Bản án 15/2023/DS-ST về tranh chấp yêu cầu thực hiện nghĩa vụ dân sự

TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN T, TỈNH VĨNH PHÚC

BẢN ÁN 15/2023/DS-ST NGÀY 14/08/2023 VỀ TRANH CHẤP YÊU CẦU THỰC HIỆN NGHĨA VỤ DÂN SỰ

Ngày 14 tháng 8 năm 2023, tại trụ sở Tòa án nhân dân huyện T, tỉnh Vĩnh Phúc xét xử sơ thẩm công khai vụ án thụ lý số: 69/2020/TLST- DS ngày 01 tháng 12 năm 2020 về việc tranh chấp yêu cầu thực hiện nghĩa vụ dân sự theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số: 50/2023/QĐXXST-DS ngày 30 tháng 6 năm 2023, giữa các đương sự:

1. Nguyên đơn: Tổng công ty Cổ phần bảo hiểm HV Địa chỉ: Số 126 T, phường B, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh.

Người đại diện theo pháp luật: Ông Bùi Trung K – chức vụ: Tổng giám đốc. Người đại diện theo ủy quyền:

Bà Nguyễn Thị Th – Chức vụ: Phó Giám đốc ban pháp chế - Tổng Công ty Cổ phần bảo hiểm HV (vắng mặt).

Bà Nguyễn Thị T – Chức vụ: Chuyên viên ban pháp chế - Tổng Công ty Cổ phần bảo hiểm HV (có mặt).

Địa chỉ: Tầng 4, số 105 C, phường Y, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội (Theo Giấy ủy quyền số 009/2023/UQ-TGĐ-PC ngày 17/4/2023).

2. Bị đơn: Ông Lê Duy H, sinh năm 1977 (vắng mặt).

Địa chỉ: Thôn L, xã H, huyện T, tỉnh Vĩnh Phúc.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo đơn khởi kiện và trong quá trình tố tụng, người đại diện theo ủy quyền của nguyên đơn bà Nguyễn Thị T trình bày: Ngày 01/11/2019, Tổng Công ty cổ phần bảo hiểm HV (viết tắt là Công ty) và ông Lê Duy H ký kết hợp đồng lao động với thời hạn 12 tháng, từ ngày 01/11/2019 đến ngày 31/10/2020. Ông H làm việc tại Công ty với chức danh trưởng phòng kinh doanh - Chi nhánh Hà Nội. Ông Hchịu trách nhiệm quản lý hoạt động kinh doanh tại chi nhánh Hà Nội và thực hiện xúc tiến, trực tiếp kinh doanh liên quan đến ngành nghề kinh doanh bảo hiểm theo Giấy phép hoạt động của Công ty và quy định pháp luật. Một phần nhiệm vụ của ông H là làm việc với khách hàng và thu phí bảo hiểm nộp về cho Công ty theo quy định. Trong quá trình làm việc tại Công ty, ông H đã thu phí bảo hiểm từ khách hàng nhưng không nộp về Công ty với tổng số tiền là 39.994.000 đồng. Cụ thể của các hợp đồng bảo hiểm sau:

- Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190956 ngày 12/12/2019: Vật chất xe ô tô của khách hàng Phương Quang D, số tiền phí bảo hiểm 22.400.000đồng.

- Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190979 ngày 24/12/2019: Vật chất xe ô tô của khách hàng Trần Thùy L, số tiền phí bảo hiểm 8.325.000đồng.

- Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190980 ngày 24/12/2019: Vật chất xe ô tô của khách hàng Hoàng Anh Đ, số tiền phí bảo hiểm 9.269.000đồng.

Theo quy định của Công ty là thu phí bảo hiểm phải nộp về cho Công ty trong ngày, trường hợp hết giờ làm việc thì chậm nhất sang ngày làm việc tiếp theo phải nộp về Công ty. Ngay khi phát hiện hành vi vi phạm của ông H, Công ty đã nhiều lần liên hệ và gửi thông báo mời ông H đến trụ sở chi nhánh Hà Nội làm việc về số công nợ trên. Tuy nhiên ông H không đến làm việc và không có phản hồi. Ngày 29/5/2020, trong tài khoản Công ty có nội dung nộp tiền vào tài khoản chi nhánh "Lê Duy H nộp phí BH số tiền 8.303.000vnđ". Vì không ghi rõ nội dung nộp tiền cho số hợp đồng nào nên kế toán đơn vị thu trước treo vào tài khoản 13112. Ngày 17/6/2020 ông H xác nhận là khoản phí này nộp cho số hợp đồng 1202XE01190979 (khách hàng Trần Thùy L).

