Tổng hợp 05 bài nghị luận xã hội phân tích nghệ thuật đặc sắc trong Ngữ văn lớp 10? Yêu cầu cần đạt về liên hệ, so sánh, kết nối trong môn Ngữ văn lớp 10?

Bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh là một tác phẩm nổi bật với sự tinh tế trong cách dùng từ ngữ, giúp diễn tả chân thực những cảm nhận đầu thu. Trong bài thơ, nhà thơ không miêu tả mùa thu một cách rõ ràng mà lại khơi gợi qua những chi tiết nhỏ như "hương ổi" hay "gió se." Chính những hình ảnh gần gũi, giản dị này đã mở ra một không gian đậm chất thu – nhẹ nhàng, thanh bình. Từ láy "chùng chình" diễn tả bước đi chậm rãi của sương sớm, như muốn níu giữ mùa hè lại thêm một chút. Động từ "vắt" khi nói về đám mây tạo cảm giác về một đường giao thoa đầy cảm xúc giữa hai mùa. Hữu Thỉnh sử dụng nghệ thuật ẩn dụ khi nói về "sấm" và "hàng cây đứng tuổi," như một lời nhắc nhở về sự thay đổi và trưởng thành trong cuộc sống. Tất cả những nét độc đáo ấy khiến bài thơ trở nên sâu lắng, giàu sức gợi và chạm tới trái tim người đọc.

Thơ Hàn Mặc Tử là sự kết hợp độc đáo giữa nỗi đau hiện sinh và niềm khao khát yêu thương, trong đó hình thức nghệ thuật đóng vai trò quan trọng. Thơ của ông thường có sự biến hóa đầy ấn tượng về nhịp điệu, từ ngữ và hình ảnh, tạo ra một thế giới siêu thực, huyền bí. Điển hình là những từ ngữ, hình ảnh gợi lên một cảm giác u hoài và sâu lắng như "trăng," "mộng," "hồn." Từ ngữ giàu tính nhạc và nghệ thuật tả thực trong thơ Hàn tạo ra một không gian đậm chất siêu thực, đưa người đọc vào thế giới tâm hồn đầy giằng xé của nhà thơ. Cách kết hợp từ ngữ mới lạ, thậm chí phá cách, khiến thơ Hàn Mặc Tử mang phong cách riêng biệt, làm nổi bật nỗi buồn cô độc và khát khao yêu thương của người thi sĩ.

Xuân Diệu – một trong những nhà thơ nổi tiếng của phong trào Thơ mới – có cách sử dụng ngôn ngữ và nhịp điệu sáng tạo để truyền tải thông điệp sống vội, sống trọn vẹn từng phút giây. Bài thơ "Vội vàng" đặc biệt gây ấn tượng với tính nhạc dồi dào, toát lên từ cách ngắt nhịp và nhịp điệu dồn dập. Mỗi câu thơ như thôi thúc, đẩy nhịp sống lên đến đỉnh điểm, khơi gợi khao khát mãnh liệt muốn "ôm cả sự sống vào lòng." Từ ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc, như "bướm," "mây," "hoa," "yêu," khiến bài thơ như một bản nhạc đầy cung bậc, sắc màu, bộc lộ sự đam mê đến tột độ của tác giả. Xuân Diệu thành công trong việc chuyển tải một tình yêu mãnh liệt dành cho cuộc đời, khiến người đọc thấu hiểu và trân trọng thời gian.

"Truyện Kiều" của Nguyễn Du không chỉ nổi bật bởi cốt truyện mà còn ở nghệ thuật đối lập đặc sắc, giúp nhấn mạnh những mâu thuẫn, xung đột trong xã hội và cuộc đời nhân vật Thúy Kiều. Nguyễn Du đã khéo léo sử dụng nghệ thuật đối lập giữa tài năng, sắc đẹp của Thúy Kiều và cuộc đời đầy sóng gió của nàng, để qua đó phơi bày hiện thực xã hội bất công. Những hình ảnh trái ngược về thiên nhiên, cuộc sống cũng được tận dụng để làm nổi bật bi kịch của nhân vật: những cảnh thiên nhiên tươi đẹp đối lập với số phận lênh đênh của Kiều, tạo nên cảm giác tiếc nuối và đồng cảm. Nghệ thuật đối lập trong "Truyện Kiều" không chỉ làm tăng tính nghệ thuật của tác phẩm mà còn khơi gợi trong lòng người đọc niềm thương cảm sâu sắc cho số phận con người.

Nguyễn Minh Châu đã sử dụng sự kết hợp giữa yếu tố hiện thực và lãng mạn trong truyện ngắn "Chiếc thuyền ngoài xa" để làm nổi bật những nghịch lý xã hội. Bằng hình ảnh "chiếc thuyền ngoài xa" thơ mộng trong sương sớm, tác giả gợi lên sự thanh bình, lãng mạn của cảnh biển, nhưng đồng thời là sự đối lập với cảnh thực tế đau thương của gia đình làng chài. Nghệ thuật đối lập này giúp phơi bày mâu thuẫn giữa cái đẹp và hiện thực, khiến người đọc không chỉ ngỡ ngàng mà còn suy ngẫm về bản chất thật của cuộc sống. Sự kết hợp này tạo nên tính triết lý cho tác phẩm, làm nổi bật nỗi đau và lòng trắc ẩn dành cho những kiếp người chịu nhiều bất công, vất vả.