Thực hiện Thông tư số 04/2013/TT-BLĐTBXH ngày 01/3/2013 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 32/2010/TT-BLĐTBXH ngày 25/10/2010 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số 127/2008/NĐ-CP ngày 12/12/2008 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) về bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). BHXH các tỉnh, thành phố đã có nhiều cố gắng trong việc phát triển đối tượng tham gia BHTN, thu BHTN, tổ chức chi trả BHTN kịp thời đúng quy định, bảo đảm quyền lợi đối với người lao động bị thất nghiệp. Trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách BHTN, BHXH các địa phương đã chủ động phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (Sở LĐTBXH) rà soát, kiểm tra, phát hiện và thu hồi số tiền hưởng sai chế độ đối với một số trường hợp nộp vào quỹ BHTN.

Để bảo đảm quyền lợi đối với người lao động theo đúng quy định của pháp luật và phòng, chống lạm dụng quỹ BHTN. Sau khi trao đổi, thống nhất với Cục Việc làm - Bộ LĐTBXH, BHXH Việt Nam hướng dẫn thực hiện một số nội dung sau đây:

1. Đề nghị Giám đốc BHXH tỉnh, thành phố, BHXH Bộ Quốc phòng, BHXH Công an nhân dân, BHXH Ban Cơ yếu Chính phủ (gọi tắt là BHXH tỉnh) chỉ đạo việc xác nhận thời gian đóng, mức đóng BHTN đối với người lao động đúng thời hạn theo quy định của pháp luật.

2. Việc chi trả trợ cấp thất nghiệp hàng tháng, trợ cấp một lần về BHTN cho người lao động phải thực hiện đúng trong thời hạn 5 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được Quyết định của Sở LĐTBXH. Trường hợp chưa chi trả được thì phải có văn bản trả lời người lao động nêu rõ lý do, đồng thời có văn bản kèm theo bản sao Quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp hoặc trợ cấp một lần về BHTN, bản sao hồ sơ, giấy tờ căn cứ pháp lý đề nghị Sở LĐTBXH xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Trong thời hạn 5 ngày theo quy định nêu trên, nếu BHXH tỉnh phát hiện việc hưởng BHTN của người lao động là không đúng quy định của pháp luật (ví dụ: rà soát trên cơ sở dữ liệu thu BHXH nếu phát hiện đang tham gia đóng BHXH bắt buộc liên tục mà có Quyết định hưởng BHTN hàng tháng, hoặc phát hiện đang hưởng lương hưu mà có Quyết định hưởng BHTN hàng tháng...) thì có văn bản trả lời người lao động nêu rõ lý do chưa chi trả BHTN, đồng thời có văn bản kèm theo bản sao Quyết định hưởng BHTN hàng tháng hoặc một lần về BHTN, bản sao hồ sơ, giấy tờ căn cứ pháp lý đề nghị Sở LĐTBXH xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

3. Đối với người lao động được hưởng trợ cấp một lần về BHTN trong trường hợp có việc làm mới, khi nhận được Quyết định của Sở LĐTBXH, BHXH tỉnh rà soát trên cơ sở dữ liệu thu BHXH bắt buộc để thực hiện theo hướng dẫn tại Điểm 2 văn bản này. Trường hợp sau khi chi trợ cấp một lần về BHTN, phát hiện người lao động có giao kết hợp đồng lao động (HĐLĐ) hoặc hợp đồng làm việc (HĐLV) nhưng thực tế không làm việc chỉ có HĐLĐ hoặc HĐLV để làm thủ tục hưởng trợ cấp một lần về BHTN thì BHXH tỉnh làm văn bản kèm theo hồ sơ, giấy tờ có liên quan, đề nghị Sở LĐTBXH thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật đối với người sử dụng lao động và người lao động và thu hồi số tiền hưởng sai theo quy định của pháp luật.

4. Đối với người có Quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng mà đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 50 của Luật Bảo hiểm xã hội thì BHXH tỉnh cần kiểm tra, rà soát trước khi chi trả để không trả trùng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng và lương hưu.

Trường hợp phát hiện người lao động đang hưởng chế độ hưu trí hàng tháng mà có Quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng thì thực hiện theo hướng dẫn tại Điểm 2 của văn bản này.

Trường hợp người lao động đang hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng mà đề nghị hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 50 của Luật Bảo hiểm xã hội thì giải thích cho người lao động nắm được hiện nay pháp luật về BHTN không có quy định người lao động được hưởng đồng thời 2 chế độ trợ cấp thất nghiệp hàng tháng và lương hưu. Nếu người lao động có đơn đề nghị thôi hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng để hưởng lương hưu, hoặc đề nghị hưởng lương hưu thì BHXH tỉnh có văn bản đề nghị Sở LĐTBXH chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp để hưởng lương hưu. Trong thời gian chưa có Quyết định chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp của Sở LĐTBXH thì BHXH tỉnh chưa giải quyết hưởng chế độ hưu trí.

5. Trường hợp trước, trong và sau khi chi trả trợ cấp thất nghiệp mà có kết luận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc người lao động hưởng BHTN không đúng quy định của pháp luật thì BHXH tỉnh nơi chi trả BHTN có văn bản kèm theo kết luận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, bản sao các giấy tờ có liên quan, đề nghị Sở LĐTBXH xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật.

6. Đề nghị BHXH tỉnh tăng cường công tác phối hợp, trao đổi thông tin giữa Sở LĐTBXH và BHXH tỉnh trong quá trình giải quyết các vướng mắc về chính sách BHTN.

Nhận được công văn này đề nghị Giám đốc BHXH tỉnh chủ động phối hợp với Sở LĐTBXH tổ chức thực hiện, đảm bảo quyền lợi đối với người lao động và phòng, chống lạm dụng quỹ BHTN. Công văn này thay thế Công văn số 2786/BHXH-CSXH ngày 18 tháng 7 năm 2013 của BHXH Việt Nam về việc rà soát, kiểm tra trước khi chi trả trợ cấp thất nghiệp một lần.

Trong quá trình thực hiện nếu có vướng mắc đề nghị phản ánh về BHXH Việt Nam để nghiên cứu, hướng dẫn./.