Bản án 02/2024/HS-ST về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, qúy, hiếm

TOÀ ÁN NHÂN DÂN HUYỆN LÂM BÌNH, TỈNH TUYÊN QUANG

BẢN ÁN 02/2024/HS-ST NGÀY 04/03/2024 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QÚY, HIẾM

Ngày 04 tháng 3 năm 2024, tại trụ sở Tòa án nhân dân huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang, mở phiên tòa xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự sơ thẩm thụ lý số 01/2024/TLST-HS ngày 19 tháng 01 năm 2024 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 02/2024/QĐXXST-HS ngày 25 tháng 01 năm 2024 đối với bị cáo:

Họ và tên: Ly Seo P (tên gọi khác: Không), sinh ngày 01/01/1973 tại huyện X, tỉnh Hà Giang; Nơi ĐKTT, chỗ ở hiện nay: Thôn T, xã H, huyện L, tỉnh Tuyên Quang; nghề nghiệp: Làm ruộng; trình độ học vấn: 0/12; dân tộc: Mông; giới tính: Nam; tôn giáo: Đạo Tin lành; quốc tịch: Việt Nam; con ông Ly Seo T (đã chết) và bà Sùng Thị M1, sinh năm 1937; vợ là bà Thào Thị G, sinh năm 1975 và có 03 con.

- Tiền án, tiền sự: Không.

Hiện bị cáo đang bị áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú. Có mặt.

- Người bào chữa cho bị cáo:

+ Ông Nịnh Hải N – Trợ giúp viên pháp lý Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Tuyên Quang. Vắng mặt.

+ Ông Lê Ngọc H1, bà Lương Thị H2 – Luật sư thuộc văn phòng Luật sư Đ – Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội. Có mặt.

- Người phiên dịch: Ông Giàng A M, sinh năm 1978; Địa chỉ: Thôn L, xã X, huyện L, tỉnh Tuyên Quang. Có mặt.

- Người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan: Bà Thào Thị G, sinh năm 1975; Địa chỉ: Thôn T, xã H, huyện L, tỉnh Tuyên Quang. Có mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Khoảng 13 giờ, ngày 08/12/2023, sau khi ăn cưới tại thôn L, xã H, huyện L. Ly Seo P điều khiển xe mô tô biển kiểm soát 22F1-185.xx chở vợ là Thào Thị G đi về nhà. Đến đoạn đường bê tông liên thôn thuộc thôn K, xã H, huyện L, P dừng xe để bà G đi vệ sinh cách đường bê tông khoảng 30m. Trong khi chờ đợi thì có một người đàn ông đi xe mô tô đến nơi P đứng, hỏi P có mua 01 cá thể rắn Hổ chúa nặng 1,6kg được đựng trong một bao tải dứa màu vàng và bên trong một túi cước màu trắng giá 300.000 đồng, P nhất trí mua, mục đích mua về ngâm rượu để chữa bệnh đau lưng, sau đó P trả tiền cho người đàn ông bán con rắn và cầm bao tải dứa bên trong chứa 01 cá thể rắn để ở giá để hàng phía trước xe mô tô, lúc này bà G đi vệ sinh về, P điều khiển xe mô tô chở bà G đi tìm mua rượu, khi đi đến đoạn đường liên thôn thuộc thôn K, xã H, huyện L thì bị lực lượng Công an huyện Lâm Bình tuần tra, phát hiện, lập biên bản sự việc hồi 14 giờ cùng ngày và thu giữ toàn bộ tang vật.

Tại Kết luận giám định số 2144/STTNVS ngày 12/12/2023 của Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật thuộc Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam. Kết luận: 01 cá thể động vật là loài rắn Hổ chúa có tên khoa học là Ophiophagus hannah, thuộc lớp bò sát (Reptilia). Loại rắn Hổ chúa có tên trong Phụ lục I, Danh mục các loài nguy cấp ,quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành theo Nghị định số 64/2019/NĐ-CP ngày 16/7/2019 của Chính phủ. Loài rắn Hổ chúa cũng có tên trong nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Nghị định số 84/2021/NĐ-CP ngày 22/9/2021 của Chính phủ.

