Bản án 10/2024/HS-ST về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm

TOÀ ÁN NHÂN DÂN HUYỆN TUY ĐỨC, TỈNH ĐẮK NÔNG

BẢN ÁN 10/2024/HS-ST NGÀY 29/02/2024 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM

Ngày 29 tháng 02 năm 2024, tại trụ sở Tòa án nhân dân huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông mở phiên toà xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự thụ lý số: 08/2024/TLST-HS ngày 26 tháng 01 năm 2024 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 10/2024/QĐXXST-HS ngày 15 tháng 02 năm 2024 đối với bị cáo:

Lý Văn V, tên gọi khác: Không; sinh năm 1990 tại tỉnh Bắc Kạn; nơi đăng ký thường trú: Bản Đ, xã Đ, huyện T, tỉnh Đắk Nông; Trình độ học vấn: 07/12; Nghề nghiệp: Làm nông; Quốc tịch: Việt Nam; Dân tộc: Mông; Tôn giáo: Tin Lành; con ông Lý A S, sinh năm 1967 và bà Sàm Thị P, sinh năm 1967; có vợ là Chang Thị D, sinh năm 1996 và 04 con (lớn nhất sinh năm 2011, nhỏ nhất sinh năm 2019). Nhân thân: Ngày 10/3/2011, bị Tòa án nhân dân huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông xử phạt 03 tháng 22 ngày tù về tội “Trộm cắp tài sản” theo khoản 1 Điều 138 của Bộ luật hình sự, đã được xóa án tích. Bị bắt tạm giữ ngày 13/11/2023 đến ngày 22/11/2023 chuyển tạm giam – có mặt.

Người bào chữa cho bị cáo V:

- Ông Phạm Quang L – Trợ giúp viên pháp lý thuộc Trung tâm trợ giúp viên pháp lý Nhà nước tỉnh Đắk Nông – có mặt.

- Ông Y – Trợ giúp viên pháp lý thuộc Trung tâm trợ giúp viên pháp lý Nhà nước tỉnh Đắk Nông – có mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên toà, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Vào năm 2022, Ly Văn V thông qua ứng dụng Facebook mua 01 khẩu súng hơi của một người đàn ông (chưa xác định nhân thân, lai lịch) để nhằm mục đích săn bắn. Đầu tháng 11 năm 2023, trong lúc đi hái cà phê thuê cho ông Đ thuộc Bon B, xã Q, huyện T V phát hiện có động vật rừng đến ăn quả cà phê chín trên cây nên nảy sinh ý định đặt bẫy để bắt. Ngày 12/11/2023, V điều khiển xe mô tô biển số 48B1-X đến khu vực rẫy của ông Kh đặt 02 cái bẫy để bắt động vật rừng. Đến khoảng 18 giờ ngày 13/11/2023, V điều khiển xe mô tô biển số 48B1- X mang theo 01 ba lô bên trong chứa 01 khẩu súng hơi, 50 viên đạn chì, 01 đèn pin (loại dùng đội trên đầu) đến xem bẫy nhưng không có con vật gì nên V tháo bẫy vứt đi. Sau đó, V lắp đạn vào khẩu súng hơi rồi rọi đèn pin đi dọc khu rừng quanh rẫy của ông Đ thuộc Bon B, xã Q, huyện T để săn bắn. Đi được khoảng 30 phút, V phát hiện một cá thể Cu li đang bám trên cây dây leo nên sử dụng súng bắn chết cá thể Cu li rồi bỏ vào ba lô rồi tiếp tục đi săn nhưng không phát hiện được gì nên lấy xe mô tô về nhà. Khoảng 20 giờ cùng ngày, khi V điều khiển xe đi đến đoạn đường đất trong rẫy ông Kh thì bị Đồn biên phòng Đăk Dang thuộc Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Đắk Nông bắt quả tang. Thu giữ 01 ba lô bên trong chứa 01 cá thể động vật đã chết (nghi là Culi); 01 khẩu súng hơi; 45 viên đạn chì; 01 đèn pin đội đầu; 01 xe mô tô biển số 48B1-X và chuyển hồ sơ đến Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện T xử lý theo quy định của pháp luật. (bút lục từ số 105 đến số 128) Tại Kết luận giám định động vật số 1985/STTNSV ngày 20/11/2023 của Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật thuộc Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam, kết luận:

