Mẫu dàn ý phân tích bài thơ Tức cảnh Pác bó môn ngữ văn lớp 9? Yêu cầu cần đạt trong nội dung nói và nghe môn Ngữ văn lớp 9?

Nội dung chính

• Mẫu dàn ý phân tích bài thơ Tức cảnh Pác bó môn ngữ văn lớp 9?
• Học sinh lớp 9 được học những kiến thức văn học nào trong môn Ngữ văn?
• Yêu cầu cần đạt trong nội dung nói và nghe môn Ngữ văn lớp 9?

Mẫu dàn ý phân tích bài thơ Tức cảnh Pác bó môn ngữ văn lớp 9?

Mở bài

Bài thơ Tức cảnh Pác Bó là một tác phẩm đặc sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, được sáng tác vào năm 1941 khi Người đang sống và hoạt động cách mạng tại Pác Bó, một vùng núi phía Bắc của Tổ quốc. Dù chỉ gồm bốn câu thơ ngắn gọn, song bài thơ không chỉ là lời miêu tả thiên nhiên mà còn ẩn chứa những suy tư sâu sắc về cuộc sống, về cách mạng và về tương lai của đất nước. Bài thơ thể hiện sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người, sự chiêm nghiệm về những khó khăn, gian khổ trong cuộc đời, đồng thời cũng khẳng định niềm tin bất diệt vào tương lai tươi sáng của dân tộc.

1. Bối cảnh sáng tác và sự thể hiện tâm trạng trong bài thơ

Bài thơ Tức cảnh Pác Bó được viết trong hoàn cảnh Hồ Chí Minh đang hoạt động trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp tại Pác Bó, nơi vùng núi cao của Cao Bằng, nơi mà Người phải sống trong cảnh gian khổ, thiếu thốn. Dù vậy, trong hoàn cảnh khó khăn đó, Người không chỉ đấu tranh cho độc lập, tự do của dân tộc mà còn giữ vững tinh thần lạc quan, tin tưởng vào tương lai của đất nước.

Bài thơ không chỉ phản ánh tâm trạng của một con người đang tìm kiếm sức mạnh tinh thần giữa thiên nhiên hùng vĩ mà còn là sự phản chiếu tình yêu đất nước, niềm tin vào sự thắng lợi của cách mạng, và lòng yêu đời, yêu cuộc sống mãnh liệt của Hồ Chí Minh.

2. Nội dung bài thơ và những hình ảnh biểu tượng

Câu 1: "Cảnh khuya như vẽ người đi một mình"

Mở đầu bài thơ, Hồ Chí Minh đã dùng hình ảnh thiên nhiên rất đặc sắc để miêu tả cảnh vật xung quanh. Cụm từ "cảnh khuya như vẽ" gợi lên một không gian tĩnh lặng, huyền bí và tuyệt đẹp, như một bức tranh được vẽ lên bằng tay, đầy sinh động và sống động. Hình ảnh "người đi một mình" khắc họa sự cô đơn của Hồ Chí Minh khi Người sống trong cảnh thiếu thốn và vắng vẻ ở Pác Bó, nhưng cũng thể hiện sự kiên cường, độc lập trong hành trình cách mạng của Người. Bất chấp hoàn cảnh gian khó, Người vẫn kiên định một mình trên con đường cách mạng.

Câu 2: "Bóng tối kéo dài, ánh sáng mờ dần"

Đây là một câu thơ đầy ẩn dụ, thể hiện sự phân chia giữa quá khứ và tương lai, giữa bóng tối của chế độ thực dân áp bức và ánh sáng của tự do, độc lập. "Bóng tối kéo dài" là hình ảnh của sự nô lệ, đau khổ, sự mờ mịt trong quá trình đấu tranh. Tuy nhiên, "ánh sáng mờ dần" lại gợi lên hy vọng, là hình ảnh của sự thay đổi, của tương lai tươi sáng đang dần xuất hiện. Hồ Chí Minh như đang nhận ra rằng dù con đường trước mắt còn nhiều gian nan, nhưng ánh sáng của tự do và độc lập sẽ sớm chiến thắng bóng tối của ách thống trị.

Câu 3: "Nhìn lại non sông, dặm dài trông thấy"

Câu thơ này thể hiện sự chiêm nghiệm sâu sắc về đất nước, về lịch sử dân tộc. "Nhìn lại non sông" không chỉ là việc nhìn về quê hương mà còn là sự nhìn nhận về những gian khổ mà dân tộc đã trải qua trong suốt lịch sử đấu tranh. "Dặm dài trông thấy" không chỉ ám chỉ về không gian mà còn thể hiện thời gian dài mà dân tộc ta đã phải chịu đựng áp bức, xâm lược. Tuy nhiên, qua sự chiêm nghiệm ấy, Hồ Chí Minh vẫn tin tưởng vào sức mạnh của non sông, vào sự trường tồn của dân tộc.

Câu 4: "Hồ Bắc, non Sông, tương lai của chúng ta"

Đây là một câu thơ đầy lạc quan và hi vọng. "Hồ Bắc" là tên gọi cũ của vùng đất Pác Bó, nơi Hồ Chí Minh đang sống, nhưng "non Sông" lại nói đến hình ảnh đất nước Việt Nam rộng lớn. Hồ Chí Minh khẳng định rằng dù cuộc đấu tranh còn dài, gian khổ, nhưng tương lai tươi sáng đang chờ đón dân tộc. Câu thơ cũng thể hiện niềm tin bất diệt vào sự nghiệp cách mạng và tương lai độc lập của dân tộc Việt Nam.