* Về vật chứng: Thu giữ 01 cá thể rắn Hổ chúa còn sống, có trọng lượng 1,6kg;

tạm giữ 01 xe mô tô, nhãn hiệu Honda Ware RSX, màu đỏ đen, biển kiểm soát 22F1 – 185.xx; 01 bao tải dứa màu vàng; 01 túi lưới màu trắng; 01 đoạn dây cao su màu đen, có chiều dài 02 mét; 01 giấy chứng nhận đăng ký xe mô tô mang tên Mai Thị H.

Ngày 16/12/2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Lâm Bình đã bàn giao cá thể rắn trên cho Hạt kiểm lâm huyện Lâm Bình. Ngày 28/12/2023, Hạt kiểm lâm huyện Lâm Bình đã thả 01 cá thể rắn Hổ chúa về tự nhiên.

Tại cơ quan điều tra, Ly Seo P đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình. Hành vi phạm tội của bị cáo còn được chứng minh tại biên bản vi phạm hành chính, vật chứng thu giữ, kết luận giám định và toàn bộ các tài liệu, chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án.

Từ nội dung trên, Cáo trạng số 02/CT-VKSLB ngày 18 tháng 01 năm 2024 của Viện kiểm sát nhân dân huyện Lâm Bình đã truy tố Ly Seo P về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, qúy, hiếm, quy định tại điểm a khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Tại phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát giữ nguyên quan điểm truy tố bị cáo về tội danh, điều luật áp dụng như nội dung bản cáo trạng và đề nghị Hội đồng xét xử:

- Tuyên bố bị cáo Ly Seo P phạm tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, qúy, hiếm. Áp dụng điểm a khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 65 Bộ luật Hình sự, đề nghị xử phạt Ly Seo P từ 12 tháng đến 15 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, ấn định thời gian thử thách theo quy định.

Không đề nghị áp dụng hình phạt bổ sung đối với bị cáo.

* Về xử lý vật chứng: Đề nghị áp dụng Điều 47 Bộ luật Hình sự; Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự:

- Trả lại 01 xe mô tô, nhãn hiệu Honda Ware RSX, màu đỏ đen, biển kiểm soát 22F1 – 185.xx; 01 giấy chứng nhận đăng ký xe mô tô mang tên Mai Thị H cho bà Thào Thị G.

- Tịch thu tiêu hủy 01 bao tải dứa màu vàng; 01 túi lưới màu trắng; 01 đoạn dây sao su màu đen, có chiều dài 02 mét.

Ngoài ra, đại diện Viện kiểm sát còn đề nghị miễn án phí đối với bị cáo, tuyên quyền kháng cáo của bị cáo, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan theo quy định.

Tại bản bào chữa của Trợ giúp viên pháp lý đề nghị Hội đồng xét xử xem xét các tình tiết: Bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; Bị cáo là người dân tộc thiểu số, là hộ cận nghèo, cư trú ở vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn, bị cáo không biết chữ, nhận thức pháp luật còn hạn chế; bị cáo được UBND xã H xin giảm nhẹ hình phạt và đề nghị xem xét cho hưởng án treo nên được hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự tại điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự. Xử phạt bị cáo mức hình phạt thấp nhất trong khung hình phạt mà đại diện Viện kiểm sát đề nghị và cho bị cáo được hưởng án treo. Không áp dụng hình phạt bổ sung đối với bị cáo, cho bị cáo được miễn án phí.

Luật sư bào chữa cho bị cáo nhất trí với tội danh, điều luật đại diện Viện kiểm sát truy tố là có căn cứ, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Đề nghị Hội đồng xét xử cho bị cáo được hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc thiệt hại không lớn, phạm tội lần đầu thuộc trường hợp ít nghiêm trọng, phạm tội do lạc hậu, người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải theo quy định tại điểm h, điểm i, điểm m, điểm s khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự; ngoài ra bị cáo còn là hộ cận nghèo, là người dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn và có đơn xin giảm nhẹ hình phạt của UBND xã H nên được hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự. Đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng khoản 1 Điều 36 Bộ luật hình sự để bị cáo được áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ dưới sự giám sát, giáo dục của địa phương và gia đình.