01 cá thể động vật đã chết trong 01 bản ảnh gửi giám định là loài Cu li lớn có tên khoa học Nycticebus bengalensis Loài Cu li lớn có tên trong Phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định số 64/2019/NĐ-CP ngày 16/7/2019 của Chính phủ. Loài Cu li lớn có tên trong nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định số 84/2021/NĐ-CP ngày 22/9/2021 của Chính phủ. Loài Cu li lớn có tên trong Phụ lục I, Danh mục các loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Phụ lục Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) ban hành kèm theo Thông báo số 25/TB-CTVN ngày 17/02/2023 của Cơ quan quản lý CITES Việt Nam.

Tại Kết luận giám định số 441/KL-KTHS ngày 21/11/2023 của Phòng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Đắk Nông, kết luận:

Khẩu súng gửi đến giám định là loại súng hơi PCP, thuộc nhóm súng săn, không phải vũ khí quân dụng (bị cấm mua bán, tàng trữ, sử dụng quy định tại Điều 5 của Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ).

45 viên đạn kim loại gửi đến giám định là đạn kim loại chì, hình nấm, đạn được sử dụng cho súng hơi có cỡ nòng 5,5 mm Cáo trạng số 11/CTr-VKS - TĐ ngày 26/01/2024 của Viện kiểm sát nhân dân huyện Tuy Đức đã truy tố bị cáo Lý Văn V về tội“Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” quy định tại điểm g khoản 2 Điều 244 của Bộ luật Hình sự.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Tuy Đức sau khi phân tích tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đã xác định: Khoảng 18 giờ 30 phút ngày 13/11/2023 tại khu vực rừng giáp rẫy của ông Đ, thuộc Bon B, xã Q, huyện T, tỉnh Đắk Nông, Lý Văn V đã có hành vi sử dụng súng hơi PCP bắn 01 cá thể Cu li thuộc nhóm IB, thuộc Phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ rồi nhặt cất vào trong ba lô mang theo người. Đến khoảng 20 giờ cùng ngày, thì bị lực lượng Đồn biên phòng Đăk Dang thuộc Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Đắk Nông phát hiện bắt quả tang. Tại phiên toà, đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Tuy Đức vẫn giữ nguyên quyết định truy tố và đề nghị Hội đồng xét xử tuyên bố bị cáo Lý Văn V phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

Áp dụng điểm g khoản 2 Điều 244 của Bộ luật Hình sự; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51, Điều 38 của Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Lý Văn V từ 05 năm 06 tháng tù đến 06 năm tù. Không áp dụng hình phạt bổ sung đối với bị cáo.

Xử lý vật chứng: Căn cứ Điều 106 Bộ luật tố tụng hình sự, điểm a, b khoản 1 Điều 46, điểm a, c khoản 1 Điều 47 Bộ luật hình sự:

Chấp nhận việc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện T đã ra quyết định xử lý vật chứng trả lại xe mô tô biển số 48B1-X cho chị Chang Thị Dở là chủ sở hữu hợp pháp. Đồng thời tiêu hủy 01 cá thể Culi do không còn giá trị sử dụng.

Tịch thu tiêu hủy 01 ba lô; 01 khẩu súng hơi; 45 viên đạn chì; 01 đèn pin đội đầu, do liên quan đến hành vi phạm tội.

Đối với hành vi tàng trữ, sử dụng súng săn (súng hơi PCP) của Lý Văn V, chưa bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều 306 Bộ luật hình sự hoặc bị kết án về tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ. Do đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện T đã chuyển cho Công an huyện T để xử lý vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật.

Đối với người đàn ông (chưa xác định nhân, lai lịch) đã bán súng hơi cho Lý Văn V; Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện T tách ra tiếp tục điều tra, khi có căn cứ sẽ xử lý theo quy định của pháp luật.

