Bản án 16/2024/HS-ST về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm

TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN ĐẮK R’LẤP, TỈNH ĐẮK NÔNG

BẢN ÁN 16/2024/HS-ST NGÀY 12/03/2024 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM

Ngày 12 tháng 3 năm 2024, tại trụ sở Tòa án nhân dân huyện Đắk R’Lấp, tỉnh Đắk Nông xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự thụ lý số: 03/2024/TLST-HS ngày 11 tháng 01 năm 2024 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm số: 05/2024/QĐXXST-HS ngày 16 tháng 01 năm 2024; Quyết định hoãn phiên tòa số: 05/2024/QĐST-QĐ ngày 25 tháng 01 năm 2024; Quyết định hoãn phiên tòa số: 07/2024/QĐST-QĐ ngày 01 tháng 02 năm 2024; Quyết định hoãn phiên tòa số: 08/2024/QĐST-QĐ ngày 23 tháng 02 năm 2024 và Thông báo thay đổi thời gian xét xử phiên tòa số: 05/2024/TB-TA ngày 06 tháng 3 năm 2024 đối với bị cáo:

Nguyễn Bảo T (tên gọi khác: T Què), sinh năm 1987 tại tỉnh Đồng Tháp; nơi thường trú: Ấp H, xã L, huyện L, tỉnh Đồng Tháp; chỗ ở hiện nay: Thôn 12, xã N, huyện Đ, tỉnh Đắk Nông; nghề nghiệp: Làm thuê; trình độ học vấn: 7/12; dân tộc: Kinh; giới tính: Nam; tôn giáo: Không; quốc tịch: Việt Nam; con ông Nguyễn Văn Đ và bà Lê Thị T; có vợ là chị Trần Thị Bích N và 02 con; Tiền án, tiền sự: Không; bị bắt tạm giữ từ ngày 29/10/2023 đến ngày 07/11/2023; tại ngoại theo Lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú; có mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Tháng 8/2023, Nguyễn Bảo T cùng vợ là chị Trần Thị Bích N và các con được anh Nguyễn T đồng ý cho ở nhờ tại căn nhà bỏ hoang của anh Thiện tại thôn 12, xã N, huyện Đ, tỉnh Đắk Nông.

Sáng ngày 24/10/2023, T ở nhà một mình tại căn nhà trên thì phát hiện một cá thể động vật là loài Cu li lớn đang bám trên đường dây điện, cách căn nhà nơi gia đình T đang sinh sống khoảng 34m về hướng đi thôn 17, xã N, huyện Đ. Do khoảng cách xa, nên T chưa biết rõ cá thể động vật trên là loài gì. T đi ra phía hông nhà lấy một đoạn cây tre khô dài 3,75m để chọc, bắt cá thể động vật trên. T cầm cây tre đi đến vị trí cá thể Cu li lớn, dùng đoạn cây tre chọc cho cá thể Cu li lớn trên rơi xuống đất. Ngay sau khi cá thể Cu li lớn rơi xuống đất thì con chó nuôi của gia đình T vồ lấy, cắn vào đầu khiến mắt trái cá thể Cu li lớn bị thương. Sau đó, T dùng tay bắt cá thể động Cu li lớn trên mang về nhà nhốt trong 01 chiếc lồng sắt, màu đen để ở sân nhà. Nghi ngờ cá thể động vật bắt được là loài Cù lần (tên thường gọi của loài Cu li), nên để biết rõ tên cá thể động vật trên T sử dụng điện thoại di động nhãn hiệu OPPO, màu đen của T mở phần ứng dụng mạng xã hội YouTube tìm kiếm các đoạn video theo từ khóa “Con Cù lần”. Theo kết quả tìm kiếm, T xem các đoạn video và xác định được cá thể động vật mà T bắt nhốt là loài Cu li, còn có tên thường gọi là “Cù lần”, là loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, cấm săn bắt, nuôi, nhốt, giết và buôn bán. Sau đó, T sử dụng chiếc điện thoại di động trên quay 01 đoạn video có thời lượng 13 giây ghi lại hình ảnh cá thể động vật Cu li đang được nhốt trong lồng sắt và đăng tải công khai đoạn video trên lên tài khoản Facebook cá nhân của T mang tên “Tbin Tbin”, kèm theo dòng trạng thái “Ai dám chạy đua với e này ko” (có nghĩa là con Cu li này chậm chạp). T đăng tải đoạn video ghi lại hình ảnh cá thể động vật Cu li trên để có ai xin thì T cho. Bài đăng trên trang Facebook cá nhân của T đã nhận được nhiều bình luận, trong đó có bình luận với nội dung cá thể động vật này nằm trong “Sách đỏ”. T biết động vật trên là loài Cu li, thuộc loài cấm săn bắt, nuôi, nhốt, buôn bán và là động vật thuộc danh mục động vật nguy cấp, quý hiếm, được ưu tiên bảo vệ, nhưng do chưa có ai xin, nên T truy cập trang mạng Google để tìm hiểu các loại thức ăn để nuôi con Cu li này, qua tìm kiếm, T biết loài Cu li ăn trái cây, đọt non cây, chuối chín, bọ cắn dán, cơm dừa (mu dừa) nên lấy chuối chín và cơm dừa cho cá thể Cu li trên ăn. T lấy một chiếc chén, đổ nước vào cho cá thể Cu li uống, nhưng cá thể Cu li không uống nước. Do thời tiết nắng nóng nên T dùng súng nhựa bắn nước (đồ chơi của trẻ em) để bắn nước vào cơ thể con Cu li nhằm mục giải nhiệt thì phát hiện con Cu li uống nước bằng cách liếm nước đọng trên lông, nên mỗi khi cho cá thể Cu li uống nước T sử dụng súng bắn nước để bắn nước vào cơ thể Cu li. T nuôi, nhốt cá thể Cu li trên đến ngày 29/10/2023 thì bị Công an huyện Đắk R’Lấp phát hiện, bắt quả tang và thu giữ cá thể Cu li cùng đồ vật tài liệu có liên quan. Tại Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đắk R’Lấp, T khai nhận toàn bộ hành vi nuôi, nhốt cá thể Cu li trên.

