Bản án 161/2023/HS-PT về tội hiếp dâm

TÒA ÁN NHÂN DÂN TỈNH NGHỆ AN

BẢN ÁN 161/2023/HS-PT NGÀY 16/11/2023 VỀ TỘI HIẾP DÂM

Trong các ngày 13, 16 tháng 11 năm 2023, tại trụ sở Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An xét xử phúc thẩm kín vụ án hình sự phúc thẩm thụ lý số: 153/2023/TLPT- HS ngày 28 tháng 8 năm 2023, đối với bị cáo Vũ Việt H do có kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An đối với Bản án hình sự sơ thẩm số 109/2023/HS-ST ngày 29 tháng 7 năm 2023, của Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

- Bị cáo bị kháng nghị:

Họ và tên: Vũ Việt H; Tên gọi khác: Không; Sinh năm: 1994 tại tỉnh Nghệ An; Nơi cư trú: Thôn T, xã Q, huyện Q, tỉnh Nghệ An; Nghề nghiệp: Lao động tự do; Trình độ học vấn: Lớp 6/12; Dân tộc: Kinh; Giới tính: Nam; Tôn giáo: Không; Quốc tịch: Việt Nam; Con ông: Vũ Văn H1 và bà: Bùi Thị N (chết); Vợ, con: Chưa có; Tiền án, tiền sự: Không; Tạm giừ, tạm giam từ ngày 25/10/2022 đến nay. Có mặt tại phiên tòa.

- Bị hại: Chị Nguyễn Thị S, sinh ngày 12/4/2006. Nơi cư trú: thôn T, xã Q, huyện Q, tỉnh Nghệ An. Vắng mặt (Có đơn xin vắng mặt).

- Đại diện theo pháp luật của bị hại: ông Nguyễn Văn B, sinh năm 1982 và bà Bùi Thị T, sinh năm 1984. Nơi cư trú: thôn T, xã Q, huyện Q, tỉnh Nghệ An. Là bố mẹ chị S. Vắng mặt (Có đơn xin vắng mặt).

Đại diện theo ủy quyền của anh B, chị T: Bà Hồ Thị H2, sinh năm 1959. Nơi cư trú: thôn T, xã Q, huyện Q, tỉnh Nghệ An. Vắng mặt (Có đơn xin vắng mặt).

- Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại: Bà Vũ Thị H3 - Trợ giúp viên pháp lý. Nơi công tác: Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh N - Chi nhánh số 1. Vắng mặt

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Vũ Việt H và Nguyễn Thị S là người cùng xóm. H biết S chưa đủ 18 tuổi. Tối ngày 08/9/2022, H điều khiển xe mô tô nhãn hiệu Honda Airblade biển kiểm soát 37L2-X chở S đi uống nước tại xã S. Đến khoảng 20h cùng ngày, S nói H chở về nhà, nhưng H không chở S về nhà mà đi thẳng lên xã Q S không đồng ý nhưng H vẫn chở S đến nhà nghỉ Đ tại xóm F, xã Q, huyện Q, tỉnh Nghệ An. S không muốn vào nhà nghỉ nên đi thẳng ra đường quốc lộ 48B để đi bộ về nhà. Sau khi thuê được phòng H chạy theo, cầm lấy tay S và lôi, dắt S đi trở vào cầu thang bộ đi lên phòng, S nói “thả ra” nhưng H không thả, tiếp tục dắt S lên phòng 401. Khi vào phòng, H đặt S lên giường, dùng tay, chân khống chế đè S nằm ngửa ra giường, rồi dùng tay cầm dương vật đang cương cứng của mình đút vào âm hộ của S. S kêu đau và yêu cầu H dừng lại nhưng H vẫn ấn lên ấn xuống nhiều lần. Sau đó, H xuống thanh toán tiền phòng và chở S về nhà.

Ngày 20/9/2022, bà nội của S (Bà Hồ Thị H2) phát hiện sự việc, yêu cầu gia đình H có trách nhiệm nhưng gia đình H không đồng ý.

Ngày 25/10/2022, Nguyễn Thị S có đơn tố cáo Vũ Việt H về hành vi hiếp dâm gửi đến Công an xã Q. Cùng ngày, Công an huyện Q tiến hành giữ người trong trường hợp khẩn cấp đối với Vũ Việt H.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Q tiến hành trưng cầu giám định. Tại Kết luận giám định số 67/TTPY ngày 26/10/2022, Trung tâm Pháp y - Sở Y, kết luận: “Trên cơ thể Nguyễn Thị S hiện tại không có dấu vết tổn thương. Bộ phận sinh dục của Nguyễn Thị S, hiện tại không có dấu vết tổn thương. Màng trinh hình viền, có vết rách cũ tại vị trí 05 giờ và 09 giờ”.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số: 109/2023/HSST ngày 28 tháng 7 năm 2023 của Tòa án Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An đã quyết định: Căn cứ vào khoản 4 Điều 141; điểm b, s khoản 1, 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Vũ Việt H 05 (Năm) năm tù, về tội “Hiếp dâm”. Thời hạn chấp hành hình phạt tù được tính từ ngày tạm giữ, tạm giam (Ngày 25/10/2022).

