Trong thời gian qua, Thành ủy, HĐND Thành phố và UBND Thành phố đã thường xuyên quan tâm chỉ đạo về công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt là công tác thu gom, xử lý chất thải rắn đã đạt được kết quả khả quan. Tuy nhiên, tại một số địa phương tình trạng ô nhiễm môi trường liên quan chất thải rắn sinh hoạt vẫn chưa được giải quyết triệt để; tình trạng vứt rác thải, đổ rác thải sinh hoạt ra ven đường và xuống ao, hồ, kênh, mương vẫn còn; các bãi rác tự phát, hiện tượng đốt rác vẫn còn tồn tại... gây mất mỹ quan và ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe, cuộc sống và gây bức xúc cho người dân. Để xảy ra tình trạng trên, một phần nguyên nhân do các cấp chính quyền ở một số địa phương còn thiếu sát sao trong chỉ đạo thực hiện, đôn đốc và giám sát công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải; ngoài ra, công tác tuyên truyền, phổ biến cũng chưa được đẩy mạnh để thực hiện một cách sâu rộng và liên tục, góp phần nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường; sự phối hợp giữa các cấp, ngành chưa chặt chẽ trong giải quyết các vấn đề cấp bách lĩnh vực môi trường.

Để khắc phục những hạn chế, bất cập trong quản lý chất thải rắn, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tạo bước chuyển biến căn bản trên cơ sở tập trung chú trọng các giải pháp căn cơ, lâu dài trong đảm bảo môi trường như: xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đồng bộ trong quản lý môi trường; phân cấp rõ trách nhiệm; chú trọng phát triển rộng, hiệu quả về phân loại rác thải tại nguồn; ưu tiên đầu tư các cơ sở xử lý rác có phân loại tập trung tiền xử lý; áp dụng công nghệ xử lý chất thải tiên tiến hiện đại, theo nguyên tắc tuần hoàn vật chất; tổ chức triển khai hiệu quả nội dung chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về tăng tỷ lệ thu gom và xử lý bằng công nghệ hiện đại thay thế chôn lấp... UBND Thành phố yêu cầu các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, thị xã và các đơn vị liên quan tổ chức triển khai các nội dung cụ thể như sau:

I. Yêu cầu chung:

- Các sở, ban, ngành, UBND các quận huyện, thị xã và các tổ chức, đơn vị trên địa bàn Thành phố Hà Nội cần quán triệt, nhận thức đầy đủ và triển khai hiệu quả các nội dung của Chỉ thị số 41/CT-TTg ngày 01/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ về một số giải pháp cấp bách tăng cường quản lý chất thải rắn. Tổ chức phân công nhiệm vụ, xác định trách nhiệm và thực hiện đồng bộ với việc thực hiện các chương trình, kế hoạch công tác hàng năm đảm bảo xuyên suốt, hiệu quả.

- Đẩy mạnh phối hợp, triển khai các nhiệm vụ theo lĩnh vực, nhiệm vụ của các Bộ ngành: Căn cứ các nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao các Bộ ngành thực hiện, UBND Thành phố yêu cầu các Sở chuyên ngành căn cứ chức năng nhiệm vụ, phối hợp với các Bộ chuyên ngành theo lĩnh vực quản lý, thực hiện các nội dung nhiệm vụ quy mô cấp Thành phố. Chú trọng đến xây dựng các quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trường, quản lý chất thải rắn với yêu cầu cao hơn, áp dụng phù hợp với quy định của Luật Thủ đô.

II. Tổ chức thực hiện

1. Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan triển khai:

- Phối hợp cùng các sở: Tài nguyên và Môi trường, Quy hoạch - Kiến trúc căn cứ chức năng nhiệm vụ thực hiện rà soát quy hoạch xử lý chất thải rắn Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; về vị trí, quy mô của các khu xử lý chất thải rắn trên địa bàn để lồng ghép vào quy hoạch chung, phù hợp với định hướng trong quy hoạch vùng, quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia.

- Tiếp tục chỉ đạo tăng cường tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt, vận chuyển và xử lý trên địa bàn Thành phố; đảm bảo các mục tiêu về giảm thiểu, phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt phù hợp hướng dẫn và lộ trình quy định tại Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi.

- Chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức thực hiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trong thiết kế hệ thống thu gom chất thải rắn theo hướng phù hợp với việc phân loại rác thải tại nguồn tại các khu trung tâm thương mại kết hợp với căn hộ, chung cư kết hợp với văn phòng, tổ hợp công trình cao tầng có chức năng hỗn hợp theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng; quy hoạch, bố trí điểm tập kết, trung chuyển rác thải trong các đô thị và điểm dân cư nông thôn tập trung bảo đảm vệ sinh môi trường phù hợp với quy định của pháp luật.

