị Hội đồng xét xử xử phạt bị cáo mức án nhẹ nhất, cho được cải tạo ngoài xã hội để trở thành con người lương thiện và miễn án phí cho bị cáo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

 Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về hình thức: Đơn kháng cáo của bị cáo Ngân Bá H đúng về mặt chủ thể kháng cáo và trong thời hạn của luật định nên được chấp nhận để xem xét theo trình tự phúc thẩm.

[2] Về nội dung: Lời khai nhận tội của bị cáo Ngân Bá H tại phiên tòa phù hợp với lời khai của bị cáo tại Cơ quan điều, phiên tòa sơ thẩm, phù hợp với lời khai của người làm chứng, tang vật chứng đã thu giữ, kết luận giám định cùng các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án. Do vậy có đủ cơ sở kết luận: Khoảng 11 giờ 40 phút ngày 22/5/2023, tại khu vực trước cổng Quận ủy Tây Hồ (đường Nguyễn Hoàng Tôn, phường Xuân La, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội), Ngân Bá H đang thực hiện hành vi bán trái phép 10 cá thể Gà Lôi trắng có tên khoa học là "Lophura nycthemera" là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I, nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ nhằm mục đích hưởng lời. Hành vi nêu trên của bị cáo Ngân Bá H đã bị Toà án cấp sơ thẩm xét xử về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 318 Bộ luật Hình sự là hoàn toàn có căn cứ, đúng quy định của pháp luật.

[3] Xét kháng cáo của bị cáo Ngân Bá H thì Hội đồng xét xử phúc thẩm nhận thấy Tòa án cấp sơ thẩm đã đánh giá đúng tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo trong vụ án, xem xét bị cáo không phải chịu tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự và xem xét các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo như: quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; bị cáo phạm tội lần đầu, hoàn cảnh gia đình khó khăn và là người dân tộc được quy định tại điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự đã xử phạt bị cáo Ngân Bá H 30 tháng tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” là phù hợp. Tuy nhiên buộc bị cáo phải cách ly khỏi xã hội là không cần thiết, bởi lẽ bị cáo phạm tội lần đầu; bị cáo có hoàn cảnh gia đình khó khăn, mới lập gia đình, bị cáo hiện là lao động chính trong gia đình; sau khi xét xử sơ thẩm bị cáo đã nộp toàn bộ khoản tiền hưởng lợi bất chính theo quyết định của bản án sơ thẩm; hiện bị cáo có nơi cư trú ổn định, rõ ràng. Do vậy có căn cứ chấp nhận kháng cáo xin hưởng án treo của bị cáo Ngân Bá H, không cần thiết phải cách ly bị cáo ra khỏi xã hội mà cho bị cáo được cải tạo tại địa phương, dưới sự giám sát, giáo dục của chính quyền địa phương cũng đủ cải tạo bị cáo trở thành người có ích cho xã hội mà cũng không gây nguy hại cho xã hội.

Đối với khoản tiền 3.000.000 đồng bị cáo đã nhận được chuyển khoản là do phạm tội mà có đáng lẽ ra bị cáo phải nộp lại toàn bộ để sung quỹ Nhà nước song cấp sơ thẩm chỉ buộc bị cáo phải truy thu số tiền 2.300.000 đồng là chưa chính xác. Tuy nhiên không có kháng nghị về vấn đề này nên cấp phúc thẩm không sửa theo hướng bất lợi cho bị cáo mà giữ nguyên quyết định của bản án sơ thẩm về khoản truy thu.

Bị cáo là người dân tộc thiểu số ở xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn nên chấp nhận kháng cáo của bị cáo miễn án phí hình sự sơ thẩm cho bị cáo.

[4] Các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, kháng nghị tiếp tục có hiệu lực pháp luật.

[5] Bị cáo Ngân Bá H kháng cáo được cấp phúc thẩm chấp nhận nên không phải chịu án phí hình sự phúc thẩm.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 355, điểm e khoản 1 Điều 357 của Bộ luật tố tụng Hình sự,

1. Sửa một phần bản án sơ thẩm:

- Áp dụng điểm d khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 65 Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Ngân Bá H 30 (Ba mươi) tháng tù, cho hưởng án treo; thời gian thử thách là 60 (Sáu mươi) tháng, kể từ ngày tuyên án phúc thẩm 04/4/2024 về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

Giao bị cáo Ngân Bá H cho UBND xã C T, huyện T K, tỉnh Cao Bằng giám sát, giáo dục trong thời gian thử thách.

Trong trường hợp người được hưởng án treo thay đổi nơi cư trú thì thực hiện theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự. Trong thời gian thử thách, người được hưởng án treo cố ý vi phạm nghĩa vụ 02 lần trở lên thì Tòa án có thể quyết định buộc người được hưởng án treo phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo.

- Truy thu bị cáo Ngân Bá H số tiền thu lợi bất chính là 2.300.000 đồng. Xác nhận bị cáo Ngân Bá H đã nộp số tiền truy thu là 2.300.000 đồng (Theo Biên lai thu tiền số 0002450 ngày 27/3/2024 của Chi cục thi hành án dân sự quận Tây Hồ, TP hà Nội).

- Miễn án phí hình sự sơ thẩm cho bị cáo Ngân Bá H.

2. Về án phí: Bị cáo Ngân Bá H không phải nộp án phí hình sự phúc thẩm.

3. Các quyết định khác của án sơ thẩm không có kháng cáo, kháng nghị đã có hiệu lực pháp luật, kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị.

Bản án phúc thẩm có hiệu lực kể từ ngày tuyên án.