Bản án 07/2023/HC-ST về khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý hộ tịch

TÒA ÁN NHÂN DÂN TỈNH TIỀN GIANG

BẢN ÁN 07/2023/HC-ST NGÀY 29/06/2023 VỀ KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC QUẢN LÝ HỘ TỊCH

Ngày 29 tháng 6 năm 2023, tại trụ sở Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang xét xử sơ thẩm công khai vụ án hành chính thụ lý số 01/2023/TLST-HC ngày 06 tháng 01 năm 2023 về việc khiếu kiện “Quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý hộ tịch”.

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 02/2023/QĐXXST-HC ngày 21 tháng 4 năm 2023 giữa các đương sự:

* Người khởi kiện: Nguyễn Thị D, sinh năm 1992;

Nơi đăng ký hộ khẩu thường trú: ấp H, xã L, huyện G, tỉnh Tiền Giang. Địa chỉ: 163/1D đường T, ấp A, xã M, thành phố B, tỉnh Tiền Giang. Đại diện theo ủy quyền: Nguyễn Thị M, sinh năm 1990;

Địa chỉ: 03G, H, xã H, huyện C, tỉnh Bến Tre.

Theo văn bản ủy quyền ngày 25/6/2023.

* Người bị kiện: Ủy ban nhân dân huyện G, tỉnh Tiền Giang.

Đại diện theo pháp luật: Ông Huỳnh Thanh B - Chức vụ: Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện G (Xin vắng mặt).

Địa chỉ: đường N, khu phố B, thị trấn V, huyện G, tỉnh Tiền Giang.

NỘI DUNG VỤ ÁN

* Người khởi kiện Nguyễn Thị D có đại diện theo ủy quyền là ông Nguyễn Thanh T trình bày:

Ngày 13/07/2021, người khởi kiện Nguyễn Thị D đã có gửi hồ sơ tại Ủy ban nhân dân huyện G, tinh Tiền Giang để yêu cầu thực hiện thủ tục thay đổi chữ đệm, tên của từ Nguyễn Thị D thành Nguyễn Minh S theo quy định của pháp luật. Việc yêu cầu thực hiện thủ tục thay đổi chữ đệm, tên này xuất phát từ việc sử dụng tên thật Nguyễn Thị D gây khó khăn trong cuộc sống, công việc, giao dịch hàng ngày ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của bản thân D. Nguyễn Thị D cho rằng theo quy định của pháp luật về dân sự và hộ tịch của Việt Nam hiện nay công dân có quyền yêu cầu thực hiện thủ tục thay đổi chữ đệm, tên trong Giấy khai sinh nếu việc sử dụng tên đó gây cản trở ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Ngày 10/09/2021 Nguyễn Thị D nhận được Công văn số 1605/UBND-TP ngày 02/08/2021 của Ủy ban nhân dân huyện G về việc thay đổi chữ đệm, tên trong giấy khai sinh về việc từ chối yêu cầu của Nguyễn Thị D, có nội dung:

“…Do hồ sơ của bà chỉ yêu cầu thay đổi chữ đệm, tên từ Nguyễn Thị D (tên của nữ) thành Nguyễn Minh S (tên của nam). Trong khi các giấy tờ cho thấy giới tính của bà là nữ, “nữ” mà yêu cầu đôi tên “nam” là không phù hợp với quy định của pháp luật. Như vậy, trong trường hợp bà chưa thực hiện các biện pháp y khoa dùng để thay đổi giới tính hoặc xác định lại giới tính thì bà sẽ chưa thẻ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật được ...” Ngày 22/9/2021, Nguyễn Thị D có đơn khiếu nại để khiếu nại công văn nêu trên. Ngày 28/9/2021, Ủy ban nhân dân huyện G nhận được đơn khiếu nại, tuy nhiên, quá thời hạn giải quyết khiếu nại Ủy ban chưa giải quyết.

Ngày 26/01/2022, Ủy ban nhân dân huyện G có mời Nguyễn Thị D đến tham dự buổi làm việc cùng với đại diện của Phòng tư pháp huyện Gò Công T, đại diện Thanh tra huyện Gò Công T về yêu cầu thay đổi chữ đệm, tên của bà D. Thông qua biên bản làm việc, Ủy ban nhân dân huyện G, tỉnh Tiền Giang có hướng dẫn Nguyễn Thị D“…cung cấp thêm một số giấy tờ, hình ảnh chứng minh về việc bà D gặp nhiều khó khăn, bất lợi, anh hương đến cuộc sống sinh hoạt, giao dịch dân sự hàng ngày”.