Ngoài ra bản án sơ thẩm còn tuyên về biện pháp tư pháp, xử lý vật chứng, tuyên án phí và quyền kháng cáo theo luật định.

Sau khi xét xử sơ thẩm, Viện kiểm sát nhân dân huyện Quỳnh Lưu ra quyết định kháng nghị phúc thẩm số 01/QĐ-VKS- QL với nội dung: Kháng nghị toàn bộ Bản án hình sự sơ thẩm số 109/2023/HS-ST ngày 28 tháng 7 năm 2023, của Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu và đề nghị Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng hủy bản án hình sự sơ thẩm số 109/2023/HS-ST ngày 28 tháng 7 năm 2023 của Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An để thực hiện việc giám định và xét xử vụ án theo quy định của pháp luật.

- Tại phiên tòa phúc thẩm bị cáo Vũ Việt H khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình như bản án sơ thẩm đã tuyên.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Nghệ An phát biểu quan điểm: Quá trình giải quyết vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm có một số vi phạm:

- Giải quyết vụ án chưa đủ căn cứ, không đúng quy định pháp luật Ngày 06/01/2023 (trong giai đoạn chuẩn bị xét xử), bị hại chị Nguyễn Thị S và người đại diện hợp pháp cho chị S giao nộp tại Tòa án các giấy tờ, gồm: Giấy chứng nhận sức khỏe ngày 26/10/2012 của Bệnh viện S1 (thể hiện: Nguyễn Thị S bị thiểu năng trí tuệ); Giấy xác nhận tình trạng bệnh tật và khả năng lao động ngày 22/4/2013 của Bệnh viện đa khoa huyện Q (thể hiện: Nguyễn Thị S bị sa sút trí tuệ, không có khả năng lao động) cho Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu và đề nghị trưng cầu giám định tâm thần cho Nguyễn Thị S.

Bị hại xuất trình những tài liệu phản ánh tình trạng hạn chế khả năng nhận thức và khả năng lao động ở giai đoạn chuẩn bị xét xử (Ngày 02/01/2023 làm đơn đề nghị, ngày 06/01/2023 giao nộp đơn đề nghị giám định pháp y về tâm thần và các tài liệu liên quan). Vì vậy, căn cứ điểm đ khoản 2 Điều 45 Bộ luật tố tụng hình sự và khoản 4 Điều 3 Thông tư liên tịch số 02/2017/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BCA-BQP ngày 22/12/2017 về việc phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong thực hiện một số quy định của BLTTHS về trả hồ sơ để điều tra bổ sung và Điều 252 Bộ luật tố tụng hình sự,nhiệm giám định pháp y về tâm thần đối với bị hại Nguyễn Thị S thuộc về cơ quan Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu.

Mặc dù chưa tiến hành giám định pháp y về tâm thần đối với chị Nguyễn Thị S nhưng ngày 13/7/2023, Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu ra Quyết định đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm số 109/2023/QĐXXST-HS và xét xử sơ thẩm vào ngày 28/7/2023 là chưa đúng theo quy định tại Điều 205, 206 Bộ luật tố tụng hình sự, ảnh hưởng đến quyền lợi ích của bị hại cũng như đến việc đánh giá tính chất mức độ hành vi phạm tội của bị cáo khi lượng hình phạt.

- Vi phạm về giới hạn xét xử:

Theo quy định tại khoản 1 Điều 298 Bộ luật tố tụng hình sự “Tòa án xét xử những bị cáo và những hành vi theo tội danh mà Viện kiểm sát truy tố và Tòa án đã ra Quyết định đưa vụ án ra xét xử”.

Như vậy, ngày 28/7/2023, Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu đã mở phiên tòa, đưa vụ án Vũ Việt H phạm tội “Hiếp dâm” ra để xét xử khi chưa bổ sung các chứng cứ, tài liệu liên quan đến các thủ tục để giám định pháp y về tâm thần đối với bị hại Nguyễn Thị S theo quy định tại Điều 206 Bộ luật tố tụng hình sự. Đại diện Viện kiểm sát đã đề nghị Hội đồng xét xử hoãn phiên tòa đề tiến hành trưng cầu giám định pháp y về tâm thần đối với bị hại Nguyễn Thị S. Nhưng Hội đồng xét xử căn cứ khoản 3 Điều 280 Bộ luật tố tụng hình sự để tiếp tục đưa vụ án ra đề xét xử làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của bị hại Nguyễn Thị S cũng như việc xem xét tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với bị cáo Vũ Việt H.