Tại bản kết luận giám định số 1848/STTNSV ngày 31/10/2023 của Viện sinh thái và Tài nguyên sinh vật thuộc Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam, kết luận: Xác định tên loài động vật 01(một) cá thể động vật trong bản ảnh giám định là loài Cu li lớn có tên khoa học là Nycticebus bengalensis, lớp Thú (Mammalia).

Xác định tình trạng bảo tồn theo quy định của pháp luật:

- Loài Cu li lớn có tên trong Phụ lục I, Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định số 64/2019/NĐ-CP ngày 16/07/2019 của Chính phủ.

- Loài Cu li lớn có tên trong Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định số 84/2021/NĐ-CP ngày 22/9/2021 của Chính phủ.

Tại bản cáo trạng số: 07/CT-VKS-ĐL ngày 10 tháng 01 năm 2024 Viện kiểm sát nhân dân huyện Đắk R’Lấp, tỉnh Đắk Nông đã truy tố Nguyễn Bảo T về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo điểm a khoản 1 Điều 244 của Bộ luật Hình sự.

Kết quả tranh luận tại phiên tòa đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Đắk R’Lấp, tỉnh Đắk Nông giữ nguyên quyết định truy tố đối với bị cáo. Sau khi xem xét các chứng cứ buộc tội, tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, đề nghị Hội đồng xét xử tuyên bố bị cáo Nguyễn Bảo T phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”; áp dụng điểm a khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 65 của Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Nguyễn Bảo T từ 01 năm đến 01 năm 03 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách từ 02 năm đến 02 năm 06 tháng.

Về hình phạt bổ sung: Bị cáo không có thu nhập và tài sản riêng, điều kiện kinh tế khó khăn nên đề nghị không áp dụng hình phạt bổ sung đối với bị cáo.

Việc xử lý vật chứng: Áp dụng khoản 2 Điều 47 của Bộ luật Hình sự, điểm c khoản 2, điểm d khoản 3 Điều 106 của Bộ luật Tố tụng hình sự, đề nghị Hội đồng xét xử:

Chấp nhận Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đắk R’Lấp đã bàn giao cho Vườn quốc gia Cát Tiên; địa chỉ: xã Nam Cát Tiên, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai 01 cá thể động vật là loài Cu li lớn có tên khoa học là Nycticebus bengalensis, lớp Thú (Mammalia) chăm sóc, quản lý để thả về môi trường tự nhiên.

Chấp nhận Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đắk R’Lấp đã ra quyết định xử lý vật chứng trả lại cho Nguyễn Bảo T 01 điện thoại nhãn hiệu OPPO màu đen, số IMEI 1: 869559054496653; số IMEI 2: 869559054496641 do không liên quan đến hành vi phạm tội.

Đối với 01 lồng sắt bằng kim loại màu đen, kích thước (38x45x30)cm; 01 đoạn cây tre khô dài 3,75m, đường kính gốc 3,5cm, đường kính ngọn 2,5cm; 01 chiếc súng bằng nhựa (loại súng bắn nước đồ chơi trẻ em) không còn giá trị sử dụng nên cần tịch thu, tiêu hủy.