Sau đó D có cung cấp các tài liệu xác nhận những vấn đề khó khăn mà D gặp phải trong cuộc sống hàng ngày khi sử dụng chữ đệm, tên Nguyễn Thị D:

- Ngày 11/3/2022 gửi các văn bản xác nhận của mẹ Nguyễn Thị D là bà Nguyễn Thị E, sinh năm 1969, địa chỉ thường trú: số 8, L, phường P, quận T, TP. Hồ Chí Minh; cậu của D ông Nguyễn Hữu Trí, sinh năm 1985, địa chỉ thường trú ấp H, xã L, huyện G, tỉnh Tiền Giang; bạn của D Nguyễn Trường A, sinh năm 1988, địa chỉ thường trú: C10/366/1, tổ 10, ấp 3, xã B, huyện B, TP. Hồ Chí Minh để trình bày, xác nhận những vấn đề khó khăn mà D gặp phải trong cuộc sống hàng ngày khi sử dụng chữ đệm, tên Nguyễn Thi D của mình.

- Ngày 22/7/2022, gửi các văn bản xác nhận của các đồng nghiệp là chị Trần Thị N, sinh năm 1984, địa chỉ thường trú thôn G, xã C, huyện P, tỉnh B, chị Lê Thị H, sinh năm 1985, địa chỉ thường trú xóm 7, xã Diễn Cát, huyện D, tỉnh Nghệ An và chị Nguyễn Thị Bích N, sinh năm 1980, địa chỉ thường trú thôn 4, xã D, huyện D, tỉnh Nghệ An để trình bày, xác nhận những vấn để khó khăn mà tôi gặp phải trong cuộc sống hàng ngày khi sử dụng chữ đệm, tên Nguyễn Thị D của mình trong công việc, cuộc sống hàng ngày.

- Ngày 13/9/2022, gửi văn bản trình bày ý kiến về việc xác nhận thông tin có xác nhận của Công ty cổ phần M (nơi tôi đang làm việc) để xác nhận những khó khăn trong công việc khi sử dụng tên thật là Nguyễn Thị D.

Tuy nhiên đến nay Ủy ban nhân dân huyện G, tỉnh Tiền Giang chưa giải quyết yêu cầu của Nguyễn Thị D một cách triệt để. Do đó Nguyễn Thị D khởi kiện yêu cầu Tòa án:

- Hủy Công văn số 1605/UBND- TP ngày 02/08/2021 về việc thay đổi chữ đệm, têm trong giấy khai sinh của Ủy ban nhân dân huyện G, tỉnh Tiền Giang.

- Buộc Ủy ban nhân huyện G, tỉnh Tiền Giang chấp nhận việc thực hiện thủ tục thay đổi chữ đệm, tên của Nguyễn Thị D thành Nguyễn Minh S theo quy định của pháp luật.

* Người bị kiện Ủy ban nhân huyện G gửi văn bản trình bày ý kiến và có đơn xin vắng mặt toàn bộ quá trình tố tụng.

Tại phiên tòa, đại diện theo ủy quyền của người khởi kiện Nguyễn Thị D vẫn giữ nguyên yêu cầu khởi kiện hủy Công văn số 1605/UBND - TP ngày 02/08/2021 về việc thay đổi chữ đệm, tên trong giấy khai sinh của Ủy ban nhân dân huyện G, tỉnh Tiền Giang. Rút phần yêu cầu buộc Ủy ban nhân huyện G, tỉnh Tiền Giang chấp nhận việc thực hiện thủ tục thay đổi chữ đệm, tên của Nguyễn Thị D thành Nguyễn Minh S theo quy định của pháp luật.

Đại diện viện kiểm sát phát biểu quan điểm giải quyết vụ án:

- Về tố tụng: Việc tuân theo pháp luật trong quá trình giải quyết vụ án của Thẩm phán, Hội đồng xét xử thực hiện đúng quy định của pháp luật, các đương sự thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ, Viện kiểm sát không bổ sung gì thêm.

- Về nội dung: Đại diện Viện kiểm sát phát biểu quan điểm giải quyết vụ án (có bài phát biểu kèm theo), chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của người khởi kiện Nguyễn Thị D. Hủy Công văn số 1605/UBND- TP ngày 02/08/2021 về việc thay đổi chữ đệm, tên trong giấy khai sinh của Ủy ban nhân dân huyện G, tỉnh Tiền Giang. Đình chỉ phần yêu cầu buộc Ủy ban nhân huyện G, tỉnh Tiền Giang thực hiện thủ tục thay đổi chữ đệm, tên của Nguyễn Thị D thành Nguyễn Minh S theo quy định của pháp luật.

