- Các Công ty tài chính: Công ty tài chính Cao su, Công ty tài chính Than và Khoáng sản Việt Nam, Tổng công ty tài chính cổ phần Dầu khí, Công ty tài chính Công nghiệp Tàu thủy và Công ty tài chính Handico

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) nhận được phản ánh của một số Ngân hàng thương mại (NHTM) về vướng mắc khi tính lãi hỗ trợ lãi suất và hạch toán lãi cho vay phải thu khách hàng có liên quan đến hỗ trợ lãi suất theo hướng dẫn tại Công văn số 1183/NHNN-TCKT ngày 23/02/2009 của NHNN v/v hướng dẫn hạch toán hỗ trợ lãi suất năm 2009 (Công văn 1183/NHNN-TCKT). Về vấn đề này, NHNN có ý kiến như sau:

1. Về phương pháp tính lãi đối với các khoản vay được hỗ trợ lãi suất:

Việc tính và thu lãi tiền vay của khách hàng thuộc đối tượng hỗ trợ lãi suất, các NHTM thực hiện theo phương pháp tính lãi tại Quy định phương pháp tính lãi và hạch toán thu, trả lãi của NHNN và tổ chức tín dụng ban hành theo Quyết định số 652/2001/QĐ-NHNN ngày 17/5/2001 của Thống đốc NHNN (Quyết định 652/2001/QĐ-NHNN).

Nếu cách tính lãi nêu tại các ví dụ đính kèm Thông tư 02/2009/TT-NHNN ngày 03/02/2009 của NHNN có sự khác biệt với cách tính lãi quy định tại Quyết định 652/2001/QĐ-NHNN, các NHTM thực hiện theo Quyết định 652/2001/QĐ-NHNN.

2. Về hạch toán lãi cho vay phải thu khách hàng theo điểm 1 và điểm 2 Mục III Công văn 1183/NHNN-TCKT:

Do nguồn kinh phí Nhà nước dùng để hỗ trợ lãi suất là có hạn; để quản lý và theo dõi chặt chẽ quá trình triển khai hỗ trợ lãi suất nói chung và nguồn kinh phí hỗ trợ lãi suất nói riêng, cả NHNN và các NHTM đều cần có thông tin chính xác, cập nhật liên tục về tổng số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng, bao gồm cả phần hỗ trợ lãi suất đã tính, ghi vào thu nhập của NHTM nhưng chưa làm thủ tục giảm trừ cho khách hàng vay do chưa đến kỳ thu lãi hoặc chưa thu được lãi vay từ khách hàng (Phải thu về hỗ trợ lãi suất chưa thực hiện) và phần hỗ trợ lãi suất mà các NHTM đã giảm trừ cho khách hàng khi thu lãi tiền vay (Phải thu về hỗ trợ lãi suất đã thực hiện). Trong đó, số liệu phải thu về hỗ trợ lãi suất đã thực hiện là căn cứ để hàng tháng, NHNN chuyển cấp nguồn hỗ trợ lãi suất cho các NHTM. Việc quản lý và theo dõi số tiền hỗ trợ lãi suất như vậy còn nhằm mục đích đảm bảo cho quá trình quyết toán hỗ trợ lãi suất của NHNN và các NHTM (sau thời điểm 31/12/2009) được thực hiện chủ động, nhanh gọn, chính xác và minh bạch.

Qua theo dõi việc triển khai thực hiện hướng dẫn hạch toán hỗ trợ lãi suất theo Công văn 1183/NHNN-TCKT tại các NHTM, NHNN thấy phần lớn các NHTM đã quán triệt và thực hiện đúng, trong đó đã bố trí tài khoản kế toán để hạch toán riêng phải thu về hỗ trợ lãi suất đã thực hiện và phải thu về hỗ trợ lãi suất chưa thực hiện; đảm bảo số liệu được ghi chép, tổng hợp và báo cáo là tin cậy, chính xác và minh bạch; tạo điều kiện cho việc kiểm tra, chuyển cấp nguồn hỗ trợ lãi suất cho các NHTM được nhanh chóng.

Tuy nhiên, có một số ít NHTM nêu khó khăn trong việc thực hiện hướng dẫn kế toán nêu tại điểm 1 và điểm 2 Mục III Công văn 1183/NHNN-TCKT do phần mềm kế toán đang áp dụng không thể thực hiện được. Vấn đề này, NHNN yêu cầu các NHTM căn cứ vào quy định về tiêu chuẩn phần mềm kế toán theo Thông tư số 103/2005/TT-BTC ngày 24/11/2005 của Bộ Tài chính để xem xét lại phần mềm kế toán đang áp dụng và thực hiện đúng quy định của Nhà nước. Để đáp ứng yêu cầu quản lý và theo dõi nguồn kinh phí Nhà nước dùng để hỗ trợ lãi suất; trong trường hợp NHTM có khó khăn trong việc thực hiện hướng dẫn kế toán nêu tại điểm 1 và điểm 2 Mục III Công văn 1183/NHNN-TCKT thì NHTM phải tổ chức hạch toán nghiệp vụ (sử dụng phần mềm riêng hoặc áp dụng cách thức ghi chép, tổng hợp số liệu phù hợp) để ghi chép, tổng hợp và báo cáo chính xác, kịp thời và đầy đủ số liệu về hỗ trợ lãi suất chưa thực hiện và số liệu về hỗ trợ lãi suất đã thực hiện theo mẫu tại phụ lục 01 kèm theo Công văn 1183/NHNN-TCKT. Đồng thời, NHTM phải có quy trình nghiệp vụ và hướng dẫn, quán triệt đầy đủ cho cán bộ thực hiện.

Trên đây là hướng dẫn của NHNN về xử lý vướng mắc hạch toán hỗ trợ lãi suất năm 2009. Đề nghị các NHTM nghiên cứu, triển khai thực hiện./.