Mặt khác, đại diện Viện kiểm sát không tiến hành Công bố bản cáo trạng và không trình bày luận tội đối với bị cáo Vũ Việt H nhưng Tòa án vẫn tiến hành đưa vụ án ra xét xử và tuyên án. Điều này vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 298 Bộ luật tố tụng hình sự.

Đại diện viện kiểm sát nhân dân tỉnh Nghệ An đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng điểm c khoản 1 Điều 355, Điều 358 Bộ luật tố tụng hình sự, chấp nhận kháng nghị của Viện kiềm sát nhân dân huyện Quỳnh Lưu theo hướng hủy bản án hình sự sơ thẩm số 109/2023/HS-ST ngày 28 tháng 7 năm 2023, của Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An để thực hiện việc giám định và xét xử vụ án theo quy định của pháp luật.

Bị cáo Vũ Việt H không có ý kiến tranh luận.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên toà, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về thủ tục tố tụng: Bị hại, đại diện theo pháp luật của bị hại, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại đã được triệu tập hợp lệ hai lần, có đơn đề nghị xét xử vắng mặt, do đó Hội đồng xét xử tiến hành xét xử vắng mặt họ theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

[2] Về hành vi phạm tội của bị cáo Vũ Việt H: Vào khoảng 20h ngày 08/9/2022, tại nhà nghỉ Đ thuộc xóm F, xã Q, huyện Q, tỉnh Nghệ An, H đã có hành vi dùng chân, tay khống chế để thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn với chị Nguyễn Thị S. Lời khai của bị cáo phù hợp với lời khai bị hại, Kết luận giám định, phù hợp với lời khai tại Cơ quan điều tra và các chứng cứ, tài liệu khác có tại hồ sơ vụ án. Bị cáo biết chị S chưa đủ 18 tuổi nhưng vẫn có hành vi dùng vũ lực, giao cấu trái với ý muốn của chị S, nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm quyền được bảo vệ về danh dự, sức khỏe của người khác, đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự và có năng lực trách nhiệm hình sự, phạm tội với lỗi cố ý. Vì vậy, bản án hình sự sơ thẩm của Toà án nhân dân huyện Quỳnh Lưu đã xử phạt bị cáo Vũ Việt H về tội “Hiếp dâm” theo điều 141 Bộ luật hình sự là có căn cứ.

[3] Xét kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, Hội đồng xét xử phúc thẩm thấy rằng:

[3.1] Về nội dung giải quyết vụ án chưa đủ căn cứ, không đúng quy định pháp luật:

Đối với nội dung kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân huyện Quỳnh Lưu cho rằng: Bị hại xuất trình những tài liệu phản ánh tình trạng hạn chế khả năng nhận thức và khả năng lao động ở giai đoạn chuẩn bị xét xử (Ngày 02/01/2023 làm đơn đề nghị, ngày 06/01/2023 giao nộp đơn đề nghị giám định pháp y về tâm thần và các tài liệu liên quan), thì trách nhiệm tổ chức giám định pháp y về tâm thần đối với bị hại Nguyễn Thị S thuộc về cơ quan Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu.

Nhưng căn cứ các tài liệu có trong hồ sơ vụ án thì cháu Nguyễn Thị S bị thiểu năng trí tuệ từ năm 2012, theo Giấy chứng nhận sức khỏe ngày 26/10/2012 của Bệnh viện S1 thể hiện Nguyễn Thị S bị thiểu năng trí tuệ và Giấy xác nhận tình trạng bệnh tật và khả năng lao động ngày 22/4/2013 của Bệnh viện đa khoa huyện Q thể hiện Nguyễn Thị S bị sa sút trí tuệ, không có khả năng lao động. Mặt khác, tại phiên tòa ngày 17/02/2023, theo lời khai của bà Hồ Thị H2 thì việc cháu S bị thiểu năng trí tuệ, ngẩn ngẩn, ngơ ngơ, người dân trong xã Q, huyện Q đều biết.