Căn cứ các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án đã được thẩm tra tại phiên tòa, lời trình bày của các đương sự và kết quả tranh tụng tại phiên tòa sơ thẩm, ý kiến của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện, ý kiến phát biểu của đại diện Viện kiểm sát, các quy định của pháp luật.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

[1] Về thủ tục tố tụng: Người bị kiện là Ủy ban nhân dân huyện G có đơn xin xét xử vắng mặt. Căn cứ khoản 1, 2 Điều 157; 158 Luật tố tụng hành chính, Hội đồng xét xử tiến hành xét xử vắng mặt người bị kiện.

[2] Về đối tượng khởi kiện và thẩm quyền giải quyết:

- Công văn số 1605/UBND - TP ngày 02/08/2021 về việc thay đổi chữ đệm, têm trong giấy khai sinh của Ủy ban nhân dân huyện G, tỉnh Tiền Giang. Căn cứ khoản 2 Điều 3; khoản 1 Điều 30 Luật tố tụng hành chính thì quyết định trên là quyết định hành chính thuộc đối tượng khởi kiện vụ án hành chính và thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang theo qui định tại khoản 2 Điều 32 Luật tố tụng hành chính.

- Buộc Ủy ban nhân huyện G, tỉnh Tiền Giang chấp nhận việc thực hiện thủ tục thay đổi chữ đệm, tên của Nguyễn Thị D thành Nguyễn Minh S theo quy định của pháp luật. Căn cứ khoản 3 Điều 3; khoản 1 Điều 30 Luật tố tụng hành chính thì yêu cầu này thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang.

[3] Tính hợp pháp về thẩm quyền, thời hiệu:

- Văn bản số 1605/UBND - TP ngày 02/08/2021 về việc thay đổi chữ đệm, têm trong giấy khai sinh của Ủy ban nhân dân huyện G, tỉnh Tiền Giang, thời gian giãn cách xã hội do đại dịch Covid 19, hồ sơ giải quyết khiếu nại quyết định nêu trên của Nguyễn Thị D do Ủy ban nhân dân huyện G cung cấp nên tính đến ngày khởi kiện vẫn còn thời hiệu theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 116 Luật tố tụng hành chính.

[4] Xét tính hợp pháp về hình thức, nội dung: Văn bản số 1605/UBND - TP ngày 02/08/2021 về việc thay đổi chữ đệm, têm trong giấy khai sinh của Ủy ban nhân dân huyện G, tỉnh Tiền Giang.

[4.1] Về hình thức: Căn cứ để ban hành quyết định là có cơ sở, đúng quy định và được ban hành theo đúng thể thức của một quyết định hành chính.

[4.2] Về thẩm quyền ban hành: Điều 3; khoản 2 Điều 7; Điều 46 Điều 70 Luật Hộ tịch thì Ủy ban nhân dân huyện G ban hành văn bản số 1605/UBND - TP ngày 02/08/2021 là đúng thẩm quyền.

[4.3] Về trình tự, thủ tục ban hành quyết định:

Ngày 15/7/2021, Nguyễn Thị D gửi đơn và hồ sơ đăng ký về việc thay đổi, cải chính, bổ sung thông tin hộ tịch, xác định lại dân tộc của Nguyễn Thị D đến Ủy ban nhân dân huyện G để yêu cầu về thay đổi chữ đệm, tên Nguyễn Thị D thành Nguyễn Minh S. Đến ngày 02/8/2021, Ủy ban nhân dân huyện G ban hành 1605/UBND- TP ngày 02/08/2021.

Theo các tài liệu, chứng cứ do người khởi kiện Nguyễn Thị D và người bị kiện Ủy ban nhân dân huyện G cung cấp, thể hiện:

Sau khi bà Nguyễn Thị D có hồ sơ đăng ký việc thay đổi, cải chính, bổ sung hộ tịch, xác định lại dân tộc của Nguyễn Thị D, ngày 02/08/2021 Ủy ban nhân dân huyện G ban hành 1605/UBND- TP với nội dung:

“Căn cứ theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 và Luật Hộ tịch. Ủy ban nhân dân huyện G trả lời yêu cầu của bà như sau:

- Khoản 1, Điều 26 Luật Hộ tịch quy định:

Thay đổi họ, chữ đệm và tên của cá nhân trong nội dung khai chinh đã đăng ký khi có căn cứ theo quy định của pháp luật dân sự.

- Điểm a, e khoản 1, Điều 28 Bộ luật Dân sự năm 2015, quyền thay đổi tên được quy định:

1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi tên trong trường hợp sau đây:

a) Theo yêu cầu của người có tên mà việc sử dụng tên đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó;

e) Thay đổi tên của người đã xác định lại giới tính, người đã chuyển đổi giới tính;

Căn cứ theo quy định nêu trên khi nào bà đã được xác định lại giới tính thì trong trường hợp này bà có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ, tên.