- Phối hợp cùng các sở: Tài nguyên và Môi trường, Tài chính xây dựng lộ trình tăng dần giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải nhằm giảm dần hỗ trợ từ nguồn ngân sách nhà nước. Quy định cụ thể hình thức và mức kinh phí hộ gia đình, cá nhân phải chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã được phân loại theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi nhằm giảm thiểu chất thải phát sinh và thúc đẩy việc phân loại rác thải tại nguồn; hướng dẫn lựa chọn các đơn vị cung cấp dịch vụ xử lý rác thải đáp ứng các tiêu chí về công nghệ, kinh tế, xã hội và môi trường; đảm bảo công khai, minh bạch trong chi trả dịch vụ xử lý rác thải.

- Tăng cường quản lý hạ tầng kỹ thuật về các điểm tập kết, trạm trung chuyển, cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt các quy hoạch theo thẩm quyền. Hướng dẫn các địa phương rà soát cơ sở hạ tầng thu gom, vận chuyển, trung chuyển, xử lý rác thải phù hợp với các quy hoạch xây dựng và quy hoạch chuyên ngành được phê duyệt.

2. Sở Tài nguyên và Môi trường:

- Tổ chức thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình theo hướng đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền phù hợp với từng đối tượng về phương thức quản lý, giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải rắn.

- Chủ trì rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản có nội dung liên quan đến quản lý chất thải rắn, căn cứ Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi), xây dựng, hoàn thiện và ban hành các định mức kinh tế kỹ thuật về thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải, các quy định về phương pháp định giá dịch vụ xử lý rác thải; Xây dựng Quy định quản lý về chất thải rắn trên địa bàn Thành phố (bao gồm chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn xây dựng, phân bùn bể phốt, chất thải rắn công nghiệp thông thường và nguy hại, chất thải rắn y tế,...) đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tiễn Thành phố và phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành.

- Xây dựng trình UBND Thành phố phê duyệt và tổ chức thực hiện Chương trình về thu gom, phân loại rác thải tại nguồn; xây dựng hướng dẫn kỹ thuật về thu gom, phân loại rác thải tại nguồn phù hợp với khu vực đô thị và nông thôn để triển khai thực hiện; xây dựng lộ trình và chỉ đạo tổ chức thực hiện việc xử lý triệt để các bãi chôn lấp rác thải tự phát không theo quy định và ngăn chặn việc hình thành các bãi chôn lấp tự phát mới theo hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Xây dựng các hướng dẫn kỹ thuật đối với việc cải tạo, nâng cấp và xử lý ô nhiễm môi trường tại các bãi chôn lấp rác thải không hợp vệ sinh, các khu vực bị ô nhiễm do rác thải gây ra, đảm bảo yêu cầu về bảo vệ môi trường.

- Phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ rà soát, đánh giá công nghệ xử lý rác thải, nước rỉ rác hiện có trên địa bàn, yêu cầu các cơ sở xử lý phải có lộ trình đổi mới công nghệ xử lý chất thải đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường, thực hiện trước năm 2023; xử lý ô nhiễm, cải tạo, nâng cấp các bãi chôn lấp rác thải không hợp vệ sinh phù hợp với quy hoạch.

- Tăng cường kiểm tra, thanh tra công tác quản lý chất thải rắn trên địa bàn Thành phố. Tiếp tục thực hiện rà soát, đánh giá hiệu quả triển khai, thực hiện Nghị định 155/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

3. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

- Chỉ đạo các địa phương nghiêm túc thực hiện các tiêu chí về môi trường trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

- Chỉ đạo việc thu gom các bao bì đựng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, phân bón sau sử dụng trong nông nghiệp.

- Chủ trì, phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND các quận huyện, thị xã tăng cường áp dụng, triển khai các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong việc xử lý, tái chế các phụ phẩm nông nghiệp, đặc biệt là việc xử lý, tái chế rơm, rạ sau thu hoạch.

4. Sở Y tế

- Chủ trì hướng dẫn, chỉ đạo xử lý chất thải y tế, chất thải y tế nguy hại theo mô hình cụm, mô hình tập trung, hạn chế việc xử lý phân tán tại các cơ sở y tế.