Tại phiên tòa, bị cáo không bào chữa gì về hành vi phạm tội của mình mà chỉ đề nghị Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt và cho bị cáo được hưởng án treo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Quá trình điều tra và tại phiên tòa, bị cáo không có ý kiến hoặc khiếu nại về hành vi, quyết định của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Do đó, các hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng đã thực hiện là hợp pháp.

[2] Xét lời khai nhận của bị cáo tại phiên tòa phù hợp với lời khai của bị cáo tại cơ quan điều tra, phù hợp với các tài liệu, chứng cứ đã thu thập có trong hồ sơ vụ án và đã được thẩm tra công khai tại phiên tòa, Hội đồng xét xử có căn cứ xác định:

Ngày 24/10/2023, tại thôn 12, xã N, huyện Đ, tỉnh Đắk Nông, Nguyễn Bảo T đã thực hiện hành vi bắt, nuôi, nhốt trái phép 01 cá thể động vật là loài Cu li lớn có tên khoa học là Nycticebus bengalensis, lớp Thú (Mammalia), thuộc Phụ lục I Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ (ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16 tháng 07 năm 2019 của Chính phủ về sửa đổi Điều 7 Nghị định số 160/2013/NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2013 của Chính phủ về tiêu chí xác định loài và chế độ quản lý loài thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ) và thuộc nhóm IB Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm (ban hành kèm theo Nghị định số 84/NĐ-CP ngày 22 tháng 9 năm 2021 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ- CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp), thì bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đắk R’Lấp bắt quả tang, thu giữ cùng tang vật. Do đó, có đủ căn cứ kết luận hành vi bắt, nuôi, nhốt động vật nguy cấp, quý, hiếm của bị cáo đã phạm vào tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm" theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 244 của Bộ luật Hình sự.

Điểm a khoản 1 Điều 244 của Bộ luật Hình sự quy định:

“1. Người nào vi phạm quy định về bảo vệ động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;

...” [3] Hành vi đó của bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm vào các quy định của nhà nước về bảo vệ môi trường sinh thái và bảo vệ động vật hoang dã, bị cáo phạm tội với lỗi cố ý trực tiếp, khi thực hiện hành vi phạm tội có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự.

[4] Về tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: Bị cáo không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.

[5] Về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Sau khi phạm tội bị cáo đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; bị cáo có hoàn cảnh gia đình khó khăn, đơn có xác nhận của Ủy ban nhân dân xã Nhân Cơ; bị cáo có tình trạng sức khỏe yếu, việc sinh hoạt và đi lại rất khó khăn do tai nạn giao thông bị dập chân trái, đây là các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 của Bộ luật Hình sự, cần áp dụng để giảm nhẹ một phần hình phạt cho bị cáo.

Tại phiên tòa bị cáo có cung cấp cho Hội đồng xét xử danh hiệu Tổ quốc ghi công của ông Nguyễn Văn N và 01 giấy chứng nhận gia đình liệt sĩ (bản sao có chứng thực), tuy nhiên bị cáo không cung cấp được tài liệu, chứng cứ xác định giữa bị cáo và ông Nguyễn Văn N có mối quan hệ là ông ngoại và cháu ngoại. Do đó, Hội đồng xét xử không có căn cứ chấp nhận đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị cáo.

[6] Về hình phạt bổ sung: Bị cáo không có thu nhập và tài sản riêng, điều kiện kinh tế khó khăn nên không áp dụng hình phạt bổ sung đối với bị cáo.

[7] Việc xử lý vật chứng: Áp dụng khoản 2 Điều 47 của Bộ luật Hình sự; điểm c khoản 2, điểm d khoản 3 Điều 106 của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Chấp nhận Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đắk R’Lấp đã bàn giao cho Vườn quốc gia Cát Tiên; địa chỉ: xã Nam Cát Tiên, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai 01 cá thể động vật là loài Cu li lớn có tên khoa học là Nycticebus bengalensis, lớp Thú (Mammalia) chăm sóc, quản lý để thả về môi trường tự nhiên.

Chấp nhận Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đắk R’Lấp đã ra quyết định xử lý vật chứng trả lại cho Nguyễn Bảo T 01 điện thoại nhãn hiệu OPPO màu đen, số IMEI 1: 869559054496653; số IMEI 2: 869559054496641 do không liên quan đến hành vi phạm tội.

Đối với 01 lồng sắt bằng kim loại màu đen, kích thước (38x45x30)cm; 01 đoạn cây tre khô dài 3,75m, đường kính gốc 3,5cm, đường kính ngọn 2,5cm; 01 chiếc súng bằng nhựa (loại súng bắn nước đồ chơi trẻ em) không còn giá trị sử dụng nên cần tịch thu, tiêu hủy.