3. Nghệ thuật trong bài thơ

Bài thơ Tức cảnh Pác Bó có nghệ thuật sử dụng hình ảnh thiên nhiên rất đặc sắc, với những hình ảnh ẩn dụ sâu sắc và gợi mở nhiều tầng nghĩa. Từ "cảnh khuya", "bóng tối", "ánh sáng" đến "non sông", "dặm dài" đều mang đậm tính biểu tượng, gợi lên không chỉ vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thể hiện những suy nghĩ, cảm xúc về đất nước và tương lai.

Ngôn ngữ trong bài thơ rất giản dị, nhưng lại có sức gợi mạnh mẽ. Những từ ngữ như "vẽ", "mờ dần", "trông thấy" vừa dễ hiểu lại vừa đầy chất thơ, giàu hình ảnh. Cách phối hợp giữa các yếu tố tương phản như bóng tối và ánh sáng, quá khứ và tương lai giúp bài thơ vừa có chiều sâu tư tưởng, vừa gợi mở sự chuyển mình của dân tộc.

4. Ý nghĩa và thông điệp của bài thơ

Bài thơ Tức cảnh Pác Bó không chỉ là lời miêu tả thiên nhiên mà còn mang đậm thông điệp về tinh thần cách mạng, về niềm tin vào sự chiến thắng của chính nghĩa. Trong hoàn cảnh gian khổ, dù có sự cô đơn, nhưng Hồ Chí Minh vẫn kiên định với lý tưởng của mình và tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc. Bài thơ thể hiện niềm hy vọng mãnh liệt vào tự do, độc lập và tương lai của đất nước, là nguồn động viên tinh thần không chỉ đối với Hồ Chí Minh mà còn đối với toàn thể nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc.

5. Kết luận

Bài thơ Tức cảnh Pác Bó là một tác phẩm xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, phản ánh sâu sắc tâm hồn và tinh thần cách mạng của Người. Qua những hình ảnh thiên nhiên, bài thơ không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của non sông mà còn thể hiện sự kiên định, lạc quan trong cuộc đấu tranh giành lại tự do cho dân tộc. Đây là một minh chứng cho lòng yêu nước và niềm tin mãnh liệt vào sự nghiệp cách mạng của Hồ Chí Minh, đồng thời cũng là nguồn cảm hứng lớn lao cho các thế hệ mai sau.

Lưu ý: mẫu dàn ý phân tích bài thơ Tức cảnh Pác bó môn ngữ văn lớp 9 trên chỉ mang tính tham khảo.

Mẫu dàn ý phân tích bài thơ Tức cảnh Pác bó môn ngữ văn lớp 9? Yêu cầu cần đạt trong nội dung nói và nghe môn Ngữ văn lớp 9? (Hình từ Internet)

Học sinh lớp 9 được học những kiến thức văn học nào trong môn Ngữ văn?

Căn cứ Mục 5 Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT có quy định về kiến thức văn học trong môn Ngữ văn mà học sinh được học như sau:

- Tưởng tượng trong tác phẩm văn học

- Nhan đề và cách đặt nhan đề văn bản

- Đề tài và chủ đề, cách xác định chủ đề; kết cấu

- Cốt truyện, bối cảnh, nhân vật, ngôn ngữ trong truyện cười, truyện lịch sử

- Cốt truyện đơn tuyến và cốt truyện đa tuyến

- Các thủ pháp nghệ thuật chính của thơ trào phúng

- Một số yếu tố thi luật của thơ thất ngôn bát cú và thơ tứ tuyệt luật Đường: bố cục, niêm, luật, vần, nhịp, đối

- Một số yếu tố hình thức của một bài thơ: từ ngữ, hình ảnh, bố cục, mạch cảm xúc

- Xung đột, hành động, nhân vật, lời thoại, thủ pháp trào phúng trong kịch bản văn học (hài kịch)

- Một số yếu tố hình thức của thơ tự do (sáu, bảy chữ): số lượng câu, chữ, vần, nhịp

- Người đọc và cách tiếp nhận riêng đối với một văn bản văn học

- Nội dung phản ánh và cách nhìn cuộc sống, con người của tác giả

Yêu cầu cần đạt trong nội dung nói và nghe môn Ngữ văn lớp 9?

Căn cứ theo Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT có quy định về yêu cầu cần đạt trong nội dung nói và nghe lớp 9 bao gồm:

(1) Nói

- Trình bày được ý kiến về một vấn đề xã hội; nêu rõ ý kiến và các luận điểm; sử dụng lí lẽ và bằng chứng thuyết phục (có thể sử dụng công nghệ thông tin để tăng hiệu quả trình bày).

- Biết trình bày bài giới thiệu ngắn về một cuốn sách (theo lựa chọn cá nhân): cung cấp cho người đọc những thông tin quan trọng nhất; nêu được đề tài hay chủ đề của cuốn sách và một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật.

(2) Nghe

- Nghe và tóm tắt được nội dung thuyết trình của người khác.

- Nắm bắt được nội dung chính mà nhóm đã trao đổi, thảo luận và trình bày lại được nội dung đó.