Đối với xe mô tô biển số 48B1-X là tài sản chung của vợ chồng Lý Văn V và Chang Thị Dở; chị Chang Thị Dở không biết Lý Văn V sử dụng xe để đi săn bắt động vật rừng trái phép nên không có căn cứ xử lý.

Người bào chữa cho bị cáo anh Long, Y Lam trình bày: Đề nghị Hội đồng xét xử xem xét các tình tiết: Hoàn cảnh gia đình bị cáo khó khăn, 04 con còn nhỏ, bị cáo là lao động chính; là người dân tộc thiểu số, có trình độ văn hóa thấp nên nhận thức hạn chế; khi bị cáo săn bắt, không biết là động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ; mục đích là để lấy thức ăn; quá trình điều tra, đã thành khẩn khai báo về hành vi phạm tội của mình; gia đình bị can thuộc diện hộ nghèo sống ở vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn; đề nghị Hội đồng xét xử xử phạt bị cáo mức hình phạt thấp nhất của khung hìng phạt và miễn án phí cho bị cáo.

Tại phiên tòa, bị cáo Lý Văn V đã khai nhận hành vi phạm tội của mình như tại cơ quan điều tra; bị cáo thừa nhận Cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân huyện Tuy Đức truy tố bị cáo về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” quy định tại điểm g khoản 2 Điều 244 của Bộ luật Hình sự là đúng, không oan; bị cáo không bào chữa gì về hành vi phạm tội của mình chỉ đề nghị Hội đồng xét xử giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1]. Về hành vi, quyết định của Cơ quan điều tra Công an huyện T, Điều tra viên, Viện kiểm sát nhân dân huyện Tuy Đức, Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Quá trình điều tra và tại phiên toà bị cáo không có ý kiến hoặc khiếu nại về hành vi, quyết định của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Do đó, các hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng đã thực hiện đều hợp pháp.

[2]. Lời khai của bị cáo tại phiên tòa là phù hợp với lời khai của bị cáo tại cơ quan điều tra, phù hợp với tài liệu, chứng cứ được thu thập lưu trong hồ sơ vụ án đã được thẩm tra công khai tại phiên tòa và phù hợp với các tình tiết khách quan của vụ án. Do đó, Hội đồng xét xử có đủ căn cứ để kết luận:

Xuất phát từ việc thiếu hiểu biết về pháp luật, nên vào khoảng 18 giờ 30 phút ngày 13/11/2023 tại khu vực rừng giáp rẫy của ông Đ thuộc Bon B, xã Q, huyện T, tỉnh Đắk Nông, Lý Văn V đã có hành vi sử dụng súng hơi PCP bắn 01 cá thể Cu li thuộc nhóm IB, thuộc Phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ thì bị lực lượng Đồn biên phòng Đăk Dang thuộc Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Đắk Nông phát hiện bắt quả tang Vì vậy, có đủ căn cứ pháp lý để kết luận bị cáo Lý Văn V phạm tội“Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” với tình tiết “Săn bắt, giết, …trái phép động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ” và “Sử dụng công cụ hoặc phương tiện săn bắt bị cấm” quy định tại điểm a khoản 1; điểm g khoản 2 Điều 244 của Bộ luật Hình sự. Quan điểm đề nghị của đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Tuy Đức là có căn cứ pháp luật nên cần chấp nhận.

Điểm g khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự quy định:

“1. Người nào vi phạm quy định về bảo vệ động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Săn bắt, giết, …trái phép động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;

… 2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

… g) Sử dụng công cụ hoặc phương tiện săn bắt bị cấm;

[3] Xét tính chất vụ án do bị cáo Lý Văn V gây ra là nghiêm trọng; xâm phạm chế độ quản lý của Nhà nước về việc bảo vệ động vật thuộc loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ theo Công ước Cites mà Việt Nam đã tham gia, làm ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội và uy tín của Nhà nước Việt Nam trên trường quốc tế. Bị cáo nhận thức được hành vi săn bắt, giết, …trái phép động vật nguy cấp, quý, hiếm bị Nhà nước nghiêm cấm và trừng trị nghiêm khắc và do ý thức xem thường pháp luật nên bị cáo vẫn cố tình thực hiện hành vi phạm tội. Vì vậy, cần phải xử phạt bị cáo mức hình phạt đủ nghiêm thì mới có tác dụng giáo dục, cải tạo bị cáo và răn đe phòng ngừa chung trong toàn xã hội.