Như vậy ông Hưng còn nợ Công ty là 31.691.000đồng, cụ thể:

- Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190956: 22.400.000đồng.

- Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190979: 22.000đồng.

- Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190980: 9.269.000đồng.

Công ty khởi kiện yêu cầu Tòa án buộc ông Lê Duy H phải hoàn trả Công ty số tiền 31.691.000đồng của 03 Hợp đồng trên.

Ngày 11/5/2023 Công ty có Công văn số 061/2023/TGĐ-PC gửi Tòa án, nội dung: Đối với Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới số 1202XE01190979 của bà Trần Thùy L, do ông Lê Duy H đã hoàn tất việc thanh toán bằng hình thức chuyển khoản. Do đó, Công ty không yêu cầu ông H hoàn trả số tiền nào liên quan đến hợp đồng này.

Tại phiên tòa, đại diện nguyên đơn rút một phần yêu cầu khởi kiện, không yêu cầu bị đơn phải trả số tiền nào liên quan đến Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190979 vật chất xe ô tô của khách hàng Trần Thùy L. Nguyên đơn chỉ đề nghị Tòa án buộc bị đơn có trách nhiệm thanh toán trả nguyên đơn tổng số tiền 31.669.000 đồng (Ba mươi mốt triệu, sáu trăm sáu mươi chín nghìn đồng) đối với số tiền bị đơn đã thu của Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190956 vật chất xe ô tô của khách hàng Phương Quang D và Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190980 vật chất xe ô tô của khách hàng Hoàng Anh Đ.

Bị đơn ông Lê Duy H vắng mặt tại phiên tòa, tại các bản tự khai ông H trình bày: Ngày 01/11/2019 ông và Công ty cổ phần bảo hiểm HV ký hợp đồng lao động có thời hạn 12 tháng. Với chức danh là trưởng phòng kinh doanh chi nhánh Hà Nội, ông được giao phụ trách phòng kinh doanh của chi nhánh và thực hiện các nhiệm vụ theo yêu cầu của Công ty. Đến khoảng hết tháng 01/2020 ông không làm việc tại Công ty nữa. Nay Công ty khởi kiện đòi ông số tiền 39.994.000đồng là số tiền Công ty cho rằng ông đã chiếm dụng tiền bảo hiểm của khách hàng Phương Quang D (HĐBH số 1202XE01190956) Trần Thùy L (HĐBH số 1202XE01190979) Hoàng Anh Đ (HĐBH số 1202XE01190980). Quan điểm của ông không đồng ý với nội dung khởi kiện của Công ty. Đối với khách hàng Trần Thùy L ông có thu số tiền là 8.325.000đồng và ông đã chuyển lại cho Công ty số tiền trên, còn đối với khách hàng Hoàng Anh Đ và Phương Quang D ông không thu tiền bảo hiểm. Tại các phiếu xác nhận công nợ phí bảo hiểm chỉ có chữ ký của khách hàng, không có chữ ký của ông là người nhận. Ông đề nghị Tòa án xác minh làm rõ việc ông Hoàng Anh Đ thường trú tại số 88 tổ 8, phường Hợp Giang, thị xã Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng và ông Phương Quang D trú tại tổ 10, cụm 1, Xuân La, Tây Hồ, Hà Nội khai là nộp tiền cho ông là nộp ở đâu, khi nào.

Tại phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát phát biểu quan điểm: Đề nghị Hội đồng xét xử tạm ngừng phiên tòa để tiến hành lấy lời khai của bà Nguyễn Thị Kim Dung là kế toán Công ty cổ phần bảo hiểm HV về việc xuất hóa đơn giá trị gia tăng đối với khách hàng Phương Quang D và khách hàng Hoàng Anh Đ và tiến hành xác minh lại địa chỉ của ông Hoàng Anh Đ để lấy lời khai của ông Đức liên quan đến việc ký và thanh toán tiền hợp đồng bảo hiểm với Công ty cổ phần bảo hiểm HV.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Sau khi nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và được thẩm tra tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định:

[1] Về quan hệ pháp luật và thẩm quyền giải quyết vụ án: Nguyên đơn khởi kiện yêu cầu bị đơn thực hiện nghĩa vụ trả tiền phí bảo hiểm đã thu. Do vậy đây là vụ án tranh chấp về yêu cầu thực hiện nghĩa vụ dân sự quy định tại Điều 351 Bộ luật dân sự và khoản 14 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự. Bị đơn có địa chỉ cư trú tại thôn Lạc Thịnh, xã Hợp Thịnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc nên Tòa án nhân dân huyện Tam Dương thụ lý giải quyết vụ án là đúng thẩm quyền theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 35, điểm a khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự.