Bị cáo không tranh luận với luận tội của đại diện Viện kiểm sát. Nói lời sau cùng bị cáo trình bày: rất hối hận về hành vi của mình, cam đoan không tái phạm, xin Hội đồng xét xử giảm nhẹ hình phạt và cho bị cáo được hưởng án treo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1]. Về hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra, Điều tra viên Công an huyện Lâm Bình; Viện kiểm sát nhân dân huyện Lâm Bình, Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Quá trình điều tra và tại phiên tòa bị cáo không có ý kiến hoặc khiếu nại về hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Do đó, các hành vi tố tụng, quyết định tố tụng của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng đã thực hiện đều hợp pháp.

[2] Về sự vắng của những người tham gia tố tụng: Tại phiên tòa, người bào chữa cho bị cáo, ông Nịnh Hải N vắng mặt, bị cáo đồng ý xét xử vắng mặt người bào chữa, căn cứ khoản 1 Điều 291 Bộ luật Tố tụng hình sự, Hội đồng xét xử vẫn tiến hành xét xử vụ án theo thủ tục chung.

[3]. Về hành vi của bị cáo: Lời khai của bị cáo tại phiên tòa và tại cơ quan điều tra là phù hợp với nhau, phù hợp với lời khai của người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan và các tài liệu, chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án, đủ cơ sở kết luận: Hồi 14 giờ ngày 08/12/2023, tại thôn K, xã H, huyện L, Ly Seo P, sinh năm 1973, trú tại thôn T, xã H, huyện L đã có hành vi vận chuyển trái phép 01 (một) cá thể rắn Hổ chúa có tên khoa học là Ophiophagus Hannah trọng lượng 1,6kg (thuộc danh lục loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ), mục đích để ngâm rượu chữa đau lưng. Khi P đang trên đường vận chuyển đi mua rượu, thì bị phát hiện.

Hành vi của bị cáo Ly Seo P đã phạm vào tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, qúy, hiếm, tội phạm và hình phạt được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 244 Bộ luật hình sự. Do đó, Viện kiểm sát nhân dân huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang truy tố bị cáo về tội danh và điều luật nêu trên là có căn cứ, đúng pháp luật.

Hành vi phạm tội của bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến sự đa dạng loài cần được bảo vệ, xâm phạm đến các quy định của Nhà nước về bảo vệ môi trường sinh thái, quy định về bảo tồn thiên nhiên, gây tác động xấu tới tình hình trật tự trị an xã hội ở địa phương. Do đó cần phải xử phạt bị cáo mức án nghiêm minh, tương xứng với tính chất mức độ phạm tội của bị cáo mới có tác dụng giáo dục bị cáo trở thành công dân tốt, đồng thời tuyên truyền giáo dục, phòng ngừa tội phạm chung.

[4]. Về tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

- Bị cáo không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.

- Về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Trong quá trình điều tra và tại phiên tòa sơ thẩm bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; Bị cáo là người dân tộc thiểu số, cư trú ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; bị cáo được UBND xã H xin giảm nhẹ hình phạt và đề nghị xem xét cho hưởng án treo.

Do đó, chấp nhận yêu cầu của đại diện viện kiểm sát, trợ giúp viên pháp lý và luật sư bào chữa cho bị cáo được hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự.

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc thiệt hại không lớn, phạm tội lần đầu thuộc trường hợp ít nghiêm trọng, phạm tội do lạc hậu theo quy định tại điểm h, điểm i, điểm m khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự do Luật sư bào chữa cho bị cáo đề nghị áp dụng, hội đồng xét xử xét thấy không có căn cứ nên không áp dụng.

[5] Về hình phạt chính:

Xét thấy bị cáo không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự và có nhiều tình tiết giảm nhẹ được quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự, bị cáo có nơi cư trú rõ ràng, bị cáo đã nhận thức được hành vi của mình là vi phạm pháp luật và đã thực sự ăn năn hối cải. Hội đồng xét xử thấy rằng, không cần thiết cách ly bị cáo ra khỏi đời sống xã hội mà cho bị cáo được hưởng án treo cũng đủ để răn đe, giáo dục phòng ngừa tội phạm, thể hiện sự khoan hồng, nhân đạo của pháp luật.