[4]. Về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Xét thấy quá trình điều tra và tại phiên tòa bị cáo đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải về hành vi phạm tội của mình; gia đình bị cáo thuộc hộ nghèo nên bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự tại điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 của Bộ luật Hình sự. Kết hợp tình tiết giảm nhẹ nêu trên để Hội đồng xét xử xem xét quyết định hình phạt đối với bị cáo.

Do bị cáo không có tài sản gì nên không áp dụng khoản 4 Điều 244 của Bộ luật Hình sự để xử phạt bổ sung đối với bị cáo.

[5]. Về vật chứng: Căn cứ Điều 106 Bộ luật tố tụng hình sự, điểm a, b khoản 1 Điều 46, điểm a, c khoản 1 Điều 47 Bộ luật hình sự.

Chấp nhận việc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện T đã ra quyết định xử lý vật chứng trả lại xe mô tô biển số 48B1-X cho chị Chang Thị Dở là chủ sở hữu hợp pháp; tiêu hủy 01 cá thể Culi do không còn giá trị sử dụng.

Tịch thu tiêu hủy 01 ba lô; 01 khẩu súng hơi; 45 viên đạn chì; 01 đèn pin đội đầu, do liên quan đến hành vi phạm tội.

[6]. Về án phí: Căn cứ Điều 12 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14, ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quy định về án phí, lệ phí Toà án: Xét thấy bị cáo là người dân tộc thiểu số ở xã có hoàn cảnh kinh tế, xã hội đặc biệt khó khăn nên Hội đồng xét xử miễn án phí hình sự sơ thẩm cho bị cáo.

[7]. Quyền kháng cáo: Bị cáo, bị hại có quyền kháng cáo bản án sơ thẩm theo quy định của pháp luật [8]. Đối với hành vi tàng trữ, sử dụng súng săn (súng hơi PCP) của Lý Văn V, chưa bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều 306 Bộ luật hình sự hoặc bị kết án về tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ. Do đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện T đã chuyển cho Công an huyện T để xử lý vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật là có căn cứ.

Đối với người đàn ông (chưa xác định nhân, lai lịch) đã bán súng hơi cho Lý Văn V; Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện T tách ra tiếp tục điều tra, khi có căn cứ sẽ xử lý theo quy định của pháp luật.

- Đối với xe mô tô biển số 48B1-X là tài sản chung của vợ chồng Lý Văn V và Chang Thị Dở; chị Chang Thị Dở không biết Lý Văn V sử dụng xe để đi săn bắt động vật rừng trái phép nên không có căn cứ xử lý.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

1. Tuyên bố bị cáo Lý Văn V phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

1.1 Áp dụng điểm g khoản 2 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 của Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Lý Văn V 05 (năm) năm tù, thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày bắt tạm giữ, tạm giam 13/11/2023.

2. Về vật chứng: Căn cứ Điều 106 Bộ luật tố tụng hình sự, điểm a, b khoản 1 Điều 46, điểm a, c khoản 1 Điều 47 Bộ luật hình sự.

Chấp nhận việc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện T đã chứng trả lại xe mô tô biển số 48B1-X cho chị Chang Thị Dở; tiêu hủy 01 cá thể Culi.

Tịch thu tiêu hủy 01 ba lô; 01 khẩu súng hơi; 45 viên đạn chì; 01 đèn pin đội đầu.

(Đặc điểm vật chứng theo Biên bản giao nhận ngày 30/01/2024 giữa Công an huyện T và Chi cục Thi hành án dân sự huyện T) 3. Về án phí: Áp dụng Điều 12 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14, ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quy định về án phí, lệ phí Tòa án: Miễn án phí hình sự sơ thẩm cho bị cáo Lý Văn V.

4. Quyền kháng cáo: Bị cáo có quyền kháng cáo bản án sơ thẩm trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án.