[2] Về sự vắng mặt của bị đơn: Tại phiên tòa, bị đơn ông Lê Duy H đã được Tòa án triệu tập hợp lệ nhưng vắng mặt không có lý do, nên căn cứ điểm b khoản 2 Điều 227 và khoản 3 Điều 228 Bộ luật tố tụng dân sự, Hội đồng xét xử tiến hành xét xử vắng mặt bị đơn.

[3] Về nội dung vụ án Ngày 01/11/2019 nguyên đơn Tổng Công ty cổ phần bảo hiểm HV và bị đơn ông Lê Duy H ký kết Hợp đồng lao động số HV 0232/2019-BHV/HĐLĐ với thời hạn 12 tháng, từ ngày 01/11/2019 đến ngày 31/10/2020. Ông H làm việc tại Công ty với chức danh trưởng phòng kinh doanh. Đối với công việc phải làm, trong Hợp đồng lao động quy định: "theo chức năng nhiệm vụ của công việc đảm nhiệm và phân công của lãnh đạo có thẩm quyền; hoàn thành công việc được giao, định mức lao động và các chỉ tiêu kế hoạch cụ thể nếu có do cấp có thẩm quyền giao".

Ngày 12/12/2019 và ngày 24/12/2019 bên bảo hiểm là Công ty Cổ phần bảo hiểm HV - Chi nhánh Hà Nội, người đại diện là ông Nguyễn Việt H - Giám đốc với bên mua bảo hiểm là ông Phương Quang D, ông Hoàng Anh Đ ký kết các Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới số 1202XE01190956 ngày 12/12/2019 và Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới số 1202XE01190980 ngày 24/12/2019. Các Hợp đồng bảo hiểm trên có chữ ký của bên bảo hiểm là ông Nguyễn Việt H và bên mua bảo hiểm là ông Phương Quang D, ông Hoàng Anh Đ. Tại Điều 6 của các Hợp đồng bảo hiểm trên quy định về thời hạn và phương thức thanh toán phí bảo hiểm như sau: "1. Phí bảo hiểm thanh toán trong vòng 30 ngày kể từ ngày hiệu lực bảo hiểm ghi trên hợp đồng....3. NĐBH thanh toán phí bảo hiểm cho BHV bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản theo: Chủ tài khoản Công ty Cổ phần Bảo Hiểm Hùng Vương - Chi nhánh Hà Nội; Số tài khoản 1102638xx, tại Ngân hàng VpBank - CN Kinh đô".

Ngày 18/12/2019 và 27/12/2019 Công ty Cổ phần bảo hiểm HV đã xuất hóa đơn giá trị gia tăng số 0011725 và hóa đơn giá trị gia tăng số 0011758 đối với Bảo hiểm vật chất xe ô tô theo Hợp đồng 1202XE01190956 của khách hàng Phương Quang D và Bảo hiểm vật chất xe ô tô theo Hợp đồng 1202XE01190980 của khách hàng Hoàng Anh Đ. Các hóa đơn trên chỉ có chữ ký người bán hàng là bà Nguyễn Thị Kim Dung – Kế toán Công ty. Tại phiên tòa, đại diện nguyên đơn trình bày về việc xuất hóa đơn giá trị gia tăng được thực hiện sau khi ký Hợp đồng bảo hiểm; trong vòng 30 ngày kể từ ngày ký hợp đồng bảo hiểm khách hàng phải thanh toán phí bảo hiểm, nếu sau thời gian trên khách hàng không thanh toán phí bảo hiểm thì Công ty sẽ hủy hóa đơn.

Tại các xác nhận công nợ phí bảo hiểm, ghi ngày 07/02/2020 của Công ty bảo hiểm HV - Chi nhánh Hà Nội gửi ông Hoàng Anh Đ và ông Phương Quang D, có phần xác nhận của ông Hoàng Anh Đ, xác nhận ngày 27/12/2019 đã nộp đủ số tiền phí bảo hiểm là 9.269.000 đồng cho ông Lê Duy H trưởng phòng kinh doanh 2 Công ty cổ phần bảo hiểm HV chi nhánh Hà Nội và xác nhận của ông Phương Quang D, xác nhận đã nộp đủ phí 22.400.000 đồng cho ông Lê Duy H Công ty bảo hiểm HV chi nhánh Hà Nội.

Quá trình giải quyết vụ án, bị đơn ông Lê Duy H không thừa nhận việc thu phí bảo hiểm của ông Hoàng Anh Đ và ông Phương Quang D.