Tại phiên toà phúc thẩm ngày 13/11/2023, bị cáo Vũ Việt H khai nhận: Bị hại Nguyễn Thị S đầu óc không bình thường tất cả mọi người trong xóm đều biết, gia đình bị cáo cũng biết. Vì vậy, khi biết bị cáo tìm hiểu, có quan hệ yêu đương với Nguyễn Thị S thì gia đình đã ngăn cản. Quá trình điều tra, cơ quan điều tra chưa khi nào hỏi bị cáo về nội dung Nguyễn Thị S đầu óc có bình thường hay không.

Do đó, có căn cứ khẳng định Nguyễn Thị S bị thiểu năng trí tuệ, ngẩn ngẩn, ngơ ngơ trước khi bị Vũ Việt H thực hiện hành vi phạm tội đối với Nguyễn Thị s, việc bị hại Nguyễn Thị S bị bệnh thì nhiều người trong xã Q đều biết, nhưng Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát không tiến hành thu thập tài liệu và tiến hành giám định tình trạng bệnh của bị hại để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bị cáo là thiếu sót nghiêm trọng, nên Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An đã trả hồ sơ điều tra bổ sung cho Viện kiểm sát nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An là có căn cứ.

Viện kiềm sát nhân dân huyện Quỳnh Lưu không phối hợp cùng với Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu là chưa thực hiện đúng theo quy định tại Thông tư liên tịch số 02/2017/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BCA-BQP ngày 22/12/2017 về việc phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong thực hiện một số quy định của BLTTHS về trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Vì vậy, không có cơ sở để chấp nhận kháng nghị của Viện kiềm sát nhân nhân huyện Q cho rằng trách nhiệm giám định pháp y về tâm thần đối với bị hại Nguyễn Thị S thuộc về Toà án nhân dân huyện Quỳnh Lưu.

[3.2] Về nội dung vi phạm về giới hạn xét xử:

Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An đã trả hồ sơ cho Viện kiểm sát nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ 02 lần vào các ngày 17/01/2023 và 17/02/2023 đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Nghệ An cùng một nội dung yêu cầu giám định về khả năng nhận thức của bị hại Nguyễn Thị S. Sau khi trả hồ sơ điều tra bổ sung thì Viện kiểm sát nhân dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An đều có công văn trả lời không chấp nhận trả hồ sơ điều tra bổ sung với lý do quá trình điều tra, truy tố không có tài liệu thể hiện nghi ngờ về khả năng nhận thức đối với Nguyễn Thị S.

Do Toà án cấp sơ thẩm đã trả hồ sơ hai lần nhưng Viện Kiểm sát không chấp nhận nên ngày 28/7/2023, Tòa án nhân dân huyện Quỳnh Lưu đưa vụ án ra xét xử là đúng quy định của pháp luật.

Tại phiên tòa ngày 28/7/2023, đại diện Viện kiểm sát không tiến hành Công bố bản cáo trạng và không trình bày luận tội đối với bị cáo Vũ Việt H và đề nghị hoãn phiên tòa với lý do Tòa án chưa bổ sung các chứng cứ tài liệu liên quan đến thủ tục giám định pháp y về tâm thần đối với Nguyễn Thị S theo quy định tại điều 206 Bộ luật Tố tụng hình sự, nhưng Tòa án vẫn tiến hành đưa vụ án ra xét xử và tuyên án là vi phạm nghiêm trọng quy định tại khoản 1 Điều 298 Bộ luật tố tụng hình sự, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của bị hại Nguyễn Thị S cũng như việc xem xét áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, tình tiết định khung đối với bị cáo Vũ Việt H.

Từ những phân tích nêu trên, thấy rằng việc Toà án nhân dân huyện Quỳnh Lưu có quyết định trả hồ sơ đề Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát tiến hành thu thập tài liệu, tiến hành giám định tình trạng bệnh của bị hại làm căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bị cáo là đúng, nhưng Viện kiểm sát không thực hiện là thiếu sót nghiêm trọng cần rút kinh nghiệm, ngoài ra Hội đồng xét xử có vi phạm nghiêm trọng thủ tố tụng trong giai đoạn xét xử sơ thẩm. Các vi phạm của các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm là không thể khắc phục được, nên Hội đồng xét xử có căn cứ chấp nhận một phần kháng nghị của Viện kiểm sát, hủy Bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án để điều tra, truy tố lại theo đúng quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

1. Áp dụng điểm c khoản 1 điều 355, điểm b khoản 1 Điều 358 Bộ luật tố tụng hình sự hủy bản án hình sự sơ thẩm số 109/2023/HSST ngày 28 tháng 7 năm 2023, của Tòa án nhân dân huyện Q, tỉnh Nghệ An để điều tra lại.

2. Chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát nhân dân huyện Q, tỉnh Nghệ An giải quyết lại theo thủ tục chung.

3. Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án./.