Do hồ sơ của bà chỉ yêu cầu thay đổi chữ đệm, tên từ Nguyễn Thị D (tên của nữ) thành Nguyễn Minh S (tên của nam). Trong khi các giấy tờ cho thấy giới tính của bà là nữ, “nữ” mà yêu cầu thay đổi thành tên nam là không phù hợp quy định pháp luật.

…, bà chưa thực hiện các biện pháp y khoa dùng để thay đổi giới tính hoặc xác định lại giới tính bà sẽ chưa thể đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định pháp luật được”.

Theo quy định nêu trên, sau khi bà Nguyễn Thị D nộp đơn yêu cầu thay đổi chữ đệm, tên, Ủy ban nhân dân huyện G phải tiến hành xác minh việc bà Nguyễn Thị D sử dụng tên của mình có gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của bà D hay không tại bà làm việc, đang sinh sống, bên cạnh đó khi bà D có khiếu nại đối với văn bản nêu trên Sở Tư pháp tỉnh Tiền Giang đã ban hành văn bản 1277/STP-HC&BTTP ngày 20/12/2021 yêu cầu Ủy ban nhân dân huyện G phải tiến hành xác minh việc sử dụng tên, chữ đệm của bà D có gây khó khăn, bất lợi, ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt, giao dịch dân sự hằng ngày hay không tại gia đình, hàng xóm nơi công dân đó cư trú để có xem xét cho bà D đổi chữ đệm, tên.

Tuy nhiên sau khi nhận được hồ sơ yêu cầu Ủy ban nhân dân huyện G cho rằng tên Nguyễn Thị D là tên “nữ” phù hợp với giới tính của bà D, tên bà D yêu cầu chuyển đổi là Nguyễn Minh S là tên “nam” và yêu cầu bà D phải xác định lại hoặc thay đổi giới tính trong khi đó bà D chỉ yêu cầu thay đổi chữ đệm, tên, không yêu cầu thay đổi giới tính. Nên Văn bản 1605/UBND- TP ngày 02/08/2021 của Ủy ban nhân dân huyện G ban hành là không phù hợp quy định pháp luật. Nay bà D yêu cầu hủy Văn bản 1605/UBND-TP ngày 02/08/2021 của Ủy ban nhân dân huyện G là có căn cứ chấp nhận.

Ngoài ra bà D còn yêu cầu buộc Ủy ban nhân huyện G, tỉnh Tiền Giang chấp nhận việc thực hiện thủ tục thay đổi chữ đệm, tên của Nguyễn Thị D thành Nguyễn Minh S theo quy định của pháp luật. Tại phiên tòa đại diện ủy quyền của bà D rút yêu cầu này là phù hợp tự nguyên nên Hội đồng xét xử ghi nhận đình chỉ yêu cầu này của bà D.

Ý kiến của đại diện Viện kiểm sát phù hợp nhận định trên nên Hội đồng xét xử chấp nhận.

Về án phí HC-ST: UBND huyện G phải chịu theo qui định. Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ, Điều 30, 32 116, 157,158 Luật tố tụng hành chính.

Căn cứ Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Uỷ ban thường vụ Quốc Hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí, lệ phí Tòa án.

Tuyên xử:

Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị D.

1/ Hủy Văn bản 1605/UBND-TP ngày 02/08/2021 của Ủy ban nhân dân huyện G.

2/ Đình chỉ yêu cầu của bà Nguyễn Thị D buộc Ủy ban nhân huyện G, tỉnh Tiền Giang chấp nhận việc thực hiện thủ tục thay đổi chữ đệm, tên của Nguyễn Thị D thành Nguyễn Minh S theo quy định của pháp luật.

3/ Về án phí: UBND huyện G phải chịu là 300.000 đồng án phí hành chính sơ thẩm, bà Nguyễn Thị D được nhận lại 300.000 đồng tạm ứng án phí hành chính sơ thẩm theo biên lai thu số 0000448 ngày 06/01/2023 của Cục thi hành án dân sự tỉnh Tiền Giang.

4/ Quyền kháng cáo: Các đương sự có mặt có quyền kháng cáo trong hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án, các đương sự vắng mặt tại phiên tòa được quyền kháng cáo bản án trong hạn 15 ngày kể từ ngày nhận hoặc được niêm yết bản án hợp lệ để yêu cầu Tòa án nhân dân cấp cao tại thành phố Hồ Chí Minh xử lại theo thủ tục phúc thẩm.