Xét yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn buộc bị đơn phải trả lại số tiền phí bảo hiểm bị đơn đã thu của Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190956 vật chất xe ô tô của khách hàng Phương Quang D, số tiền phí bảo hiểm 22.400.000đồng và Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190980 vật chất xe ô tô của khách hàng Hoàng Anh Đ, số tiền phí bảo hiểm 9.269.000đồng. Căn cứ các tài liệu do nguyên đơn cung cấp, Hội đồng xét xử thấy: Các tài liệu nguyên đơn cung cấp cho Tòa án không thể hiện việc bị đơn nhận số tiền phí bảo hiểm của ông Hoàng Anh Đ và ông Phương Quang D. Đối với nội dung trình bày của ông Đức và ông Dũng tại xác nhận công nợ phí bảo hiểm là đã nộp tiền bảo hiểm cho bị đơn; Tòa án tiến hành ủy thác tư pháp cho Tòa án nhân dân thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng lấy lời khai của ông Hoàng Anh Đ, ủy thác cho Tòa án nhân dân quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội lấy lời khai của ông Phương Quang D, liên quan đến việc ký kết hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới với Công ty Cổ phần bảo hiểm HV và hình thức thanh toán tiền mua bảo hiểm.

Kết quả ủy thác: Tại biên bản lấy lời khai và bản tự khai của ông Phương Quang D, ông Dũng trình bảy do thời gian đã lâu nên không nhớ ngày tháng năm ký hợp đồng mua bảo hiểm, số tiền mua bảo hiểm. Khi mua bảo hiểm ông đã giao tiền và nhận bảo hiểm qua nhân viên của Công ty bảo hiểm, ông không nhớ họ tên và chức danh của người bán bảo hiểm; ông từ chối tham gia tố tụng và đề nghị Tòa án không đưa ông vào tham gia tố tụng trong vụ án.

Đối với nội dung ủy thác tư pháp cho Tòa án nhân dân thành phố Cao Bằng lấy lời khai của ông Hoàng Anh Đ ở số nhà 088, tổ 8, phường Hợp Giang, thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng - theo địa chỉ do nguyên đơn cung cấp; tuy nhiên kết quả xác minh của Tòa án nhân dân thành phố Cao Bằng thể hiện: Tại tổ 8 phường Hợp Giang, không có số nhà 088, không có ai tên là Hoàng Anh Đ. Tòa án đã yêu cầu nguyên đơn cung cấp lại địa chỉ của ông Hoàng Anh Đ; tuy nhiên ngoài địa chỉ trên thì nguyên đơn không cung cấp được địa chỉ nào khác.

Tại phiên tòa đại diện nguyên đơn khẳng định, ông Lê Duy H là trưởng phòng kinh doanh chi nhánh Hà Nội, phòng kinh doanh có chức năng, nhiệm vụ bán bảo hiểm cho khách hàng, nhân sự phòng kinh doanh tối thiểu là 03 người và khi nhiều có thể trên 20 người; ngoài ông Lê Duy H thì trong phòng kinh doanh còn có các nhân viên khác thực hiện việc bán, thu phí bảo hiểm của khách hàng và không quy định giới hạn khách hàng theo địa bàn.

Từ những phân tích trên, Hội đồng xét xử thấy nguyên đơn không có tài liệu chứng cứ, chứng minh bị đơn là người trực tiếp thu số tiền phí bảo hiểm của ông Hoàng Anh Đ và ông Phương Quang D nên yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn không được Hội đồng xét xử chấp nhận.

[4] Tại phiên tòa đại diện nguyên đơn rút một phần yêu cầu khởi kiện, không yêu cầu bị đơn phải trả tiền liên quan Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190979 vật chất xe ô tô của khách hàng Trần Thùy L.

Xét thấy, việc rút một phần yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là hoàn toàn tự nguyện, không trái quy định pháp luật, được Hội đồng xét xử chấp nhận nên cần đình chỉ xét xử đối với yêu cầu khởi kiện này của nguyên đơn.

[5] Tại phiên tòa, đại diện Viện kiểm nhân dân huyện Tam Dương đề nghị Hội đồng xét xử tạm ngừng phiên tòa để tiến hành lấy lời khai của bà Nguyễn Thị Kim Dung là kế toán Công ty cổ phần bảo hiểm HV về việc xuất hóa đơn giá trị gia tăng đối với khách hàng Phương Quang D và khách hàng Hoàng Anh Đ và tiến hành xác minh lại địa chỉ của ông Hoàng Anh Đ để lấy lời khai của ông Đức liên quan đến việc ký và thanh toán tiền hợp đồng bảo hiểm với Công ty cổ phần bảo hiểm HV.