Mức hình phạt cải tạo không giam giữ mà Luật sư bào chữa cho bị cáo đề nghị áp dụng là không phù hợp, không đủ nghiêm để răn đe và phòng ngừa tội phạm nên Hội đồng xét xử không áp dụng.

[6]. Về hình phạt bổ sung: Bị cáo không có tài sản, nên không có căn cứ áp dụng.

[7]. Về xử lý vật chứng:

- Chiếc xe mô tô nhãn hiệu Honda Ware RSX, màu đỏ đen, biển kiểm soát 22F1 – 185.xx là tài sản của bà Thào Thị G do bị cáo Phần điều khiển nhưng bà G không biết bị cáo sử dụng vào việc mua bán, vận chuyển rắn nên cần trả lại cho bà G cùng 01 giấy chứng nhận đăng ký xe mô tô mang tên Mai Thị H3.

- Đối với 01 bao tải dứa màu vàng; 01 túi lưới màu trắng; 01 đoạn dây sao su màu đen, có chiều dài 02 mét, xét thấy không còn giá trị sử dụng, cần tịch thu tiêu hủy.

[8]. Về các vấn đề khác:

Đối với người đàn ông bán cá thể rắn Hổ chúa cho Ly Seo P vào ngày 08/12/2023, do không xác định được tên, tuổi, địa chỉ, nên không có căn cứ để điều tra xử lý.

Đối với Thào Thị G, khi Phần vận chuyển cá thể rắn Hổ chúa, bà G không biết nên không có căn cứ để xử lý.

[9]. Bị cáo là hộ cận nghèo sinh sống ở vùng kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn, có đơn xin miễn án phí nên được miễn án phí hình sự sơ thẩm; bị cáo và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan được quyền kháng cáo bản án theo quy định.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

1. Căn cứ: Điểm a khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 65 Bộ luật Hình sự.

- Tuyên bố: Bị cáo Ly Seo P phạm tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, qúy, hiếm.

- Xử phạt bị cáo Ly Seo P 01 (một) năm tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 02 (hai) năm. Thời hạn thử thách tính từ ngày tuyên án sơ thẩm (ngày 04/3/2024).

* Giao bị cáo Ly Seo P cho UBND xã H, huyện L, tỉnh Tuyên Quang. Là nơi bị cáo cư trú để giám sát giáo dục trong thời gian thử thách.

* Trường hợp các bị cáo được hưởng án treo thay đổi nơi cư trú thì thực hiện theo quy định tại Điều 68, khoản 3 Điều 92 Luật Thi hành án hình sự.

* Trong thời gian thử thách người được hưởng án treo cố ý vi phạm nghĩa vụ 02 lần trở lên thì Tòa án có thể quyết định buộc người được hưởng án treo phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo.

2. Về vật chứng: Căn cứ Điều 47 Bộ luật hình sự; Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự.

- Trả lại cho bà Thào Thị G: 01 xe mô tô, nhãn hiệu Honda Ware RSX, màu đỏ đen, biển kiểm soát 22F1 – 185.xx, số máy JA31E0379841, số khung 3118EY211434; 01 giấy chứng nhận đăng ký xe mô tô, xe máy số 004181 mang tên Mai Thị H.

- Tịch thu tiêu hủy: 01 bao tải dứa màu vàng; 01 túi lưới màu trắng; 01 đoạn dây sao su màu đen, có chiều dài 02 mét.

(Tình trạng vật chứng theo biên bản giao nhận ngày 22/01/2024 giữa Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Lâm Bình và Chi cục Thi hành án dân sự huyện Lâm Bình).

3. Về án phí: Căn cứ Điều 136 Bộ luật Tố tụng hình sự; Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Bị cáo Ly Seo P được miễn án phí hình sự sơ thẩm.

4. Về quyền kháng cáo: Căn cứ Điều 331, Điều 333 Bộ luật Tố tụng hình sự, bị cáo, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan có mặt tại phiên toà có quyền kháng cáo bản án trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày tuyên án sơ thẩm./.