[8] Xét tính chất, mức độ phạm tội, hậu quả phạm tội, nhân thân của bị cáo, do nhận thức pháp luật còn hạn chế nên bị cáo đã bắt, nuôi và nhốt cá thể động vật là loài Cu li lớn mà nhằm mục đích nào khác, bị cáo có nơi cư trú rõ ràng, có 02 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 51 của Bộ luật Hình sự, không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, bị cáo có đủ điều kiện được hưởng án treo theo quy định tại Điều 65 của Bộ luật Hình sự, nên xét thấy không cần thiết phải cách ly bị cáo ra khỏi đời sống xã hội mà cho bị cáo được tự học tập, cải tạo ngoài xã hội dưới sự giám sát của chính quyền địa phương và gia đình cũng đủ tác dụng răn đe và phòng ngừa chung trong toàn xã hội.

[9] Xét quan điểm của đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Đắk R’Lấp tại phiên tòa về tội danh, điều luật áp dụng, mức hình phạt đối với bị cáo và quan điểm xử lý về vật chứng vụ án là có căn cứ chấp nhận.

[10] Về án phí hình sự sơ thẩm: Bị cáo phải chịu tiền án phí hình sự sơ thẩm theo quy định tại Điều 135, Điều 136 của Bộ luật Tố tụng hình sự; điểm a khoản 1 Điều 23 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

[11] Về quyền kháng cáo: Bị cáo có quyền kháng cáo bản án theo quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

1. Áp dụng điểm a khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 65 của Bộ luật Hình sự.

Tuyên bố: Bị cáo Nguyễn Bảo T (tên gọi khác: T Què) phạm tội“Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

Xử phạt bị cáo Nguyễn Bảo T 01 (một) năm tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách là 02 (hai) năm tính từ ngày tuyên án sơ thẩm ngày 12/3/2024.

Giao bị cáo Nguyễn Bảo T cho Ủy ban nhân dân xã N, huyện Đ, tỉnh Đắk Nông giám sát, giáo dục trong thời gian thử thách. Gia đình bị cáo Nguyễn Bảo T có trách nhiệm phối hợp với chính quyền địa phương trong việc giám sát, giáo dục bị cáo trong thời gian thử thách.

Trong trường hợp bị cáo Nguyễn Bảo T thay đổi nơi cư trú thì thực hiện theo quy định của Luật Thi hành án hình sự.

Trong thời gian thử thách, nếu bị cáo Nguyễn Bảo T cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật Thi hành án hình sự 02 lần trở lên, thì Tòa án có thể quyết định buộc bị cáo phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo. Trường hợp thực hiện hành vi phạm tội mới thì Tòa án buộc bị cáo phải chấp hành hình phạt của bản án trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới theo quy định tại Điều 56 của Bộ luật Hình sự.

2. Việc xử lý vật chứng: Áp dụng khoản 2 Điều 47 của Bộ luật Hình sự; điểm c khoản 2, điểm d khoản 3 Điều 106 của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Chấp nhận Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đắk R’Lấp đã bàn giao cho Vườn quốc gia Cát Tiên; địa chỉ: xã Nam Cát Tiên, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai 01 cá thể động vật là loài Cu li lớn có tên khoa học là Nycticebus bengalensis, lớp Thú (Mammalia) chăm sóc, quản lý để thả về môi trường tự nhiên.

Chấp nhận Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đắk R’Lấp đã ra quyết định xử lý vật chứng trả lại cho Nguyễn Bảo T 01 điện thoại nhãn hiệu OPPO màu đen, số IMEI 1: 869559054496653; số IMEI 2: 869559054496641.

Tịch thu, tiêu hủy: 01 lồng sắt bằng kim loại màu đen, kích thước (38x45x30)cm; 01 đoạn cây tre khô dài 3,75m, đường kính gốc 3,5cm, đường kính ngọn 2,5cm; 01 chiếc súng bằng nhựa (loại súng bắn nước đồ chơi trẻ em).

(Các vật chứng có đặc điểm như trong các biên bản giao, nhận đồ vật, tài liệu, vật chứng giữa Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đắk R’Lấp và Chi cục Thi hành án dân sự huyện Đắk R’Lấp ngày 11 tháng 01 năm 2024).

3. Về án phí hình sự sơ thẩm: Áp dụng Điều 135, Điều 136 của Bộ luật Tố tụng hình sự; điểm a khoản 1 Điều 23 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Buộc bị cáo Nguyễn Bảo T phải chịu 200.000đ (hai trăm nghìn đồng) án phí hình sự sơ thẩm.

4. Về quyền kháng cáo: Bị cáo có quyền kháng cáo bản án trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày tuyên án.