Đại diện theo ủy quyền của nguyên đơn đề nghị Hội đồng xét xử không tạm ngừng phiên tòa mà tiếp tục xét xử vụ án, vì kế toán của Công ty là bà Nguyễn Thị Kim Dung, năm 2021 đã nghỉ việc tại Công ty, hiện nay bà Dung ở đâu, làm gì, Công ty không biết và không cung cấp được địa chỉ của bà Dung cho Tòa án. Đối với ông Hoàng Anh Đ, Công ty chỉ biết ông Đức có địa chỉ ở số nhà 088, tổ 8, phường Hợp Giang, thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng. Ngoài địa chỉ này, Công ty không có địa chỉ nào khác của ông Đức. Công ty không đề nghị Tòa án xác minh, thu thập địa chỉ của bà Dung và ông Đức để lấy lời khai của họ. Ngoài các tài liệu Công ty đã cung cấp cho Tòa án thì Công ty không có tài liệu nào khác và cũng không đề nghị Tòa án xác minh thêm.

Xét đề nghị tạm ngừng phiên tòa của đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Tam Dương, Hội đồng xét xử thấy: Theo đại diện nguyên đơn trình bày về việc xuất hóa đơn giá trị gia tăng được thực hiện sau khi ký Hợp đồng bảo hiểm, nếu sau 30 ngày kể từ ngày ký hợp đồng bảo hiểm mà khách hàng không thanh toán phí bảo hiểm thì Công ty sẽ hủy hóa đơn, nên việc lấy lời khai kế toán Công ty là bà Nguyễn Thị Kim Dung là không cần thiết; hơn nữa bà Dung đã nghỉ việc tại Công ty, nguyên đơn không cung cấp được địa chỉ của bà Dung và không đề nghị Tòa án xác minh địa chỉ hay lấy lời khai của bà Dung. Đối với việc lấy lời khai của ông Hoàng Anh Đ, ngoài địa chỉ Tòa án đã thực hiện ủy thác tư pháp thì nguyên đơn không cung cấp được địa chỉ khác và cũng không đề nghị Tòa án tiến hành xác minh địa chỉ hay lấy lời khai của ông Đức. Do đó Hội đồng xét xử không chấp nhận đề nghị tạm ngừng phiên tòa của đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Tam Dương.

[6] Về án phí dân sự sơ thẩm: Do yêu cầu khởi kiện không được chấp nhận nên nguyên đơn phải chịu án phí dân sự sơ thẩm theo quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ vào khoản 14 Điều 26, Điểm a khoản 1 Điều 35, điểm a khoản 1 Điều 39, Điều 147, Điều 277, Điều 228, khoản 2 Điều 244 Bộ luật tố tụng dân sự; Điều 351 Bộ luật dân sự; Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về án phí và lệ phí Tòa án, xử:

1. Đình chỉ xét xử đối với yêu cầu khởi kiện của Tổng Công ty Cổ phần bảo hiểm HV về việc yêu cầu Tòa án buộc ông Lê Duy H phải thanh toán trả Tổng Công ty Cổ phần bảo hiểm HV tiền phí bảo hiểm đối với Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190979 vật chất xe ô tô của khách hàng Trần Thùy L.

2. Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Tổng công ty Cổ phần bảo hiểm HV về việc yêu cầu Tòa án buộc ông Lê Duy H phải thanh toán trả Tổng Công ty Cổ phần bảo hiểm HV số tiền 31.669.000 đồng (Ba mươi mốt triệu, sáu trăm sáu mươi chín nghìn đồng) đối với Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190956 vật chất xe ô tô của khách hàng Phương Quang D và Hợp đồng bảo hiểm số 1202XE01190980 vật chất xe ô tô của khách hàng Hoàng Anh Đ.

3. Về án phí dân sự sơ thẩm: Tổng công ty Cổ phần bảo hiểm HV phải chịu 1.583.450đồng, làm tròn là 1.583.000 đồng (Một triệu năm trăm tám mươi ba nghìn đồng) nhưng được trừ vào số tiền tạm ứng án phí 1.000.000đồng đã nộp tại biên lai thu số AA/2017/0009724 ngày 27 tháng 11 năm 2020 của Chi cục Thi hành án dân sự huyện Tam Dương; Tổng công ty Cổ phần bảo hiểm HV còn phải nộp tiếp số tiền là 583.000 đồng (Năm trăm tám mươi ba nghìn đồng).

Đương sự có mặt có quyền kháng cáo bản án trong hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án; đương sự vắng mặt có quyền kháng cáo bản án trong hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được bản án hoặc bản án được niêm yết.