- Tăng cường hướng dẫn việc thực hiện các quy định về quản lý chất thải y tế, chú trọng phân loại chất thải rắn tại nguồn; Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc tổ chức thực hiện thực hiện thu gom, lưu giữ, vận chuyển và xử lý chất thải y tế và y tế nguy hại đảm bảo các quy định về môi trường.

5. Sở Công Thương

- Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan hướng dẫn các chủ đầu tư dự án xử lý chất thải rắn phát điện trong quá trình thực hiện đấu nối điện phù hợp với quy hoạch hoặc bổ sung quy hoạch điện (nếu cần thiết), quản lý hoạt động phát điện đối với công nghệ xử lý rác có phát điện; hướng dẫn các cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng các sản phẩm thân thiện môi trường, giảm sử dụng các sản phẩm nhựa một lần, tăng cường tái sử dụng, tái chế.

- Tiếp tục thực hiện Quyết định 31/2014/QĐ-TTg ngày 05/5/2014 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án phát điện sử dụng chất thải rắn trên địa bàn Thành phố. Tham mưu cơ chế tính giá thành điện đối với các nhà máy xử lý rác thải kết hợp thu hồi năng lượng để phát điện có sử dụng nhiên liệu bổ sung ngoài rác thải trong trường hợp khối lượng hoặc nhiệt trị của rác thải chưa đủ để phát điện theo công suất thiết kế và có cơ chế giám sát hợp lý.

- Hướng dẫn, phối hợp với UBND các quận huyện, thị xã vận động các trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng, chợ dân sinh và các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực hiện việc thu gom, phân loại chất thải rắn tại nguồn; phối hợp, hướng dẫn công tác giảm thiểu phát sinh chất thải rắn tại các chương trình xúc tiến thương mại.

6. Sở Kế hoạch và Đầu tư:

- Ưu tiên cân đối, bố trí vốn đầu tư cho các dự án xử lý chất thải rắn theo quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và dài hạn.

- Xây dựng, rà soát, ban hành các cơ chế chính sách tiếp tục khuyến khích thu hút đầu tư các dự án xử lý rác thải có công nghệ tiên tiến, hiện đại; đơn giản hóa các thủ tục chuẩn bị đầu tư, xây dựng và vận hành cơ sở xử lý chất thải.

- Phối hợp với các sở: Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng tiếp tục rà soát, xây dựng tiêu chí đấu thầu và hướng dẫn việc thực hiện đấu thầu nhằm kêu gọi đầu tư và đôn đốc các nhà đầu tư nhà máy xử lý rác thải theo công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường; đến năm 2025 đạt hơn 70% của tổng khối lượng rác phát sinh ngày được xử lý theo công nghệ hiện đại, giảm xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp xuống dưới 30%.

7. Sở Tài chính:

- Ưu tiên cân đối, bố trí nguồn vốn sự nghiệp bảo vệ môi trường hỗ trợ cho các hoạt động phân loại tại nguồn, thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải trong kế hoạch ngân sách hàng năm. Bố trí kinh phí hỗ trợ cho các quận huyện, thị xã chưa tự cân đối được ngân sách để xử lý dứt điểm ô nhiễm môi trường tại các bãi rác đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng thuộc khu vực công ích.

- Phối hợp với Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường và các đơn vị liên quan nghiên cứu xây dựng lộ trình tăng dần giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải nhằm giảm dần hỗ trợ từ nguồn ngân sách nhà nước và quy định cụ thể hình thức và mức kinh phí hộ gia đình, cá nhân phải chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã được phân loại theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi.

- Tham mưu bố trí đủ kinh phí sự nghiệp bảo vệ môi trường hàng năm cho công tác quản lý chất thải rắn trên địa bàn Thành phố theo quy định.

8. Sở Khoa học và Công nghệ:

- Chủ trì triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ; thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao công nghệ xử lý, tái chế chất thải rắn, xử lý, tái chế các phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch.

9. Công an Thành phố:

- Tăng cường công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường trong hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn.

- Phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan trong việc đấu tranh, phòng ngừa và ngăn chặn việc nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ xử lý chất thải lạc hậu không đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường trên địa bàn Thành phố.

10. Sở Giáo dục và Đào tạo:

- Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan đưa nội dung giáo dục về bảo vệ môi trường vào các chương trình giáo dục và đào tạo dưới các hình thức khác nhau, chú trọng nội dung quản lý tổng hợp chất thải rắn, thu gom, phân loại rác thải tại nguồn. Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch phân loại chất thải rắn trong các trường hợp, cơ sở giáo dục, đào tạo.

- Phối hợp với các cơ sở giáo dục, các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn Thành phố tuyên truyền, thúc đẩy triển khai các công trình nghiên cứu khoa học, xây dựng và thí điểm các mô hình phân loại rác thải, tái chế, tái sử dụng chất thải, phòng, chống rác thải nhựa tại các trường học và cơ sở giáo dục.

11. Sở Thông tin và Truyền thông:

- Phối hợp với ngành chức năng, chỉ đạo các cơ quan truyền thông trên địa bàn Thành phố tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, ngành, tổ chức, đoàn thể xã hội và nhân dân trong công tác bảo vệ môi trường, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn; kịp thời biểu dương, tuyên truyền những mô hình điển hình, hiệu quả trong công tác bảo vệ môi trường.

- Tuyên truyền trên cổng thông tin điện tử, các phương tiện truyền thông nâng cao nhận thức của cộng đồng về công tác bảo vệ môi trường, trách nhiệm chi trả dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn; phổ biến các quy định pháp luật về quản lý rác thải, đặc biệt là về công tác phân loại tại nguồn, thu gom, vận chuyển, tái sử dụng, tái chế, xử lý và thu hồi năng lượng. Triển khai các hoạt động tuyên truyền, vận động người dân sống gần các dự án, cơ sở xử lý chất thải ủng hộ, đồng thuận trong việc xây dựng, vận hành cơ sở xử lý chất thải; không đốt phụ phẩm nông nghiệp, đặc biệt rơm, rạ sau thu hoạch gần khu vực dân cư, sân bay, các tuyến giao thông chính.

12. UBND các quận, huyện, thị xã:

- Chủ động chỉ đạo, tổ chức thực hiện việc tuyên truyền, công tác phân loại rác thải tại nguồn phù hợp với điều kiện địa phương; thực hiện thí điểm triển khai phân loại rác thải tại nguồn tại một số xã, phường, thị trấn trong năm 2021. Bố trí đủ kinh phí hàng năm của địa phương để thực hiện việc quản lý chất thải rắn. Đảm bảo hạ tầng kỹ thuật đáp ứng yêu cầu về giảm thiểu, phân loại rác thải tại nguồn. Chịu trách nhiệm về công tác duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn quản lý.

- Tổ chức tuyên truyền, vận động nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về công tác quản lý chất thải rắn; khi lập các quy hoạch chi tiết cần bố trí, tính toán số lượng các điểm tập kết, trung chuyển, tái chế chất thải rắn; đảm bảo thu gom, vận chuyển 100% chất thải phát sinh trong ngày trên địa bàn.

- Chủ động rà soát các điểm tập kết, trung chuyển, tổ chức khắc phục các điểm tập kết, trung chuyển không đảm bảo vệ sinh môi trường.

- Phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành trong việc xây dựng, ban hành quy định về quản lý chất thải rắn; giá dịch vụ vệ sinh môi trường; phối hợp trong công tác rà soát, đánh giá công nghệ xử lý chất thải rắn hiện có trên địa bàn; yêu cầu các đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý vận hành đúng công nghệ đã cam kết; xử lý ô nhiễm tại các bãi chôn lấp rác thải tự phát không đúng quy định.

Để thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 41/CT-TTg ngày 04/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ về một số giải pháp cấp bách tăng cường quản lý chất thải rắn, UBND Thành phố đề nghị Hội đồng nhân dân Thành phố, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội tiếp tục tham gia, phản biện, giám sát hoạt động quản lý và xử lý chất thải rắn trên địa bàn Thành phố; các đơn vị truyền thông, báo chí cung cấp thông tin, phát huy vai trò của báo chí trong hoạt động tuyên truyền về quản lý chất thải rắn trên địa bàn Thành phố.

Sau khi UBND Thành phố hoàn thành việc rà soát, sắp xếp, kiện toàn các cơ quan chuyên môn, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc thành phố Hà Nội theo Nghị định 107/2020/NĐ-CP ngày 14/09/2020 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2014/NĐ-CP ngày 04/4/2014 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Kế hoạch số 232/KH-UBND ngày 01/12/2020 của UBND Thành phố, giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan cập nhật việc phân công các sở, ngành thực hiện các nhiệm vụ nêu trên; tham mưu, báo cáo UBND Thành phố điều chỉnh đảm bảo thống nhất các nội dung thực hiện phù hợp với các quy định hiện hành và tiếp tục triển khai các nhiệm vụ liên quan.

Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội yêu cầu các sở, ban, ngành cùng UBND các quận huyện, thị xã và các đơn vị liên quan nghiêm túc triển khai thực hiện./.